نلسون ماندلا از محبوبترین شخصیت‌های مردمی در جهان است. «نلسون ماندلا» 27 سال از عمر خود را در دوره رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی در زندان سپری کرد وی پس از آن به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست روی کار آمد و برنده جایزه صلح نوبل نیز شده است. این مرد 95 ساله که به دلیل کهولت سن و ابتلا به عفونت ریوی درگذشت.
ماندلا نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی است که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد، وی پیش از ریاست جمهوری از فعالان برجسته مخالف آپارتاید در آفریقای جنوبی و رهبر کنگره ملی آفریقا بود. ماندلا به خاطر دخالت در فعالیت‌های مقاومت مسلحانه مخفی محاکمه و زندانی شد.
وی روز یازدهم فوریه 1990 زمانی که پس از قریب به سه دهه تحمل حبس در رژیم آپارتاید از زندان آزاد شد، همه چشم‌های جهان به وی دوخته شد و پس از آزادی رئیس جمهور کشورش شد و مسیر آشتی ملی در آفریقای جنوبی را بنیان نهاد، اعتبار اکثریت سیاهپوست این کشور را به آنها بازگرداند و البته به سفیدپوستان نیز اطمینان خاطر داد که تغییر چیز نگران کننده‌ای برای آنها نمی‌تواند باشد.
اسقف اعظم دسموند توتو که خود نیز برنده جایزه صلح نوبل است می‌گوید: ماندلا در سال 1994 به قدرت رسید اما بخشش و مهربانی که در روحش موج می‌زد به وی اجازه نداد که کسانی را که روزی در حق وی ظلم و جفا روا داشته بودند مجازات کند.
پیام سیدمحمدخاتمی برای درگذشت نلسون ماندلا
سید محمد خاتمی در پیامی یاد قهرمان مبارزه با آپارتاید و استعمار و خودکامگی، نلسون ماندلا را گرامی داشت و به روان پاک او که تا انسان هست و برای آزادی و سربلندی تلاش می کند زنده است درود فرستاد. متن کامل پیام رئیس جمهوری اسبق ایران بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
«ماندلا» نمی میرد و نام او الهام بخش همه کسانی است که زندگی را برای همگان شاداب و پر امید می خواهند. او زنده است تا آنگاه که انسان هست و برای آزادی و سربلندی تلاش می کند. «نلسون ماندلا» بزرگ مردی است از تبار آزادگی و انصاف که پربارترین دوران عمر خود را در زندان به سر برد تا انسانیت اسیر بیداد و تبعیض را در هر کجای زمین از زندان برهاند و آنگاه که در میان شور بی همانند هموطنانش و هلهله شادمانی همه آزادیخواهان بر مسند قدرت رسمی جا گرفت حتی از دشمنان خویش که نماینده پلیدترین شکل ستم یعنی تبعیض نژادی بودند انتقام نگرفت و حتی آنان را نیز از مهربانی و رأفت و گذشت خود بی نصیب نگذاشت.
او که قدرت معنوی بی نظیرش را از مردم و عشق مردم گرفته بود هیچگاه به افسون قدرت پیدا فریفته نشد و در اوج محبوبیت و مقبولیت قدرت ظاهری را به دیگران واگذاشت و تا باز هم به میان مردم بیاید و با دردها و سختی های آنان همنوا شود و تا آنجا که بتواند در کاهش آن ها بکوشد. قهرمان مبارزه با آپارتاید و استعمار و خودکامگی در مهربانی، در پاسخ خشونت را با محبت دادن بی آن که ذره ای از اصول و معیارهای ارزشمندی که به آن پای بند بود کوتاه بیاید نیز قهرمان بود. امروز تنها مردم بزرگوار و سربلند آفریقای جنوبی نیستند که در ماتم از دست دادن این مرد جلیل القدر داغدارند بلکه جان همه آزادگان همه آنان که حرمت انسان و حقوق او را پاس می دارند و همه آن ها که در جستجوی عدالت اند و از بیداد بیگانه و جباریت قدرتهای خودی رنج می برند در عزای او آتشناک است.
یادش را گرامی می داریم و به روان پاکش درود می فرستیم
سید محمد خاتمی
پیام دکتر روحانی برای درگذشت نلسون ماندلا
متن پیام حجت الاسلام والمسلمین دکتر روحانی با این شرح است:
جناب آقای جاکوب زوما
رییس جمهور محترم آفریقای جنوبی
با نهایت تأسف و تأثر از درگذشت عالی جناب نلسون ماندلا رییس جمهور پیشین کشور دوست، آفریقای جنوبی مطلع شدم.
