فنلاند تا سال 1809 بخشی از سوئد و سپس تا سال 1917 یک دوک نشین تحت سلطه روسیه تزاری بود. از این رو، تاریخ گردشگری فنلاند با تاریخ این دو کشور همسایه خود گره خورده است. گردشگری هیچ گاه منبع درآمدی چشمگیر برای فنلاند نبوده، در عوض نقشی حیاتی در توسعه هویت و وجهه فنلاند داشته است. اگرچه طبیعت جاذبه اصلی گردشگری فنلاند محسوب می شود، اما بخش فرهنگ نیز چیزهای زیادی برای عرضه دارد: یک زبان متمایز، معماری تحسین برانگیز، رویدادهای هنری، تاریخ اسطوره ای، ارتدوکس، اقلیت های سامی و سوئدی.
مجمع الجزایر واقع در جنوب غرب، ده ها هزار دریاچه و چشم اندازهای وسیع لاپلند با گوزن شمالی و کوهستان های آن از اصلی ترین جاذبه های طبیعی فنلاند به شمار می روند. آفتاب نیمه شب در تابستان، زمستان مناسب در شمال، پاکی هوا، امنیت، جمعیت پراکنده و زیرساخت مناسب نیز از دیگر جنبه هایی است که خارجی ها را به فنلاند می کشاند. در این بین گردشگران آلمانی و روسی بخش عمده بازار گردشگری فنلاند را به خود اختصاص می دهند.
برنامه ریزی و مدیریت بخش گردشگری فنلاند از سال های 1960 دستخوش تغییرات عدیده ای شده است. دولت هنوز هم نقشی اساسی در طرح بندی استراتژی های عمومی توسعه گردشگری و سیاست های مرتبط با آن دارد. با این حال این کسب و کارهای گردشگری و دیگر انجمن های وابسته هستند که نقشی عمده در تولید اطلاعات و ایده برای فرآیند استراتژیک سیاست گذاری گردشگری دارند. بنابراین، تولید استراتژی توسعه گردشگری فنلاند یک فرآیند مشارکتی بین ذی نفعان محسوب می شود.
فرآیندهایی که اهداف گردشگری فنلاند را تسهیل می کنند به دو بخش فعالیت های خصوصی و عمومی تقسیم می شوند. با این حال، بخش عمومی برای دستیابی به اهداف مشخص استراتژیک به شیوه های گوناگون، بخش خصوصی را حمایت می کند. بنابراین، نهادهای عمومی و خصوصی در فرآیند رسیدن به اهداف استراتژیک در هم تنیده شده اند. تمرین کیفیت و آموزش گردشگری در تمامی سطوح برنامه ریزی مورد تاکید است و انتظار می رود خروجی آن در آینده نزدیک در قالب محصولات با سبک جدید که کیفیت و نوآوری در آن موج می زند، مشاهده شود. محصولات تعریف شده و با کیفیت مختلف نظیر گردشگری رویداد، سلامت و مبتنی بر طبیعت در استراتژی گردشگری فنلاند ضروری به نظر می رسد.
بازار خارجی اصلی نیز که به طور روشن و دقیق مشخص شده، تسهیل کننده بازاریابی و طراحی محصول است. پارادایم بازاریابی عمومی گردشگری خارجی در فنلاند به سمت بازارهای هدف و محصولات موضوعی چرخش یافته است. حضور فیزیکی بازاریابی گردشگری فنلاند در خارج از کشور به طور چشمگیری از دهه 1990 رو به کاهش گذاشت. بیشتر تاکید و منابع به سمت رسانه های جدید و به ویژه اینترنت در بازاریابی سوق یافته است.
همچنین وجهه مقصد فنلاند و برندسازی آن به یک ابزار قوی برای بازاریابی گردشگری تبدیل شده است. استراتژی های توسعه، برنامه ریزی و سیاست گذاری گردشگری در سطح ملی توسط وزارت تجارت و صنعت (از سال 2009 وزارت اشتغال و اقتصاد) اتخاذ می شود. این کار با همکاری طیف وسیعی از نمایندگان بخش های مختلف دولتی و خصوصی گردشگری فنلاند در دو سطح ملی و منطقه ای انجام می پذیرد.
