می دانیم که هر کوهنورد در تیم، دو نقش اساسی دارد: نخست باید وظایف خود را به عنوان عضو تیم، بخوبی انجام دهد و در ضمن کاملا مراقب سلامت و امنیت خود باشد (خود راهبری) و در مرحله بعد باید مهارت ها و تجارب خود را در اختیار راهبر بگذارد و در روند تصمیم گیری مشارکت نماید.
همچنین باید مراقب اعضای نزدیک به خود (هم طناب، هم چادر و …) باشد و در صورت لزوم به آنها کمک کند (دگر راهبری). مهارت ها و تجربه های تک تک اعضای تیم برای پیشرفت کار، سودمند است ولی اگر فرصتی برای بیان و ارائه آنها فراهم نشود، پنهان و بی ثمر خواهند بود.
راهبری تیم، مسئولیت بزرگی است ولی نمی تواند دستاوردهای شگرفی داشته باشد. راهبری و هدایت دیگران حداقل بصورت رسمی، برای کوهنوردان کهنه کار، گریزناپذیر است، زیرا هر تیمی (بویژه در شرایط بحرانی) دست به دامن اعضای باتجربه خود می شود. راهبر باید پیوسته در تلاش بهبود مهارت ها و ظرفیت های خویش باشد. او باید عادت کند که همواره به کل برنامه و تمامی اعضای تیم بیاندیشد و مصالح تیم را در نظر بگیرد.
همکاری با راهبران باتجربه می تواند چیزهای زیادی به وی بیاموزد ولی راهبر باید بجای تقلید شیوه دیگران، سبک و روش مناسب شخصیت خویش را بیابد و به کار گیرد. راهبر باید مسئولیت برنامه هایی را بپذیرد که کاملا در محدوده توان و تجربه او باشند. وی باید کارها را میان اعضای تیم تقسیم کند و از مهارت های آنان بیشترین بهره را بگیرد. یکی از مهم ترین کارهای راهبر ایجاد جو همکاری، حمایت و پشتیبانی در تیم است.کارتیمی، پدیده ای نامحسوس است ولی توان بالایی به تیم می بخشد. برای حفظ یکپارچگی تیم، راهبر باید همواره از وضع تک تک اعضا آگاه باشد و ارتباط خود را با آنها حفظ کند.
مشارکت در کارهای تیمی مانند چادر زدن، تهیه آب، مسیریابی و … به راهبر فرصت می دهد که تعامل با اعضا را گسترش داده، شناخت عمیق تری از وضعیت آنها به دست آورد. به طور خلاصه می توان گفت، هر یک از اعضای تیم در سطحی معین، در فرآیند راهبری مشارکت می کند. جوان ترین و کم تجربه ترین اعضا، با مراقبت از خود و انجام بهینه وظایف خویش (خود راهبری) به پیشرفت کار تیم کمک می کنند.
اعضای باتجربه تر علاوه بر خود راهبری، مراقب افراد پیرامون خود (هم طناب، هم چادر و …) نیز هستند و در صورت لزوم به آنها کمک می کنند. با تجربه ترین اعضای تیم، مشاور و راهنمای راهبر تیم هستند و ممکن است نقش راهبر غیررسمی را ایفا نمایند. راهبر رسمی تیم نیز با بهره گیری از تمامی توان و تجربه موجود در تیم، به انجام وظیفه می پردازد و برای موفقیت تیم تلاش می کند.
نویسنده: دکتر ابوالفضل جوادی
