هر فعالیتی در حوزه های مختلف، فرصت هایی را برای افراد حاضر در محیط پیرامونی و حتی دور اما وابسته ایجاد می کند که در صورت هوشیاری و دقت نظر می تواند منجر به کسب درآمدهای پایدار شود. این قاعده در خصوص اکوتوریسم (گردشگری طبیعی) نیز مصداق دارد. به طوری که با ورود گروه گردشگر به یک محیط طبیعی بسته به طول مسیر دسترسی و یا نفوذ گروه به منطقه مورد نظر (منطقه هدف تفرج) و نیز بسته به قابلیت های آن محیط می توان فعالیت هایی را احیا نمود که اولویت آن ها خدمات است.
به این معنا که در صورت شناسایی یک منطقه به عنوان منطقه اکوتوریسمی، ابتدا شناسایی منطقه با کمک افراد محلی صورت می گیرد و پس از شناسایی منطقه و زیرساخت های مورد نیاز خصوصا در تفرج های گسترده طولانی مدت، ساکنان محلی می توانند با ارتقاء کیفیت سکونت گاه های خود مطابق با بوم ساخت منطقه، اقدام به جلب توجه گردشگران نموده و با رفع نیازهای ایشان به کسب درآمد نیز دست یابند. آن چه مسلم است خدمات جانبی مرتبط از جمله، کمک های اولیه، ابزارآلات مورد نیاز، اغذیه و خوراک بومی و سنتی، وسیله نقلیه جهت جابه جایی که البته بهترین موارد استفاده از چهارپایان است؛ از جمله سهل الوصول ترین فرصت های ایجاد شده برای کسب درآمد افراد محلی خواهدبود.
در کنار این فرصت ها، در حوزه وسیع تر می توان اشتغال زایی برای راهنمایان گردشگری طبیعی را نیز مثال زد که بهترین این راهنمایان افراد محلی و بومی هستند که مطابق استانداردهای اکوتوریسم آموزش دیده باشند.
این فرآیند به همین جا محدود نخواهد شد و آن چه از این پس به احیای منطقه مورد نظر کمک خواهد نمود تبلیغات مصور و سفرنامه های مکتوب است که سایر گروه ها و افراد طبیعت دوست را به منطقه جلب می کند. با توجه به کمبود بودجه های دولتی در حوزه گردشگری این امکان برای احیای بخش خصوصی بسیار مناسب خواهد بود.
شاید برخی گمان دارند که اگر مسیرهای دسترسی اصلاح شوند به ورود بیشتر گردشگران کمک می کند ولی بایستی مد نظر باشد که در این شرایط این افراد دیگر طبیعت گردان حرفه ای نخواهند بود و لذا بهتر است با آموزش افراد محلی که نسبت به منطقه خود حس مالکیت دارند اقدام به برنامه ریزی نمود به طوری که به آن ها القا شود که در صورت وجود جاده و مسیری غیر آسفالت، شما می توانید با سنگفرش یا حفظ پوشش گیاهی منطقه در مسیرها، اقدام به جلب توجه بیشتر طبیعت گردان نموده و حتی می توان با هماهنگی متولیان امر، برای حفظ و یا حتی احیای مسیرهایی این چنین، اقدام به دریافت ورودیه از گردشگران نمود که البته مستلزم ارائه خدماتی دیگر در کنار این محل ورود نیز هست که می توان به حداقل آن ها یعنی معرفی مسیر و جاذبه های موجود در محیط، معرفی راهنمایان محلی و معرفی اتراقگاه ها و خوراک های محلی اشاره نمود.
در کنار این فضای ایجاد شده، تبادلات فرهنگی مثبت، آموزش های زیست محیطی توسط کارشناسان و افراد تحصیل کرده (که البته می تواند از میان افراد حاضر در گروه های طبیعت گردی باشد)، احیای محیط طبیعی منطقه به منظور جلب بیشتر گردشگران از مهم ترین فرصت هایی است که می تواند به افزایش تنوع زیستی، رونق اقتصادی، تبادلات فرهنگی منتهی شود.
در کنار این شرایط که تأثیر مستقیم بر محیط طبیعی منطقه مورد نظر و نیز ذی نفعان آن دارد، پدیده گردشگری مجازی نیز رونق خواهدیافت که می تواند به عنوان یکی از نافع ترین کسب و کارها مطرح باشد. این نوع گردشگری برای افراد محلی در اولویت اول و سپس برای وبلاگ نویسان، متخصصین عکاسی، فیلمسازی، نویسندگان و نقاشان می تواند بسیار درآمدزا باشد و با احیای سایت های گردشگری و نیز برپایی نمایشگاه های مرتبط، اشتغال جمعی متفاوت و گسترده از جامعه را به دنبال داشته باشد.
البته بایستی حضور اکثریت را در حد ظرفیت تحمل محیطی منطقه حفظ نموده و با برنامه ای منظم و حساب شده، با همراهی آژانس ها، فدراسیون ها، گروه های مردمی و دستگاه های اجرایی مرتبط اقدام به آموزش و سپس پذیرش میهمانان نمود که آثار ناشی از حضور گردشگران به حداقل رسیده و میزبانان محلی آن ها را وادار به مقاومت در برابر ورود به حریم منطقه نکند.
نویسنده: مژگان ثابت تیموری
