بازدید از غار مغان بزرگ ترین غار استان خراسان رضوی

غارهای طبیعی یکی از کهن ترین کانون های استقرار انسان در زمان های بسیار دور و مکانی امن برای پناه گرفتن و زندگی بشر بوده است. اما امروزه کارکرد غارها تغییر کرده و با توجه به دیرینگی غارها، زمان، مدت و نحوه شکل گیری، تعلق به هر یک از دوره های زمین شناسی، جنس آنها و زیبایی های آن، تنها به جاذبه های گردشگری تبدیل شده که برخی از آنها چشم هر بیننده ای را خیره می کند.

خراسان رضوی با 220 غار شناسایی شده، ظرفیت ها و سرمایه های عظیمی را در دل خود جای داده طوری که در سینه هر یک از غارهای این سرزمین رازهای بسیاری مدفون است و دانستن اسرار این غارها یکی از جاذبه ها و عجایبی است که همه ساله مسافران بسیاری را به تماشا می کشاند. خراسان رضوی به سرزمین غارهای اسرارآمیز معروف است و در میان 220 غار شناسایی شده این استان، غار بزنگان و غار مغان دو غار مهمی است که همه ساله گردشگران را برای تماشا به سوی خود جذب می کنند. خراسان رضوی چند غار زیبا و شگفت انگیز دیگر مانند: غار قباد، کارده، مزدوران، فاس، سلیمان، زری و درونه نیز دارد. قدمت غار بزنگان به دوره پیش از میلاد مسیح بازمی گردد. غار بزنگان آهکى و داراى ستونهاى استالاگتیت و استالاگمیت می باشد و در منطقه بکر و زیبای سرخس قرار گرفته است.

در اسفندماه 92 به همراه عده ای از دوستان و با راهنمایی آقای وحید اشرفی از غارنوردان برتر استان خراسان رضوی بازدید دو ساعته از غار مغان داشتیم. در آنروز از اینکه بالاخره توانستم به روستای مغان رفته و غار زیبای مغان را بازدید کنم خیلی خوشحال بودم. در بدو ورود به غار، ابتدا راهنمای ما اطلاعاتی کلی، شناسنامه غار، ویژگی های آن، تاریخچه ای از شکل گیری و کشف غار و اطلاعاتی دیگر برایمان بیان کرد و در ادامه با بستن هدلامپ (چراغ پیشانی) و رعایت نکات ایمنی که به ما گوشزد شده بود، پیمایش مان را شروع کردیم. در ادامه اطلاعاتی کامل از غار مغان را مرور خواهیم کرد.

غار مغان در 35 کیلومتری شهر مشهد و در جنوب روستای مغان واقع شده ‌است. قدمت این پدیده را بر اساس مدارک موجود و اکتشاف فسیل های حلزونی در مسیرهای منتهی به غار، می توان صد میلیون سال پیش و یا دوره دوم زمین‌شناسی دانست. سالها قبل در مسیر صعود به یکی از کوه های بالاتر از غار که جزء کوه های شرقی رشته کوه بینالود می باشند (قله چله غار) و در حوالی غار فسیل حلزونی شکلی پیدا شد، که بررسی آن قدمت این ناحیه را مشخص کرد. عمر این فسیل را صد میلیون سال و مربوط به دوران دوم زمین‌شناسی دانسته‌اند؛ در صورتی که رشته کوه‌های البرز و کوه دماوند مربوط به دوران چهارم زمین‌شناسی است.

کف مرمرین غار مغان متعلق به دوران دوم زمین شناسی می باشد که در اغلب جاها مرطوب و لغزنده می باشد. در این غار نمونه های سنگی بسیار تیپیک از بلورهای آراگونیت و کربنات کلسیوم را نیز می توان رویت کرد. بخشی از فضای غار به آهک‌های کریستالیزه، استالاگتیت و استالاگمیت اختصاص یافته است و تزیینات آهکی آن نیز شامل انواع پرده‌ای فندقی، اسفنجی و گل کلمی است.

از سقف این غار زیبا ستون های استالاکتیت (Stalactite) و استالاگمیت (Stalagmite) که از جنس آهکی هستند آویزان است و منظره بسیار جالبی را به وجود آورده‌اند. درون غار آثار استالاگمیت و استالاکتیت و چندین حلقه چاه وجود دارد که عمق یکی از این چاه‌ها 25 متر می‌باشد. در درون بعضی از این چاه ها پرندگانی از جمله خفاش‌هایی نیز زندگی می کنند. همچنین در این غار پرتگاهی به عرض 35 سانتیمتر وجود دارد. در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه بر زلالی و گوارایی آن، بسیار سرد است.

روستای مغان در جنوب مشهد واقع شده است و مسیر دستیابی به آن از طریق شهرک سیدی و عبور از جاده خلج می باشد. برای رسیدن به این غار باید از جاده کوهستانی پرپیچ و خمی که از منطقه سیدی در جنوب مشهد و کوه خلج شروع می شود، ‌عبور کرد و پس از گذشتن از روستاهای بسیار دیدنی منطقه مانند بلاندر، اردمهن و خانرود به روستای مغان رسید. غار مغان در جنوب آبادی قرار دارد و دارای دو دهانه‌ است که یکی در جنوب و دیگری در شرق قرار گرفته اند.

دهانه اصلی، همان دهانه جنوبی است و تا 120 متری غار احتیاجی به روشنایی نیست. هرچه پیش‌تر می رفتیم، عرض غار وسیع‌تر و ارتفاع آن بیش‌تر و شیب غار نیز بیش‌تر می‌شد. از دیواره‌ای که بالای چاه قرار دارد، گذشتیم و از پرتگاهی که عرض آن 35 سانتی‌متر است عبور کردیم، و در ادامه به محوطه وسیعی رسیدیم که برکه آبی در آن مشاهده می‌شد. از برکه که گذشتیم به محوطه کوچکی رسیدیم که به چند شعبه فرعی تقسیم می‌شود و آخرین نقطه غار است. طول غار مغان 420 متر و دارای دو طبقه می باشد.

غار مغان به علت وجود پرتگاه های خطرناک، دهلیزها، راه های پر پیچ و خم گوناگون، ورود به داخل آن بدون راهنما و ابزار مورد نیاز می تواند خطرناک باشد. غار دارای شیبی به سمت پایین می باشد و در صورت عدم علامتگذاری و طناب کشی به گم شدن حتمی بازدید کنندگان می انجامد.

وجود چاه‌ها، غار مغان را به سه طبقه تقسیم کرده است. ارتفاع آن نیز از دریا 2910 متر می‌باشد و عمق غار در حدود 500 متر می باشد. این غار در مرداد ماه 1324 توسط 70 نفر از کوهنوردان مشهد کشف شد و دومین کاروان کوهنوردان، در سال 1326 از آن دیدن کردند.

عکسها و تنظیم متن از میثم رودکی