مقامات منطقه ای و شهرداری ها نیز نقشی اساسی در مدیریت و برنامه ریزی گردشگری فنلاند دارند. آنها عمدتا به عنوان همکار منطقه ای و محلی در تولید استراتژی و همچنین تسهیل بازاریابی و توسعه گردشگری به شیوه های مختلف کمک می کنند. هر منطقه به شکل مستقل در راستای چارچوب کلی تعریف شده، مسوولیت تدوین استراتژی برای منطقه را بر عهده دارد. به عنوان مثال، لاپلند به عنوان یک منطقه گردشگرپذیر، چشم انداز گردشگری خود را این گونه تعریف می کند: «لاپلند یک منطقه گردشگری بین المللی جذاب با دسترسی آسان است که با خدمات گردشگری گسترده، طبیعت ناب و فعالیت های مبتنی بر تجربه، قدرت زندگی را در تمام فصول به گردشگران هدیه می دهد.»
اهداف اصلی برنامه استراتژیک گردشگری لاپلند نیز شامل موارد زیر است:
1. رشد بخش گردشگری و توانمند شدن آن
2. تسهیل دسترس به لاپلند
3. افزایش اشتغال و درآمد در تمام مدت سال
محصولاتی بر پایه برف و کریسمس، آب (دریاچه، رودخانه و دریا)، سلامت و رویداد از موضوعات برجسته برای توسعه محصول چه در فنلاند و چه در لاپلند است.
سیاست های اجرایی نیز به دو بخش اصلی تقسیم می شوند:
1. بازاریابی وجهه لاپلند
2. کمپین های توسعه محصول
برای موفق شدن در مورد دوم نیاز است که یک محصول محرک برای فصل تابستان در نظر گرفته شود؛ درست مانند سرزمین بابانوئل در زمستان. محل اصلی بازاریابی برای لاپلند اینترنت خواهد بود. روندها نشان می دهند که شواهد روشنی مبنی بر محبوب تر شدن فنلاند در میان خارجی ها به ویژه روس ها و آسیایی ها وجود دارد.
روند دیگر بیانگر توسعه محصول به سمت نسل جدید محصولات گردشگری سلامت شامل عناصری از طبیعت، فرهنگ، تکنولوژی بالا و نیروی کار کاملا ماهر است. با این حال وابستگی بیشتری به قیمت سوخت و خطوط هوایی مشاهده می شود؛ امری که باعث می شود پروازهای ارزان قیمت جزء لاینفک در توسعه گردشگری فنلاند درآینده باشد.
مهم ترین درس هایی که می توان از سیاست گذاری گردشگری فنلاند گرفت که برای ایران نیز مفید باشد عبارت است از:
1. همکاری بخش دولتی، عمومی و خصوصی در تدوین استراتژی گردشگری
2. تاکید بر نوآوری در تولید محصول گردشگری
3. مشخص کردن دقیق بازار هدف خارجی و طراحی محصول بر اساس همان بازارها
4. تمرکز بر بازاریابی اینترنتی برای ساخت وجهه مقصد
5. تاکید بر آموزش و کیفیت خدمات در تمامی سطوح برنامه ریزی و سیاست گذاری گردشگری
6. برقراری پروازهای خطوط هوایی ارزان قیمت
7. تلاش برای دسترسی بهتر گردشگران به کشور
لاپ لَند نام منطقه و مرز فرهنگی ای در اروپای شمالی است که بیش تر آن در مدار قطبی شمال واقع شده است. این منطقه، نواحی شمالی نروژ، سوئد و فنلاند را در بر گرفته و تا شبه جزیره کولا در روسیه امتداد می یابد. لاپ لند از سمت غرب، توسط دریای نروژ، از شمال به وسیله دریای بارنتز و از شرق توسط دریای سفید، احاطه شده است. این منطقه به خاطر اقوام شمال اسکاندیناوی که به «لاپ» معروفند و به طور پراکنده برای چند هزار سال در آن ساکن هستند، لاپلند نامیده شده است. بسیاری از اقوام لاپ، زندگی یکنواخت و ساکنی دارند و با سایر مردم اسکاندیناوی و فنلاند، پیوند برقرار کرده اند. این منطقه، همچنین محل زیست صدها هزار رأس گوزن شمالی است.
نویسندگان این مطلب آقایان: عادل نیکجو (عضو پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی) و سیامک سیفی (دانشجوی دکترای گردشگری دانشگاه پانتئون سوربن فرانسه) هستند. این مطلب در وب سایت دنیای سفر منتشر شده است.
