تاریخ عکاسی همانطور که سال ها پیش با ظهور دوربین های دیجیتال دگرگون شد، طی سال های 2010 تا کنون نیز دستخوش تغییر و تحولات اساسی شده است. این تغییر و تحول مدیون تلفن های همراه هوشمند است. به کارگیری لنزهای با کیفیت برای عکاسی در تلفن های هوشمند و سیستم عامل اندرویید و iOS، عکاسی را تغییر داده. حالا سبک جدیدی به نام iphonography یا عکاسی با موبایل در دنیای دوست داشتنی عکاسی باز شده که اتفاقا طرفداران بسیاری هم پیدا کرده است.
این سبک به صورت جدی در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته و همایش ها و جشنواره های داخلی و بین المللی زیادی به میزبانی کشورهای مختلف در این زمینه برگزار شده است. ایران نیز همراه با این تحولات اخیرا اولین جشنواره فیلم و عکس همراه را در تهران برگزار کرده است. این جشنواره بخش های مختلفی از جمله آموزش و تور موبایل داشت.
امروزه دوربین گوشی های تلفن همراه به شرایطی رسیده اند که می توان با آنها به صورت حرفه ای عکاسی کرد. رشد تکنولوژی در ده سال اخیر به حدی بوده که به بخشی از فضای فیلمسازی و عکاسی در دنیا کمک قابل توجهی کرده است. حاالا دیگر عکاسی به نوع ابزار بستگی ندارد. سال 1374 من با انجمن سینمای جوان کرج همکاری می کردم. آن زمان برای فیلم سازی دوربین های ویدئویی جایگزین دوربین های سوپر هشت شده بود. این دوربین ها کیفیت لازم را نداشت و داشتن دوربین خوب ویدئویی یا دوربین بتاکم نیازمند صرف هزینه زیادی بود. اما حالا یک فرد علاقمند به عکاسی یا فیلمسازی با انتخاب های متعددی روبروست و ابزارهای حرفه ای متعددی در اختیارش قرار دارد که می تواند به وسیله آنها اثری با کیفیت یک اثر حرفه ای عرضه کند.
حرفه ای شدن دوربین موبایل ها، جامعه هنرمندان و علاقه مندان به عکاسی و فیلم سازی را نیز بزرگتر خواهد کرد. خوشبختانه حالا دیگر ابزارهای فیلمسازی و عکاسی محدود نیست و در اختیار همه هست بنابراین تعداد بیشتری از علاقمندان به عکاسی و فیلمسازی این فرصت را دارند که ایده هایشان را عملی کنند. ضمن اینکه هر کسی می تواند فیلم یا عکسی را که تولید می کند در سطح گسترده ای منتشر کند. پیش از این توزیع آثار در انحصار گروهی خاص بود که دسترسی به منابع انتشار داشتند. مثلا ده سال پیش شما عکس یا فیلمتان را فقط می توانستید در یک جشنواره به نمایش بگذارید اما حالا می توانید آن را در یک شبکه اجتماعی منتشر کنید و میلیون ها نفر از سراسر دنیا بیننده کار شما باشند.
سوالی که مطرح است این است که آیا این اتفاق عکاسی حرفه ای را تهدید می کند یا نه؟ باید گفت که این اتفاق نه تنها عکاسی حرفه ای را تهدید نمی کند بلکه به آن کمک هم می کند. مثلا در زمینه عکاسی اجتماعی استفاده از دوربین عکاسی حرفه ای مشکلات زیادی به همراه دارد ممکن است سوژه در مقابل دوربین واکنش نشان بدهد حتی در فضاهای عمومی هم استفاده از دوربین های عکاسی مشکل ایجاد می کند. به اعتقاد من دوربین های تلفن های همراه بیش از هر چیز به عکاسی خیابانی کمک کرده است و در این گونه عکاسی تحول ایجاد کرده است.
اما گاهی سرعت از کیفیت اهمیت بیشتری پیدا می کند و مهم است که به موقع یک سوژه را شکار کنیم ولو با کیفیت نه چندان عالی. این خاصیت تلفن همراه است که در دسترس است و از این منظر بسیار به عکاسی مستند اجتماعی کمک کرده است. شاید این ابزار برای عکاسی صنعتی یا عکاسی پرتره مناسب نباشد اما در زمینه عکاسی اجتماعی توانسته تحول عظیمی ایجاد کند. البته معتقدم در دوربین های حرفه ای عکاسی، واقع گرایی بیشتری وجود دارد.
در عکاسی با این دوربین ها تصویر به واقعیت نزدیک تر است، رنگ ها طبیعی تر هستند و شاید بعدا در ویرایش این عکس ها تغییراتی ایجاد شود. اما در عکاسی با موبایل (iphonography) این اتفاق در زمان عکاسی رخ می دهد به این ترتیب که شما می توانید در زمان عکاسی عکس را به همان صورت واقعی اش ثبت کنید یا اینکه به کمک گزینه های مختلف یک اپلیکیشن آن را به صورت خاصی بگیرید. به اعتقاد من یکی از مهمترین مسائلی که عکاسی با موبایل را جذاب کرده به اپلیکیشن های آن مربوط است چرا که هم در عکاسی گزینه های متعددی در اختیار عکاس می گذارد و هم برای ویرایش عکس امکانات متعددی دارد.
