معطوف شدن نگاه فرهنگی و آماده شدن سازوکار برای حفظ داشته های تاریخی و میراث فرهنگی از الزامات هر منطقه است، به طوری که با حفظ میراث تاریخی می توان میراث گذشتگان را همچون امانتی به نسل های آینده تحویل داد.
به گفته فیروزه سالاری، کارشناس ارشد مرمت و احیای بناهای تاریخی و معاون دفتر تدوین پرونده های ثبت جهانی در سازمان میراث فرهنگی، ثبت آثار تاریخی در افزایش جذب گردشگران داخلی و خارجی تأثیر بسزایی دارد.
مشروح گفت و گو از این قرار است:
ثبت جهانی آثار تاریخی با چه هدفی در ایران صورت گرفته است؟
مهم ترین موضوع برای دفتر تدوین پرونده های ثبت جهانی و هدف اصلی سازمان میراث فرهنگی همواره حفاظت و توجه به آثار تاریخی بوده است، چون ثبت جهانی پروسه ای است که می تواند منجر به اقدامات حفاظتی و مرمتی و توجهات ویژه و رویکردهای خاص به جهت تأمین تجهیزات و امکانات در سایت ها و مراقبت و حفاظت بیشتر شود؛ چراکه تمام این آثار به لحاظ حفاظت و مرمت و توجه برای ثبت جهانی باید به حد استانداردی برسند که بتوان آن ها را ثبت کرد و هدف از ثبت جهانی آثار هم بیشتر همین است.
برای ثبت جهانی آثار تاریخی چه معیارهایی وجود دارد؟
آثار تاریخی فرهنگی باید حداقل یکی از معیارهای جهانی شدن را داشته باشند. درواقع، در این زمینه 10 معیار وجود دارد که 6 مورد اول مربوط به آثار تاریخی و 4 مورد دیگر مربوط به آثار طبیعی است. بنابراین آثار تاریخی برای جهانی شدن باید حداقل یکی از این 10 معیار را دارا باشند.
تاکنون چند مورد ثبت جهانی آثار تاریخی در کشور داشته ایم؟
از ابتدا تاکنون 21 مورد ثبت جهانی داشته ایم که 4 اثر آن در دولت یازدهم صورت گرفته است که عبارت اند از «شهر سوخته»، «شوش»، «میمند» و «قنات». این در حالی است که در دولت دهم، «کاخ گلستان»، «مسجدجامع اصفهان»، «گنبد قابوس (کاووس)» و «باغ ایرانی» ثبت جهانی شده بود.
بودجه این سامان دهی ها از کجا تأمین می شود؟
اگر مالکیت مکان ها با میراث فرهنگی باشد، بخشی از بودجه ای که به سازمان داده می شود به این آثار اختصاص داده می شود. اگر سایتی مانند قنات ها ملی باشد، سازمان های دیگر نیز برای بودجه و کارشناسی کمک می کنند.
ثبت آثار تاریخی چه تأثیری روی جذب گردشگری دارد؟
ثبت آثار تاریخی روی جذب گردشگران داخلی و خارجی تأثیر بسزایی دارد. به طور کلی می توان گفت که هر گردشگر خارجی که بخواهد کشوری را برای مقصد گردشگری انتخاب کند، قبل از سفر حتماً مکان های تاریخی و گردشگری کشور موردنظر را بررسی می کند؛ بنابراین، گردشگران می توانند در سایت یونسکو تمام آثار تاریخی جهانی ثبت شده را بیابند و با توجه به آثار و جذابیتی که دارند، به این مکان ها سفر کنند. درباره گردشگران داخلی هم روال کار همین است، به طوری که مردم با توجه به اطلاعات موجود از یک مکان داخلی بازدید می کنند و دیدن این مکان ها در چند سال اخیر بسیار موردتوجه عموم مردم قرار گرفته است.
ثبت آثار تاریخی چه تأثیری بر زندگی مردم دارد؟
ثبت جهانی شدن آثار تاریخی تأثیرات ملموس و ناملموسی روی زندگی مردم دارد. اگر آثاری که ثبت جهانی می شود در شهر باشد، باید اوضاع شهری برای ورود گردشگر و امکاناتی که نیاز دارد فراهم شود. آثار تاریخی ای که در شهر واقع اند و قرار است در فهرست جهانی یونسکو ثبت شوند باید از یک سری استانداردها برخوردار باشند. به این طرح ها و آثار تاریخی بودجه ای تعلق می گیرد و حفاظت و مرمت و توجهاتی به سایت می شود و به واسطه ثبت جهانی شدن، امکانات ویژه ای به آن منطقه داده می شود؛ برای نمونه، درباره اثر «شوش» می توان گفت که لازمه جهانی شدنش این بود که حتماً محدوده اطراف سایت و وضعیت ورودی های شهر سامان دهی شود. چنین رویدادی برای تمام آثار تاریخی که ثبت جهانی می شوند رخ می دهد.