نلسون ماندلا به آزادی و برابری انسانها نه تنها در کشورش آفریقای جنوبی بلکه در پهنه جهان، باور شک ناپذیری داشت و در این باور راستین هیچگاه به خود تردید راه نداد. او در این راه پر فراز و نشیب و سراسر رنج، با تحمل آوارگی، دوری از خانه و خانواده و زندانهای طویل المدت “راه طولانی آزادی” را شکوهمندانه معنا بخشید. او بی تردید شخصیت ممتازی بود که پس از پیروزی و به بار نشستن مبارزات، با پیوند اخلاق و سیاست، شیرینی بخشش در عین فراموش نکردن را حتی به زندانبانان و به بند کشندگان خود چشانید و از خود خاطره کم نظیری برای جهان بشریت به جا گذاشت. شگفتی زندگی او در آن بود که می دانست چگونه زندگی کند.
امروز ما نه فقط شاهد نتایج سیاستهای خردمندانه او در یکدلی نژادها و یکرنگی رنگهای مختلف در تلاش برای ساختن آفریقای جنوبی هستیم، بلکه آثار گرانسنگ این زندگی پرامید ونشاط را در کل قاره آفریقا برای کسب آزادی و برابری و زدودن آثار شوم به جا مانده از دوران استعمار و استثمار و دمیدن تدبیر در حیات مردم می توان نظاره کرد. سوگمندانه فقدان این شخصیت بزرگ جهانی را به جنابعالی، خانواده ایشان و ملت بزرگ آفریقای جنوبی تسلیت می گویم و برای آن فقید آرامش ابدی مسئلت دارم.
حسن روحانی
رییس جمهوری اسلامی ایران
چرا نلسون ماندلا این همه محبوب بود؟
نلسون ماندلا به عنوان رهبری محبوب، مرجعی اخلاقی و انسانی فوقالعاده در یادها خواهد ماند. درگذشت او که 95 سالگی را پشت سر گذاشته بود در روز (5 دسامبر) اعلام شد و موجی اندوه و ستایش به خاطر دستاوردهای یگانه‌اش در مبارزه با برابری نژادی را برانگیخت.
ماندلا که 27 سال را به خاطر مخالفت با دولت نژادپرست تبعیض‌نزادی در زندان گذرانده بود، بعدها نخستین رئیس‌جمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی شد، و در این مقام بود که گذر صلح‌آمیز از دولت با غلبه سفیدپوستان به دموکراسی چندنژآدی را امکان‌پذیر کرد. او برای چیزی بسیار ساده مبارزه می‌کرد، برای برابری و انصاف. به گفته او ماندلا به نماد تلاش بر ضد تبعیض نژادی در آفریقا بدل شد.
نلسون ماندلا در 1918 در دهکده موسو در ترانسکی، در آفریقای جنوبی به دنیا آمد. او در دوران جوانی به تحصیل حقوق پرداخت و در مخالفت با استعمار فعال بود. او به “کنگره ملی آفریقا” پیوست و به طور مکرر به اتهام خیانت دستگیر شد. ماندلا که در ابتدا طرفدار اعتراض غیرخشونت‌آمیز بود، ما بعدها به سوی شیوه‌های ستیزه‌جویانه روی آورد و یکی از بنیانگذاران گروهی بود که به بمب‌گذاری سازمان‌یافته در اهداف دولتی می‌پرداختند. او در سال 1962 به اتهام خرابکاری و توطئه برای سرنگونی دولت محاکمه شد، و به حبس ابد محکوم شد.
ماندلا 27 سال را در زندان، عمدتا در جزیره روبن- جزیره‌ای در نزدیکی ساحل شهر کیپ تاون گذراند. یک کارزار بین‌المللی برای فشار آوردن برای رهایی او ، نهایتا به آزادی او در سال 1990 انجامید. او با رئیس‌جمهور وقت آفریقای جنوبی، اف دبلیو دکلرک برای پایان دادن به تبعیض نژادی همکاری کرد، و این دو رهبر در سال 1993 به طور مشترک برنده جایزه نوبل صلح شدند. ماندلا در انتخاباتی چندنژادی در سال 1994 به ریاست جمهوری رسید. او یک دوره در این مقام خدمت کرد و تصمیم گرفت برای دور دوم نامزد نشود.
کار او در پایان دادن به تبعیض نژادی و تحکیم دموکراسی سیاسی در آفریقای جنوبی دستاوردی یگانه بود. توانایی ماندلا در مهار کردن نارضایی‌های شخصی‌اش به خاطر زندانی شدن طولانی، و همکاری با دیگران برای ایجاد تغییری آرام اعتبار اخلاقی فراوانی برای او به بار آورد. ترس برخی از افراد این بود که ماندلا پس از آزاد شدن از زندان آشوب ایجاد کند و مردمان سفیدپوست را از خود براند، اما ماندلا می‌خواست به صلح برسد نه خونریزی. مردم به ماندلا به عنوان تجسمی از یک آرمان می‌نگریستند و او به این آرمان وفادار ماند و با آن زندگی کرد. مردمان آفریقای جنوبی به ماندلا “مادیبا” می‌گفتند، نامش در قبیله “کوسا”، نشانه‌ای از افتخاری بزرگ.