دو روز پس از فاجعه زمین‌لرزه در نپال، زمین‌شناسان با استفاده از داده‌های صدها دستگاه حس‌گر زلزله مشغول بررسی چرایی قدرت تخریب بالای این زلزله‌اند. برخی کارشناسان می‌گویند که زلزله اصلی در راه است!
روز شنبه 25 آوریل (5 اردیبهشت) در عمق 80 کیلومتری زمین واقع در 80 کیلومتری شمال غربی کاتماندو، پایتخت نپال زمین چنان تکان سنگینی خورد که گویی یک شهاب آسمانی به ضخامت 150 متر با آن برخورد کرده باشد! یک منطقه سخت صخره‌ای به مساحت حدود 7 هزار کیلومتر مربع در اعماق زمین، در فاصله سی ثانیه سه متر بر صفحات سنگی زیر خود جا به جا شد. این جا به جایی زمین را تا هزاران کیلومتر آن سو تر لرزاند و در شعاعی به طول 300 کیلومتر خرابی‌های بسیار به بار آورد.
در پی این زمین لرزه، پوسته زمین در این منطقه کمی به سمت جنوب رانش کرد، به گونه‌ای که کاتماندو اینک نسبت به پیش از زلزله سه متر به سمت جنوب لغزیده است. تنشی که در صفحات زیرین زمین به زلزله اخیر منجر شد در 500 سال گذشته پیوسته افزایش یافته بود. آخرین باری که چنین تنشی در نپال انباشت شده بود و به زلزله انجامید به سال 1505 میلادی برمی‌گرد.
قدرت تخریبی زلزله از برخورد دو صفحه قاره‌ای به پهنای هزاران کیلومتر ناشی شد که در زیر ارتفاعات هیمالیا قرار دارند. صفحه قاره‌ای هند-استرالیایی پوسته زمین هفته‌ای یک متر در صفحه قاره‌ای یورو-آسیا فرو می‌رود.
تصادم صفحات قاره‌ای یاد شده سبب شده که حرکت صفحه هندی در طول میلیون‌ها سال به یک چهارم کاهش یابد و انرژی این حرکت در درون آن جریان یابد و به برآمدن ارتفاعاتی مانند هیمالیا منجر شود. ده قله هیمالیا بیش از 8 هزار متر ارتفاع دارند. در نتیجه‌ی زلزله‌های متمادی، ارتفاعات یاد شده هفته‌ای نیم میلی‌متر بلندتر می‌شوند!
نپال در تقاطع برخورد دو صفحه قاره‌ای یادشده قرار دارد و به دلیل برخورد متمادی این دو قاره سالانه مجموعا دو میلی‌متر کوچک می‌شود. این امر سبب می‌شود که نپال سالانه در مرزهای 600 کیلومتری خود به اندازه مساحت دو زمین فوتبال کوچک شود. زلزله روز شنبه، نپال را بیش از پیش در هم فشرد، به گونه‌ای که کاتماندو حالا یک متر بالاتر از پیش از وقوع زلزله قرار دارد.
بنا به برآورد زلزله‌شناسان، زمین‌لرزه‌ی بزرگتر در نپال شاید که در راه باشد! بنا بر یک فرضیه که بر داده‌های تاریخی استوار است، هر چه از زلزله شدید در منطقه میان صفحات قاره‌ای زمان زیادتری گذشته باشد، زلزله بعدی از قدرت و ویرانگری بیشتری برخوردار خواهد بود.
«راجر بیلهام»، زمین‌شناس دانشگاه کلرادو گفته است که خطر زلزله‌ای به شدت 9 درجه در مقیاس ریشتر هند، پاکستان، بوتان، بنگلادش و نپال را تهدید می‌کند. چنین زلزله‌ای صد برابر قوی‌تر از زمین‌لرزه‌ی روز شنبه نپال است و می‌تواند میلیون‌ها قربانی بگیرد.
تازه‌ترین مطالعات نشان می‌دهند که در اعماق زمین در نزدیکی کاتماندو همچنان میزان بالایی از تنش و ناآرامی وجود دارد. این که زلزله بزرگ احتمالی چه زمان رخ خواهد داد قابل پیش‌بینی نیست. گرچه زمین‌لرزه‌ی اصلی ممکن است صد سال بعد روی دهد، ولی مشکل کنونی در نپال پس‌لرزه‌هایی هستند که آرام و قرار را از اهالی گرفته‌اند. قوی‌ترین پس‌لرزه معمولا یک درجه از زلزله اصلی خفیف‌‌تر است، ولی اگر در عمقی کمتر روی دهد، اثرات تخریبی مشابه یا حتی بیشتری خواهد داشت. کاتماندو از روز شنبه تا کنون دو پس‌لرزه از این دست را شاهد بوده است.
منبع: «دویچه وله»