زندگی شهری تنها کار کردن روزانه و به هنگام شب خسته و خواب آلود به خانه رفتن، تنها راه رفتن در خیابان های شلوغ و پر ازدحام و گذراندن روز و شب در آپارتمان های کوچک نیست. زندگی شهری در بسیاری از شهرها حیات دائمی در طول شبانه روز و تلاش برای استفاده مداوم از وقت است به طوری که زندگی شهری با زندگی شبانه در هم آمیخته است. زندگی شبانه آن چیزی است که در تهران معنا ندارد.
در بسیاری از موارد می شنویم که زندگی شهری یعنی 8 ساعت کار، 8 ساعت تفریح و 8 ساعت استراحت کردن. اما تهران شهری است که با خاموش شدن جریان زندگی از 11 شب تا 8 صبح آن تحمیلی افزون بر همه آنچه گفته می شود به شهروندان خود روا می دارد. شهرنشینی امروزه کشور با کم ترین بهره وری همراه است و بیش از یک سوم زمان زندگی در شهرها کاملا بلااستفاده باقی مانده است.
در واقع تهران، با تعطیل شدن مغازه ها، سالن های سینما و تئاتر، مراکز فرهنگی و هنری و … در ساعت 12 شب مرگی خاموش را به شب هایش هدیه می دهد به نوعی که هیچ شهروندی نمی تواند کمترین نیازهای زندگی خود را تامین کند، تفریح کند و در کنار خانواده خود تا پاسی از شب دمی بیاساید. در واقع تمام بهره مندی شهروندان از شهر تنها به 13 ساعت محدود می شود. قرار است که در این 13 ساعت شهروندان هم کار کنند و هم مایحتاج زندگی خود را فراهم کنند و هم اگر وقتی باقی بود به تفریح بپردازند.
این بخش از گردشگری تقریبا در تمام دنیا تعریف شده است و یکی از جاذبه های گردشگری برای هر کشور است و از جمله امتیازات آن به شمار می رود است. کشورهای مسلمان و غیرمسلمان هر دو از این بخش از گردشگری بهره های فراوان می برند و هر یک به فراخور امکانات موجود این بخش را برای گردشگران در نظر گرفته اند.
یکی از موارد بارز “زندگی شبانه” (Nightlife) را می توان در ماه رمضان شاهد بود چنانکه در ماه رمضان با اجرایی شدن طرح “اذان تا اذان” و فعالیت سالن های سینمایی و رستوران ها تا سحر رونقی هرچند یک ماهه به شب های تهران باز می گردد.
رستوران گردی، پیاده روی های شبانه، شکم گردی و … بخشی از تفریحات گردشگری شبانه هستند. پیاده روی در مسیر های شهری، حضور در رستوران های مختلف و خوردن غذاهای متنوع از جمله مواردی است که می توان در زندگی شبانه در اختیار گردشگران قرار داد. حتا می توان تئاتر یا برنامه فرهنگی هنری دیگری برای اجرا در بخش هایی از شهر در نظر گرفت و مخاطبان را برای بهره مند شدن از آن فراخواند. برخی از کشورها برای جاذبه های گردشگری خود در شب نورپردازی می کنند و شرایطی به وجود می آورند تا آن بافت یا جاذبه در شب هم جذابیت های ویژه ای برای گردشگران داشته باشد. این در حالی است که تنها بخش کوچکی که چنین امری را محقق کرده نورپردازی و موسیقی است که در تخت جمشید شکل گرفته است و سایر سایت های تاریخی کشور از چنین موهبتی بی بهره هستند.
بیشتر کشورهای توسعه یافته برای جذب و توسعه گردشگری شبانه، سایت ها و ساختمان های تاریخی خود را با نورپردازی های زیبا برای دید در شب جذاب می کنند. برخی از این مکان ها مانند آکروپولیس در طول روز از تمام نقاط شهر دیده می شود اما آنچه در شب می توان از این مکان دید جذابیت هایی دارد که هر گردشگری را به سوی خود می کشاند. نورپردازی که در این مکان انجام می شود سبب شده تا هر گردشگری که به این شهر سفر می کند تمایل داشته باشد حتما یک عکس در شب با این بنا داشته باشد.
