فردا برابر با 19 آگوست (29 مرداد) در تقویم بسیاری از کشورهای جهان بعنوان روز جهانی عکاسی نامگذاری شده است. چرا این روز چنین عنوانی بر خود گرفته است و تاریخچه ی این نامگذاری چیست و به چه رویدادی باز می گردد؟
قدیمی ترین عکس ثبت شده در تاریخ عکاسی تصویری است که نیسفور نیپس، اشراف زاده ی فرانسوی در سال 1826 با فرایندی که خود آن را هلیوگرافی نامید از چشم انداز پنجره ی اتاقش گرفت. چند سال بعد یک فرانسوی دیگر به نام لوئی داگر به سال 1837 به فناوری ای دست یافت که تصویری مثبت، مستقیم و پایدار بر صفحه ی نقره اندود ثبت می کرد. او فناوری خود را داگروتیپ نامید که در تاریخ عکاسی بعنوان نخستین شیوه ی عملی ثبت تصویر شناخته می شود.
این فرآیند اصلاحات و تغییراتی کرد تا اینکه در ژانویه 1839 آکادمی علوم فرانسه داگروتیپ را بعنوان یک اختراع فنی به ثبت رساند. ولی چند ماه بعد دولت فرانسه که به اهمیت این اختراع پی برده بود با تخصیص مقرری ماهانه برای داگر و شریکش، که فرزند نیپس بود، از آنان خواست که در یک گردهمایی در پاریس در 19 آگوست 1839 جزئیات فنی داگروتیپ و چگونگی کارکرد این فرآیند را برای عموم شرح دهند. دولت وقت فرانسه، در آن روز، اختراع جدید یعنی «عکاسی» را بعنوان هدیه ای رایگان به تمام جهان اعلام نمود و این نخستین رونمایی عکاسی برای عموم مردم بود؛ یعنی نقطه ی آغاز رشد این فن و هنر در جهان.
ظاهرا پیشنهاد نامگذاری 19 آگوست – زمان نخستین رونمایی عکاسی برای عموم – بعنوان روز جهانی عکاسی نخستین بار توسط انجمن های عکاسی در آمریکا اعلام شد ولی شورای عکاسی بین المللی هند در سال 1991 نخستین نهادی بود که این روز را رسما بعنوان روز جهانی عکاسی جشن گرفت و از آن هنگام تا امروز هر سال کشورهای بیش تری این تاریخ را بعنوان «روز جهانی عکاسی» در تقویم های خود گنجانده اند. به طوری که هر سال این رویداد نسبت به سال گذشته در گستره ی بزرگ تری برگزار شده است. مدتی ست که به همت عکاسانی از آمریکا و استرالیا وب سایت ویژه برای «روز جهانی عکاسی» راه اندازی شده که امکان عضویت رایگان در آن برای همه ی عکاسان میسر است. در صورت عضویت در سایت، افراد می توانند از خدمات آن استفاده کنند. همچنین در این روز برنامه هایی مانند سخنرانی، گردهمایی، جلسات نقد و بررسی آثار عکاسی و رویدادهای رقابتی و غیررقابتی زیادی در سراسر جهان از سوی انجمن ها، گالری ها، شوراها، نهادها و وب سایت های مرتبط با عکاسی برگزار می شود.
اما متاسفانه بدلیل نبود یک نهاد واحد بین المللی همه گیر برای هماهنگ نمودن امور، قوانین و رویدادهای مرتبط با عکاسی در جهان، نامگذاری 19 آگوست بعنوان «روز جهانی عکاسی» برای بسیاری از عکاسان در کشورهای مختلف ناشناخته مانده است.
بهانه ی این نامگذاری هر چه که باشد مهم وجود روزی ست به نام «عکاسی». روزی که همه ی فعالین این حوزه در سراسر جهان بطور همزمان به عرصه ای که در آن فعالیت می کنند بیشتر بیندیشند. بهانه ای ست برای باهم بودن و تمرکز بیشترشان رو ی شباهت ها. فرصتی برای معرفی بیشتر این پدیده ی شگفت انگیز به همگان. روزی که در آن همه ی عکاسان جهان حرفه و هنر خود را گرامی بدارند و به ارزش های آن افتخار کنند.
عکاسی یکی از مهم ترین اختراعات بشر در قرن نوزدهم بوده است. از آن هنگام که لوئی داگر در پاریس تابستانی فرآیند خود را علنی کرد تا امروز، عکاسی راه درازی آمده است؛ تغییرات زیادی به خود دیده و روز به روز بر ضریب نفوذش در میان مردم و جوامع افزوده شده است. عکاسی در طی تمام این سال ها پرتوی درخشان بر بسیاری از گوشه های تاریک یا ناشناخته ی زندگی بشر انداخته است و از پس این سال ها به یکی از موثرترین، نیرومندترین، سریع ترین و پرطرفدارترین ابزار و رسانه های بشر برای ارائه ی اندیشه ها و احساساتش تبدیل شده است.
مارسل پروست، نویسنده ی شهیر فرانسوی، جایی در شاهکار همیشه ماندگارش «در جستجوی زمان از دست رفته» می نویسد: “به گمان من تنها عکاسی است که، همانند بوسه، می تواند با تازه ترین کاربردهایش از درون آنچه به نظر ما چیزی با ظاهری قطعی و همیشگی می رسد صد چیز دیگر را بیرون بکشد که همه باز همان اند.”
«روز جهانی عکاسی» مبارک!