نرم افزارهای ویرایش عکس به عکاسی با موبایل جلوه حرفه ای می دهند. همین مساله باعث شده برخی عکاسان بسیار حرفه ای و شاخص در دنیا به عکاسی با موبایل تمایل نشان دهند و برخی از آنها صرفا با موبایل عکاسی می کنند. به نظرم اپلکیشن ها در این زمینه رشد دهنده و کامل کننده عکاسی حرفه ای هستند. رشد گوشی های هوشمند به رشد عکاسی کمک کرده است. این گوشی ها پرسرعت هستند، صفحه نمایش با کیفیت تری دارند، دوربین های پر قدرت تری دارند. همه اینها دست به دست هم داده تا گوشی موبایل یک ابزار جدی برای عکاسی بدل شود. احتمالا در آینده شاهد خواهیم بود که اپلیکیشن های حرفه ای تر، قدرتمندتر و سریع تر و به تبع آن دستگاه های موبایل با پردازنده بهتر و سریع تر وارد بازار شود و مورد استقبال قرار بگیرد.
هم اکنون در ابتدای فصل برداشت میوه های نرم افزاری هستیم. در حوزه سخت افزار می بینم که بین آخرین مدل های گوشی های مختلف تفاوت زیادی وجود ندارد. زمانی استیو جابز ایفون را معرفی کرد و گفت که 5 سال از بازار موبایل جلوتر است؛ درست پیش بینی کرده بود. آیفون توانست در این 5 سال استراتژی رشد گوشی های هوشمند را در دنیا جا بیاندازد و بقیه برندها را هم به سرمایه گذاری در زمینه تولید گوشی های هوشمند ترغیب کند.
5 سال پیش درصد کمی از فروش بازار موبایل به گوشی های هوشمند اختصاص داشت اما حالا حجم فروش گوشی های هوشمند تعیین کننده قدرت های این بازار است. می بینیم که گوشی های سامسونگ جایگاه اول را در بین برندهای تولید کننده گوشی های هوشمند به دست آورده در حالی که پلت فرم نرم افزاری این کمپانی متعلق به خودش هم نیست.
وقتی با موبایل و با استفاده از اپلیکیشن ها عکس می گیریم همه چیز مجازی است. کار با لنز و نورسنج و غیره دیگر وجود ندارد. عکاسی را با دوربین آنالوگ آغاز کردم و بعد دوربین های دیجیتال داشتم و حالا رسیده ام به عکاسی با موبایل. وقتی دوربین عکاسی دستم می گیرم حس کارکردن با لنز و زوم و تعیین دیافراگم و تنظیم سرعت و غیره لذت بخش است. حقیقت این است که گاهی فکر می کنم نکند عکاسی با موبایل باعث شود که کارکردن با دوربین را فراموش کنم.
طبیعی است امکان اینکه نسل های آینده عکاسان کارشان را با دوربین آنالوگ شروع نکنند و با آنها آشنا نباشند زیاد است. زمانی بحثی شبیه به همین مساله در مورد دوربین های دیجیتال وجود داشت. با ظهور دوربین های دیجیتال دیگر حس عکاسی با دوربین آنالوگ و تجربه ظهور فیلم وجود نداشت و عکاسان دیجیتال نیاز نداشتند با همه کارکردهای دوربین آشنا باشند و مثلا بدانند دیافراگم چیست. اما عکاسی با موبایل از این هم فراتر رفته و همه چیز را خلاصه کرده است.
صنعت دوربین های حرفه ای در چند سال اخیر درجا زده و رشد نداشته است. تقریبا از 20 سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای در این صنعت رخ نداده است. صنعت موبایل دارد نشان می دهد که می شد در صنعت دوربین هم رشد ویژه ای اتفاق بیفتد. رشدی که در زمینه عکاسی با موبایل رخ داده رشد نرم افزاری و شبکه ای است. به این معنا که نرم افزارهای عکاسی در گوشی های موبایل خیلی تغییر کرده اما نرم افزارهای دوربین عکاسی بسیار کم تغییر کرده است. مثلا وقتی سامسونگ از سیستم عامل اندرویید روی دوربین های کامپکت استفاده می کند در این دوربین ها تحول ایجاد می شود چون عکاس به کمک این سیستم عامل می تواند به شبکه های اجتماعی در حوزه عکاسی متصل شود.
عکاسی با موبایل در جامعه ایران تحولی کاملا محسوس ایجاد خواهد کرد. چون مردم ما به رغم اینکه عکس و عکاسی را دوست دارند، وقتی مقابل دوربین قرار می گیرند احساس راحتی نمی کنند. مثلا اگر قرار باشد از بازار تهران که یک مکان توریستی است عکس بگیرید، با مقاوت مردم مواجه می شوید. تصور مردم ایران از دوربین حرفه ای چندان مثبت نیست احساس می کنند با یک اتفاق بد مواجه خواهند شد اما در مورد دوربین موبایل این حساسیت ها وجود ندارد بنابراین عکاس با ظرفیت های زیادی برای عکاسی روبرو خواهد بود. با این ابزار جدید دیگر عکاس نگران مسائل حاشیه ای و مشکلات اجتماعی نیست و تمام ذهن و حواسش را به سوژه و عکاسی معطوف می کند.
منبع: فناوران
خیلی هم خوب …