حفاظت از محیط زیست و فرهنگ استفاده از طبیعت

عبارت حفاظت از محیط زیست، در دوره ای که ما به مدرسه می رفتیم، شاید حتی به گوش مان هم نخورده بود. در آن زمان کسی نگران طبیعت و محیط زیست نبود. فکر می کردیم آزادیم هر طور می خواهیم و می توانیم، از طبیعت بهره برداری کنیم، مصرف بیشتر یعنی رفاه بیشتر. بحث سهم آیندگان از طبیعت برای بسیاری از ما بی معنا بود.

اکنون روزگار دیگری است. هر چند بسیار دیر، اما به هر حال، دریافته ایم که استفاده از طبیعت حدی دارد و اگر به تعادل دیرپای آن زیان برسانیم، با آلودگی محیط زیست و کمبود منابع طبیعی روبرو خواهیم شد. به علاوه خطرات زیست محیطی زیادی انسان ها را تهدید می کند مانند باران های اسیدی، تخریب لایه ازن، گرم شدن هوای کره زمین و ذوب شدن یخ های قطب که می تواند موجب فرو رفتن بخشی از سواحل به زیر آب باشد.

بر اساس گزارش های موجود بیش ترین آمار سرطان پوست در کشور استرالیا دیده شده که علت آن را وجود سوراخ لایه ازن بر فراز این قاره دانسته اند. عده ای نیز تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی ها و باران های مخرب را ناشی از همین عوامل می دانند.

همه ساله بیش از 30 میلیون تن دی اکسید کربن با استفاده از سوخت های فسیلی، قطع  کردن درختان و سوزاندن آن ها وارد هوای اطراف ما می شود. طی سال های 1980 تا 2000 آثار مخرب آدمی بر محیط زیست 4 برابر بیش تر شده است و سالانه حدود 3 تا 10 تن مواد سمی وارد خاک و آب و هوای کشور ما می شود.

این موارد و هزاران مورد دیگر و خطراتی که از این ناحیه نسل بشر را تهدید می کند موجب نگرانی همه شده، از این رو کنفرانس های زیادی برای بررسی و چاره اندیشی در سطح وزرا و سران کشورها تشکیل شده است.

آلودگی ناشی از فعالیت های صنعتی نه تنها به محیط زیست، انسان و طبیعت آسیب می رساند بلکه روند فرسایش آثار باستانی را نیز به قدری سرعت می بخشد که می توان نام تخریب بر آن گذاشت، مانند آن چه برای کتیبه بیستون در حال رخ دادن است.

با توجه به اهمیت موضوع محیط زیست و لزوم توجه به آن کنفرانسی در استکهلم در سال 1992 برگزار و عبارت (تنها یک کره زمین داریم) به عنوان شعار کنفرانس برگزیده شد. در این سال کنفرانس محیط زیست با حضور سران 140 کشور دنیا در ریودوژانیرو برگزار و یکی از بندهای آن به محیط زیست اختصاص یافت. علاوه بر آن موضوع اصل 12 بیانیه ریو مربوط به تدوین استانداردهای زیست محیطی، توسعه پایدار و تجارت آزاد جهانی است. منظور از توسعه پایدار آن است که در روند توسعه علاوه بر بر آورده کردن نیازهای نسل کنونی، حقوق و توانایی های لازم برای نسل های آینده در جهت برآورده کردن شرایط ادامه حیات فراهم باشد.

در همین سال استاندارد BS 7750 تدوین و به صورت آزمایشی به مدت 2 سال به اجرا گذاشته شد. 4 سال بعد مؤسسه بین‫المللی ISO استاندارد ایزوی 14001:1996 را منتشر کرد. ویرایش جدید این استاندارد، محیط زیست چنین تعریف می شود محیط زیست محیطی است شامل هوا، آب، خاک، منابع طبیعی، گیاهان، جانوران، انسان ها و روابط متقابل بین آن ها که سازمان در آن فعالیت می کند. در این استاندارد از سازمان ها خواسته شده تا جنبه ها و پیامدهای زیست محیطی ناشی از فعالیت های خود را شناسایی نموده و در کنترل داشته باشد.

