چندی پیش مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی اعلام کرد میزان سفرهای داخلی که با تور انجام می گیرد، بسیار کمتر از دیگر شکل های سفر است؛ گرچه استناد این گزارش به آمار سال های 2010 و 2011 بازمی گشت اما به اعتقاد کارشناسان همچنان تعداد سفرهای داخلی که با تور انجام می شود، فاصله معناداری از تعداد سفرهای بدون تور دارد.
طبق گزارش خلاصه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی، در سال 2010 تعداد 4 میلیون و 686 هزار نفر با تور به سفر داخلی پرداخته اند و این میزان در سال 2011 به 5 میلیون و 712 هزار نفر رسیده است. این در حالی است که در سال 2010، 42 میلیون و 172 هزار نفر به اشکال دیگر سفر کرده اند و در سال بعد از آن با رشد حدود 15 میلیونی، این تعداد به رقم 57 میلیون و 409 هزار نفر افزایش یافته است. فعالان صنعت گردشگری، البته بر این باورند که هر سال نسبت به سال قبل بر تعداد افرادی که با تور سفر می کنند افزوده می شود اما هنوز فرهنگ چنین سفرهایی در میان مردم جا نیفتاده است.
دو دسته سفر با تور وجود دارد، دسته اول تورهای مسافرتی هستند و دسته دوم تورهای گروهی. تورهای مسافرتی به آن دسته از تورهایی اطلاق می شود که مقاصد مشخص دارند و در آن، آژانس تنها وظیفه تهیه بلیت هواپیما، قطار یا اتوبوس، رزرو هتل و یک گشت مختصر در شهر مقصد را دارد. تورهای مسافرتی اغلب به صورت انفرادی برگزار می شود و صرفا از این حیث که هزینه رزرو بلیت و هتل به صرفه خواهد بود، مشتریان خود را دارد. در تورهای گروهی وظایف بیشتری بر عهده آژانس است و یک لیدر در تمام جریان سفر، گردشگران را همراهی می کند.
رویکرد مردم نسبت به هر کدام از این دو نوع تور متفاوت است و هر کدام علاقه مندان و مشتریان خود را دارد. در چنین تورهایی، گردشگر علاوه بر اینکه طی یک سفر گروهی با افراد دیگر آشنا می شود و ارتباط برقرار می کند، می تواند به صورت تمام وقت از حضور و همراهی یک لیدر خیال آسوده ای داشته باشد و علاوه بر این مطمئن باشد که تور برای همه ساعات سفر او برنامه ریزی مشخصی دارد. اقبال مردم نسبت به سفر با تور گروهی رو به رشد است و این اقبال، در مورد تورهای گروهی طبیعت گردی بیشتر است. اما در زمینه تورهای گروهی شهرگردی این اقبال بسیار کمتر است؛ چرا که مشتری فکر می کند خودش نیز می تواند برای سفر به شهرهای کشور برنامه ریزی انجام دهد و بلیت و هتل رزرو کند.
به نظر می رسد فرهنگ سفر طبیعت گردی با تور برای مردم جاافتاده باشد، جدا از تعداد اندکی از جوانان و طبیعت گردان حرفه ای، بخش اعظمی از مردم برای سفرهای طبیعت گردی چاره ای جز سپردن برنامه ریزی سفر به آژانس ها ندارند و نیاز است لیدرهای باتجربه آنها را همراهی کنند. از این رو تورهای طبیعت گردی سالانه رشدی با میانگین 30 درصد دارند. چنین تورهایی حتی در سال های رکود اقتصادی کشور بین سال های 90 تا 92 نیز با رشد همراه بوده و دست کم 10 درصد رشد داشته اند. در همه جای دنیا نسبت افرادی که به صورت انفرادی سفر می کنند، بیشتر از گردشگران تورها است، حتی در فرانسه نیز که چیزی حدود 75 میلیون گردشگر دارد، بیشتر توریست ها انفرادی سفر می کنند.
گرچه قدرت خرید مردم می تواند بر تقاضای آنها برای سفر نقش بسزایی داشته باشد، اما فرهنگ سازی بیش از قدرت خرید در انتخاب مردم در زمینه سفر با تور اهمیت دارد؛ چراکه قدرت خرید از یک سال به سال دیگر شاید چندان تغییر چشمگیری نداشته باشد. فرهنگ سازی اما به میزان بیشتری می تواند در شیوه سفر مردم اثرگذار باشد.
مهم ترین فواید سفر با تور، کاهش آلودگی به واسطه کاهش تعداد وسایل نقلیه در جاده ها است. چنانچه سفرهای گروهی بیشتر شوند در مصرف بنزین نیز صرفه جویی می شود و همچنین هزینه ها نیز از این حیث کاهش می یابد. به نظر می رسد، دلایل کافی برای سفر با تور وجود داشته باشد اما این دلایل هنوز برای اکثر گردشگران داخلی مسجل نشده است؛ گرچه این موضوع را هم باید در نظر داشت که ممکن است این شیوه از سفر کردن، مورد علاقه برخی از آنها نباشد. با این همه همچنان جای عنصر فرهنگ سازی خالی است. باید دید در پایان فصل سفر، چه تعداد از ایرانی ها به تورهای ایرانگردی و طبیعت گردی اقبال نشان داده اند.
منبع: دنیای اقتصاد
