مراسم روز ملی دماوند از چند سال قبل با برگزاری آئین چندهزار ساله جشن تیرگان گرامی داشته می شود.
آیین جشن تاریخی و باستانی تیرگان همزمان با گرامیداشت سالگرد روز ملی دماوند هر سال با حضور مسئولان کشوری، استانی و علاقه مندان از سراسر کشور در شهر رینه از توابع بخش لاریجان شهرستان آمل برگزار می شود.
در این آیین برنامه های مختلف فرهنگی و هنری شامل رقص های میدانی نواحی کشور از جمله بختیاری، کردی، آذری، لری، لزگی با کرنا و دهل آغاز و با برپایی غرفه های زیست محیطی، صنایع دستی، پخت غذاهای محلی و سنتی و برگزاری میزگرد علمی زیست محیطی ادامه می یابد.
جشن تیرگان یکی از آئین های قدیمی در شهرستان آمل است که در 10 تیر خورشیدی برابر با 13 تیرماه گاه شمار زرتشتیان ایران باستان برگزار می شود. این جشن در گرامیداشت تیشتر ستارهٔ باران آور در فرهنگ ایرانی است و بنا به سنت در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می گیرد. این مراسم قدمتی دو تا پنج هزار ساله دارد.
روایت دیگر جشن تیرگان نیز درباره آرش کمانگیر اسطوره و قهرمان ملی ایرانیان است و اینکه میان ایران و توران سال ها جنگ و ستیز بود، در نبرد میان افراسیاب و منوچهر، شاه ایران، سپاه ایران شکست سختی می خورد و این رویداد در روز نخست تیر روی می دهد.
سپاه ایران در مازندران به تنگنا می افتد و سرانجام دو سوی نبرد به سازش در می آیند و برای آنکه مرز دو کشور مشخص شود و ستیز از میان برخیزد می پذیرند که از مازندران تیری به جانب خاور خراسان پرتاب کنند هر جا تیر فرو آمد همان جا مرز دو کشور باشد و هیچ یک از دو کشور از آن فراتر نروند، تا در این گفتگو بودند، سپندارمذ ایزدبانوی زمین پدیدار شد و فرمان داد تیر و کمان آوردند.
در داستان ها آمده است که: آرش در میان ایرانیان بزرگ ترین کماندار بود، تیر و کمان را برداشت و بر بلندای کوه دماوند برآمد و به نیروی خداداد تیر را رها کرد و خود بی جان بر زمین افتاد. تیر از بامداد تا نیمروز در آسمان می رفت و از کوه و در و دشت می گذشت تا در کنار رود جیحون بر تنه درخت گردویی که بزرگ تر از آن در جهان نبود، نشست و آنجا را مرز ایران و توران جای دادند و هر سال به یاد آن جشن گرفتند.
اهداف برگزاری مراسم روز ملی دماوند
1. برجسته کردن موضوع دماوند در اذهان عمومی و نگاه مسولان است، تا تدابیر ویژه و فوری، در حفاظت از دماوند و زیستگاه استثنایی آن اتخاذ شود. دماوند به عنوان برجسته ترین نماد ایران در معرض تخریب گسترده ای قرار دارد و اگر همین امروز به خود نیاییم، فردا خیلی دیر است!
2. دماوند بلندترین قله رشته کوه البرز و ایران است که هر ساله میزبان کوهنوردان و گردشگران داخلی و خارجی و دوستداران طبیعت است. برگزاری جشن روز ملی دماوند فرصت مناسبی است تا کوهنوردان از سراسر کشور با یکدیگر دیدار تازه کرده و با تبادل تجربه، در ارتقای فرهنگ کوهنوردی و فرهنگ حفاظت از کوه ها بکوشند.
3. جشن روز ملی دماوند، در واقع نماد اتحاد و همدلی کوهنوردان، فعالان زیست محیطی و مردم علاقه مند به قله سرفراز ایران است.
4. برگزاری با شکوه جشن روز ملی دماوند در واقع نماد همبستگی ملی مردم ایران است، تا نشان دهند که همچنان در هر شرایطی در دفاع از سرزمین خویش همچون آرش ایستاده اند.