جنبه های زیست محیطی به بخشی از فعالیت ها، محصولات یا خدمات سازمان گفته می شود که بر محیط ‫زیست اثر داشته باشد. به هر تغییر در محیط زیست اعم از مطلوب یا نامطلوب، که تمام یا بخشی از آن ناشی از جنبه های زیست محیطی یک سازمان باشد، پیامد زیست محیطی می گویند.

در بند 4-3-1 استاندارد از سازمان ها خواسته شده روش های اجرایی مدونی ایجاد، استقرار و نگه داری کنند که در آن چگونگی شناسایی و کنترل جنبه های زیست محیطی فعالیت ها، محصولات و خدمات سازمان مشخص و نحوه کنترل آن ها نیز معین شده باشد. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
– انتشار آلاینده ها به هوا، (دود و گازهای خروجی کارخانه ها و خروجی اگزوز اتومبیل ها)
– تخلیه آلاینده ها به آب (مانند فاضلاب های انسانی و صنعتی که وارد آب های زیرزمینی و رودخانه ها می شود)
– تخلیه آلاینده ها به خاک، (انواع روغن ها، مواد نفتی، زباله های بیمارستانی، نخاله های ساختمانی و …)
– مصرف مواد خام و منابع طبیعی
– مصرف انرژی
– انرژی آزاد شده (گرما، تشعشع، ارتعاش)
– اتلاف ها و محصولات جانبی و …

با توجه به موارد فوق همه سازمان های صنعتی و خدماتی از یک کارخانه بزرگ که حجم زیادی آلودگی را وارد محیط زیست می کند، تا یک کارگاه کوچک تعمیرات اتومبیل که روغن ها و ضایعات خود را در محیط زیست رها می کند یا من و شما که در خانه زباله تولید می کنیم، همه در برابر محیط زیست مسئول هستیم و لازم است در ارتباط با فرهنگ استفاده از محیط زیست در سطح عموم آموزش های لازم داده شود چرا که همه ما هر وقت که مجال و فرصتی پیدا کنیم به دامن طبیعت پناه می بریم. هیچ فکر کرده اید با این برخوردی که ما با طبیعت داریم، آیا چند سال دیگر می توانیم گوشه دنجی خالی از آلودگی پیدا کنیم؟

پس لازم است:
– هنگام عزیمت جهت گذراندن اوقات فراغت در طبیعت و پارک ها کیسه زباله با خود به همراه داشته باشیم.
– در پارک ها و عرصه های طبیعی از مواد غذایی و فرآوردهایی که زباله کم تری تولید می کنند استفاده کنیم.
– در مسیر مراجعه به طبیعت و در سایر مسافرت ها از انداختن هر گونه زباله در جاده ها خودداری کنیم.
– از پراکندن زباله خود در طبیعت پرهیز کنیم.
– از نصب چادر و گستردن زیرانداز بر روی رستنی ها و بستن چادر به شاخه های درختان خودداری کنیم.
– از  آتش افروختن و گذاردن اجسام داغ  روی رستنی ها خودداری کنیم.
– از شکستن  شاخه درختان و  و بوته ها، کندن و سوزاندن آن ها پرهیز کنیم.
– از صید، شکار و آزار و اذیت پرندگان، حشرات و سایر موجودات زنده منطقه جدا خوداری کنیم.
– با ایجاد نکردن آلودگی صوتی، آرامش طبیعت را بر هم نزنیم.
– از بردن وسایل نقلیه موتوری بر روی رستنی ها و مراتع پرهیز کنیم.
– در هنگام مراجعت از طبیعت و پارک ها نسبت به جمع آوری و انتقال زباله های خود و اطراف منطقه اقدام کنیم.
– در هنگام ترک محل از خاموش شدن آتشی که برافروختیم اطمینان حاصل کنیم.