برای زدودن پلشتی ها از طبیعت ایران باید در هر سال حداقل 365 روز «دوم اردیبهشت» داشته باشیم. 365 روز زمین پاک. 365 روز هوای پاک.
یکی از دانشجویانم طی یک کار مطالعاتی با عدد و رقم نشان داد در روزهایی که مردم می توانند یارانه هایشان را برداشت کنند، میزان پسماندهای خانگی به نحو محسوسی افزایش پیدا می کند. نگاهی محیط زیستی – جامعه شناختی به همین مقوله ساده می تواند نشان دهد که شرایط اطراف ما تا چه اندازه می تواند در تخریب یا تعدیل کیفیت و سلامت محیط زیست موثر باشد.
روز دوم اردیبهشت که با عنوان «زمین پاک» شناخته می شود در گوشه گوشه کشور توسط فعالان محیط زیست بزرگ داشته می شود. برخی از آن ها در قالب سازمان های مردم نهاد یا حتی در گروه های خانوادگی اقدام به جمع آوری زباله های پراکنده ای می کنند که توسط جمعی دیگر از شهروندان در رفتاری غیرمسئولانه در طبیعت رها شده اند. چرخه ای که انگار بنای توقف ندارد؛ چیزی شبیه افسانه سیزیف!
سیزیف در اساطیر یونان به خاطر فاش کردن راز خدایگان محکوم شد تا تخته سنگی را به دوش گرفته و تا قله یک کوه حمل کند. اما همین که به قله می رسد، سنگ به پایین می غلتد و سیزیف باید دوباره این کار را انجام دهد.
آلبرکامو می گوید پیروزی وی در آگاهی است. آیا پیروزی فعالان اجتماعی هم در آگاهی بخشیدن به کسانی است که به صورت خستگی ناپذیری اقدام به تخریب محیط زیست با زباله می کنند؟ آیا اصولا این آزمون و خطا در هزاره سوم و در عصر اینترنت و ماهواره نیازی به آگاهی بخشی دارد؟ آیا دفن شدن در میان زباله های خودساخته یکی از بیهوده ترین مرگ ها نیست؟
اما بسنده کردن به یک روز در سال برای تکریم محیط زیست به هیچ وجه کافی نیست. در ایام نوروز و بویژه در روز طبیعت با وجود توصیه های موکد که باید بکوشیم جز «عکس» چیزی از خودمان به یادگار نگذاریم، بیش ترین حجم از زباله مثل لکه های سیاه بر دامن سبز طبیعت به یادگار می ماند و این کار نه توسط دشمنان این سرزمین که اتفاقا توسط کسانی صورت می گیرد که احتمالا شعر ایران ای مرز پرگهر را بدون لکنت از حفظ می خوانند. اگر این رفتارها ناسپاسی و قدرنشناسی در قبال سرزمین مادری نیست، پس چیست؟
عرف است که در نوشتارهایی از این دست، نویسنده برای به دست آوردن دل مخاطب با فرودی تحسین برانگیز برای آنها کف می زند، اما به عنوان یک معلم و البته شاگرد همیشگی محیط زیست، به تلخی می نویسم که برای زدودن پلشتی ها از طبیعت ایران باید در هر سال حداقل 365 روز «دوم اردیبهشت» داشته باشیم. 365 روز زمین پاک. 365 روز هوای پاک.
نویسنده: اصغر محمدی فاضل – کارشناس محیط زیست
