نشان های ماندگار در ایران

نشان ملی نمادی است که هر جامعه یا ملتی به وسیله آن شناخته می شود. نشان ملی می تواند بصری، گفتاری یا تمثالی باشد. در این مطلب نگاهی کوتاه خواهیم داشت به نشان های ماندگار در ایران.

گردونه مهر

یکی از قدیمی ترین و زیباترین نشان های موجود در جوامع بشری که ماندگاری عجیبی در تمدن ایران داشته است؛ این نشان از هزاران سال پیش در میان مردم گوناگون جهان ایرانی جای داشته و تا سده های بعد از اسلام هم محبویت خود را حفظ کرده است. شوربختانه خیلی از ما این نشان زیبا را با نام هایی مانند نماد نازی ها و یا صلیب شکسته می شناسیم که نام های نادرستی هستند. به نظر می رسد که این نشان، نماد عناصر چهارگانه بوده است اما فرضیات گوناگونی درباره آن مطرح شده است.

فروهر

نشانی زیبا که از دوران باستان به جا مانده و این روزها به فَروَهَر مشهور شده است. درباره این نشان، گفته ها و پژوهش های زیادی انجام گرفته است. برخی این نشان را نمادی از «اندیشه نیک»، «گفتار نیک» و «کردار نیک» معرفی می کنند و برخی دیگر آن را نشان رسمی هخامنشیان می دانند. فرضیه ای هم وجود دارد که این نشان را نمادی از اهورامزدا در نظر می گیرد. این نشان از نظر هنری بسیار قابل توجه است چرا که هنرهای اقوام گوناگون در شکل گیری آن نقش داشته اند و در تخت جمشید به کمال خود رسیده، به طوری که تبدیل به یکی از زیباترین نشان ها از نظر هنری در جهان باستان شده است. این نشان در میان ایرانی فرهنگان امروز هم جایگاه ویژه ای دارد و آن را نمادی از هویت فرهنگی خود می دانند.

سرو

سرو، یکی از نمادهای محبوب ایرانیان بوده که پایداری خاصی در هنر ایرانی داشته است. سرو، نماد آزادگی است و واژه ایران هم پیوند آشکاری با آزادگی دارد؛ همانطور که در شاهنامه می خوانیم: «از ایرانم از شهر آزادگان». نماد سرو در دوران باستان از جمله در تخت جمشید راست قامت ترسیم شده اما رفته رفته حالت خمیده گرفته و در آثار هنری از جمله نقش برجسته ها، نقاشی ها، فرش ها و حتی اشعار جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.

شیر و خورشید

یکی از مشهورترین نشان های ایران که به شیر و خورشید معروف است. این نشان زمان تقریبا زیادی نماد ایران بوده است و به نظر می رسد از دوران صفویه در درفش رسمی ایران جای گرفت. هم شیر و هم خورشید به صورت جداگانه و گاهی به همراه یکدیگر از دوران باستان در آثار هنری ایران مورد توجه بوده اند اما تعبیرهای گوناگونی از آنها در طول تاریخ شده است.