اگر از بحث بازدید از اماکن و سایت های تاریخی بگذریم که ممکن است مورد علاقه گردشگران فرهنگی باشد، بحث خرید از جمله بخش هایی است که هر نوع گردشگری به آن علاقه دارد. در این میان افزایش ساعات فعالیت مراکز خرید و مغازه هایی که به نوعی بورس فروش برخی از کالاها هستند می تواند گردشگری در شب را رونق بخشد.
تهران ظرفیت های فراوانی برای توسعه و رونق گردشگری شبانه دارد و این مهم در شرایطی می تواند محقق شود که تغییراتی در برنامه ریزی شهری و سیاست های موجود اعمال شود. به طور مثال ساعات فعالیت اصناف و مراکز فرهنگی و هنری افزایش یابد. این اجازه به مراکز تجاری داده شود تا بتوانند در ساعات پیس از نیمه شب نیز فعال باشند و … ! در این میان نمی توان از فرهنگ شب نشینی و دید و بازدیدهای شبانه ایرانیان گذشت. بخشی از این شب نشینی ها که می تواند رونق دهنده گردشگری شبانه باشد توجه و توسعه آیین های باستانی همچون پاسداشت شب یلدا، چهارشنبه سوری و … باشد.
اگر بتوان با برگزاری جشن های این چنینی شب ها را روشن کرد می توان زندگی را به شب بازگرداند و رونقی به گردشگری شبانه با تفریحاتی سالم داد. به طور مثال، برج میلاد می تواند تا صبح باز باشد، شهربازی ها و سایت های تاریخی می توانند به جای آنکه ساعت 12 شب به کار خود پایان دهند تا سحر فعال باشند و گردشگران را به سوی خود فرا خوانند.
برگزاری شاهنامه خوانی، سیاه بازی و … نیز از دیگر امکاناتی است که می تواند شب های شهرهای ایران را رونق بخشد. ایجاد امکانات ویژه برای دوچرخه سواری در شب نیز به عنوان یکی از فعالیت هایی نام برد که می تواند رونقی به گردشگری شبانه بخشد. تحقق تمام این امور نیازمند ایجاد تسهیلات و اجازه اداره اماکن برای ادامه فعالیت اصناف تا سحر دارد.
با سلام
ساعت 1 نیمه شب بود که بهمراه پسرم در فلکه اول صادقیه سفارش ساندویچ داده بودیم که ناگهان چند نفر لباس شخصی آمدند و به صاحب مغازه اخطار دادند که تا یک ربع ساعت دیگر باید بسته باشند ؟!…. آنها اعلام نمودند طبق قانون نباید بعد از ساعت 12 شب باز باشند ؟!… اگر شما نیمه شب شده باشد و گرسنه باشید چاره ای ندارید جز اینکه به ترمینالهای مسافربری سر بزنید که کیفیت ساندویچ های آن هم افتضاح است .
بهر حال شاید حق با آنها باشد زیرا خیلی از جنایت ها و دزدی ها در شب انجام می شود خیلی ها هم متاسفانه مواد مخدر جا به جا می کنند …..
در پایان با عرض معذرت شعور و فرهنگ این مردم حاکی از این است که باید هم اینچنین باشد / موفق و تندرست باشید .
عالی بود، فقط یک مساله از قلم افتاد … اشتغالزایی. می دونیم که اضافه شدن ساعات شب به فعالیت های اماکن تجاری، فروشگاه ها، تعمیرگاه ها، مراکز خدماتی و حتی در بعضی از امور، اداری، اونهارو ملزم به استخدام یک شیفت دیگه نیروی انسانی می کنه، و طبعا درآمد این نیروی کار هم از محل همین افزایش ساعات کار مغازه ها و اماکن، خودبخود تأمین می شه. و به همین سادگی هم اشتغال بیشتر و هم گردش مالی و درآمد بیشتری حاصل می شه و می تونه توی این وضعیت کشور یک راه نجات برای اقتصادمون باشه.