معمولا برند به نام، سمبل و یا یک علامت تجاری گفته می شود که معرف کالا و یا خدمات یک فروشنده است. در صنعت گردشگری برند حامل پیامی از یک مقصد گردشگری است که مقصد را معرفی و از دیگر مقاصد متمایز می کند. برند تجربه سفر به یک مقصد خاص را در ذهن مسافر تثبیت می کند و یک شمای کلی از مقصد در ذهن گردشگر ایجاد می کند.
اهمیت یک برند گردشگری از آنجاست که برخی صاحب نظران معتقدند که انتخاب یک برند گردشگری قوی می تواند جذب بیشتر گردشگر را به همراه داشته باشد، تصویر روشن تری از جامعه هدف ایجاد کند و همه عوامل توسعه دهنده محصول را به سوی یک خروجی مشترک هدایت کند. از دیدگاه گردشگر یک برند گردشگری به کاهش تعداد گزینه های موجود برای سفر کمک کرده و یک تقسیم بندی روشن برای گردشگر فراهم می کند که خود باعث کاهش صرف زمان و هزینه جستجو می شود.
بر خلاف برندسازی برای یک کالا، شرکت و یا یک شخص، برندسازی مقصد از پیچیدگی های بیش تری برخوردار است و دلیل آن را می توان در تعداد بیشتر ذینفعان جسجو کرد. اختلاف نظر در دیدگاه های دینی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ذینفعان داخلی از یک سو و چالش های خارجی مثل قابلیت رقابت با سایر مقاصد سبب پیچدتر شدن هر چه بیشتر فرآیند انتخاب برند گردشگری شده است.
شاید مقایسه وضعیت گردشگری دو کشور نپال و سوئیس که هر دو از بهترین مقاصد گردشگری ارتفاعات هستند اهمیت برند گردشگری را بیش تر روشن کند. در حالی که کشور نپال در جایگاه سوم مرتفع ترین کشور دنیا از نظر متوسط ارتفاع از سطح دریا قرار دارد و 8 قله از 10 قله مرتفع دنیا در این کشور واقع شده، تعداد گردشگران این کشور به 1 میلیون نفر هم نمی رسد که بخش قابل توجهی از این تعداد، گردشگران مذهبی هستند که صرفا با انگیزه مذهبی و بازدید از معابد بودا به این کشور سفر می کنند. در واقع ارتفاعات نپال علی رقم پتانسیل بالقوه ایی که دارد، بخش ناشناخته گردشگری این کشور است و تنها سهم ناچیزی از این بازار پررونق را به دست می آورد.
از سوی دیگر کشور سوئیس که شناخته شده ترین مقصد گردشگران علاقمند به ارتفاعات است سالانه حدود 10 میلیون گردشگر را جذب می کند در حالی که کیفیت ارتفاعات نپال به مراتب بهتر از سوئیس است. اگرچه نمی توان نقش موقعیت جغرافیایی و توسعه زیرساخت های سوئیس را در این موفقیت نادیده گرفت.
بسیاری بر این باورند که موفقیت سوئیس در برندسازی خود به عنوان کشور کوهستان، برف و اسکی نقش به سزائی در این موفقیت دارد. سوئیس در سال گذشته میلادی به همراه ژاپن و آلمان به عنوان بهترین برند کشوری معرفی شده که خود گواه سرمایه گذاری این کشور برای شناخته شدن هر چه بیشتر است.
در ایران اما داستان کمی متفاوت است. اگر چه ایران در کشورهای همسایه مثل پاکستان، افغانستان، عراق و با شدت کمتری ترکیه و کشورهای عربی منطقه وجهه ایی با ثابت و با امنیت دارد اما واقعیت این است که ایران از نظر بسیاری کشوری ناامن و بی ثابت است. ترسیم چهره ایی خشن از ایران بعد از انقلاب به همراه بازتاب اخبار مربوط به جنگ تحمیلی و بعد از آن پرونده هسته ای ایران از یک سو و اختلافات سیاسی داخلی از سوی دیگر موجب شده رسانه های خارجی تصویری خشن در افکار عمومی نسبت به ایران ترسیم کنند. هر چند بسیاری از هموار شدن راه برای نفی ایران هراسی در شرایط ایجاد شده پس از توافق ایران و غرب گفته اند، اما نباید فراموش کنیم که بعد از گذشت 40 سال افکار عمومی جهان تنها به دنبال نفی برداشت های سیاسی خود از جامعه ایران است و تغییر نگاه افکار عمومی به ایران یک شبه به دست نمی آید.
برای برون رفت از شرایط فعلی اتکا به کمپین های تبلیغاتی کافی نیست و ارایه یک برند گردشگری موثر و قوی که مورد قبول تمامی ذینفعان است از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با کم شدن قیمت جهانی نفت و ناامیدی از افزایش قیمت در آینده ای نزدیک، رقابت برای جذب بیشتر گردشگر از هر زمانی پر رنگ تر شده. تا جائی که حتی کشور هایی همچون عربستان سعودی به دنبال بازار جدید گردشگری به غیر از گردشگری مذهبی هستند.
اهمیت ویژه گردشگری برای دولت کنونی همزمان با اجرای توافق هسته ای فرصت مناسبی فراهم آورده که ترویج بازاریابی و برندآفرینی گردشگری در قالب کتاب ها، پژوهش ها و رسانه های گوناگون می تواند جهت سرعت بخشیدن به توسعه گردشگری مورد توجه مسئولین قرار بگیرد.
منبع: اهمیت برند گردشگری
