پژوهشگران سازمان نقشه برداری کشور طی تحقیقی چند ماهه با تکمیل نقاط ارتفاعی دماوند، ارتفاع ثقل قله دماوند را که پیش از این در کتاب ها و منابع جغرافیایی 5 هزار و 671 متر عنوان شده است، 5 هزار و 609 متر و 20 سانتیمتر اندازه گیری کردند.
مهندس یعقوب حاتم چوری، کارشناس نقشه برداری زمینی در این باره گفت: پس از چند ماه بررسی و صعود 10 روزه به قله دماوند ارتفاع ثقل این قله با دقت چند دسی متر به دست آمد که به دلیل اثرات جوی و شیب تند منطقه ابزارهای مورد استفاده شامل GPS و فاصله یاب با دقت چند دسی متر، داده ها را بررسی کردند. وی ادامه داد: هدف اصلی این پروژه اندازه گیری ثقل به عنوان کمیتی فیزیکی بود که مطالعات آن در پروفیلی با 5 ایستگاه در نقاط 2000 متری تا 5600 متری انجام شد و در نهایت با اختلاف 61 متر و 80 سانتی متر، ارتفاع ثقل قله دماوند 5 هزار و 609 متر و 20 سانتی متر اندازه گیری شد.
حاتم چوری، با اشاره به اهمیت اندازه گیری ثقل در قله دماوند به دلیل اینکه دارای کم ترین ثقل در ایران بوده و در تعیین مقادیر حدی و مقدار کمینه ثقل در ایران مورد توجه است، گفت: اندازه گیری ثقل در مناطق متعددی از البرز مرکزی به دلیل سهولت دسترسی و مسیرهای مختلف انجام شده بود ولی به دلیل سردسیر بودن برخی مسیرها، مناطقی تهی از داده های ثقلی بودند که با این پروفیل مقدار ثقل و موقعیت سه بعدی هندسی ایستگاه ها به ویژه بعد ارتفاع را اندازه گیری کردیم که در این بررسی دقت ثقل چند میکروگال (معادلی در حدود چند سانتیمتر در بعد ارتفاع) بود.
وی خاطرنشان کرد: در تمامی ایستگاه های پروفیل ثقل سنجی قله دماوند را حداقل 12 ساعت اندازه گیری پیوسته GPS انجام دادیم که با استفاده از ایستگاه دائمی GPS همان منطقه دقت 1 سانتی متر را می توان به دست آورد و این امر در مورد 4 ایستگاه دیگر به جز قله دماوند عملی شد زیرا در این منطقه شرایط جوی مانع از فعالیت مداوم GPS می شد اما اندازه گیری ثقل را در صعود اول کوه دماوند انجام دادیم و در صعود دوم در 5 ایستگاه ترازیابی مثلثاتی انجام شد و با محاسبه اختلاف ارتفاع مثلثاتی می توان تخمینی از تغییر ارتفاع ژئویید (سطح متوسط آب های آزاد) به صورت محلی در آن منطقه به دست آورد.
این کارشناس نقشه برداری زمینی خاطرنشان کرد: اختلاف ارتفاع بین 2 سطح بیضوی و ژئوئید در سراسر دنیا، کمینه می شود که به عنوان مثال ارتفاع ژئوئید در خلیج فارس 35 متر زیر سطح آب های آزاد و در شمال غربی ایران 25+ متر است که این اختلاف ارتفاع بیشتر (حدود 60 متر) به نوعی با پدیده های ژئودینامیکی نظیر زلزله قابل توجیه است.
سرپرست تیم تحقیقاتی گفت: در این پروژه مقدار ثقل 32/978392165 میکروگال برآورد شد و مقاله این اندازه گیری مراحل نهایی را برای انتشار می گذارند.
مهندس حاتم چوری در پایان خاطرنشان کرد: در نظر داریم کوه های تفتان، سهند و سبلان و سایر قلل مرتفع ایران را نیز که داده های موجود آن ها به دلیل کوهستانی و صعب العبور بودن مسیر دسترسی، ناقص است، ثقل سنجی کنیم.
منبع: عصر ایران
