تست ورزش یکی از مهم ترین روش های بررسی بیماری رگ های کرونری قلب است. زمانی که بیمار شروع به ورزش می کند، عضلات نیاز بیشتری به خونرسانی دارند، بنابراین قلب مجبور است تندتر و قوی تر ضربان بزند. به این ترتیب حین ورزش، خود قلب از همه اعضای بدن فعال تر بوده و نیاز به خونرسانی بیشتری دارد.
در یک قلب سالم رگ های کرونری می توانند جوابگوی این نیاز افزایش یافته باشند، اما زمانی که رگ های کرونری دچار تنگی هستند از عهده ی این کار بر نمی آیند و قلب دچار کمبود خون رسانی و کمبود اکسیژن شده و متعاقب آن دچار درد می شود. در این شرایط تغییراتی در نوار قلبی، فشار خون و ضربان قلبی ایجاد می شود که بیماری را آشکار می سازد. این موضوع اساس به وجود آمدن تست ورزش است.
از تست ورزش علاوه بر تشخیص تنگی کرونر، در بیماران تشخیص داده شده نیز برای تعیین سطح فعالیت قابل تحمل بیمار استفاده می شود و همچنین بعد از آنفارکتوس قلبی برای سنجش میزان تحمل قلب به کار می رود.
تست ورزش چگونه انجام می شود؟
بیمار در حالی که به طور مداوم نوار قلب، فشار خون و ضربان قلبش ثبت می شود روی یک دستگاه تردمیل راه می رود. به تدریج سرعت دستگاه اضافه می شود، اگر بیمار بتواند تا حد نهایی ضربان مجاز قلبی خود فعالیت کرده و دچار مشکل نشود تست قطع می شود و این به مفهوم منفی بودن تست و سلامت فرد است اما در صورتی که تغییراتی خاص در نوار قلب یا فشار خون در حین تست ورزش ایجاد شود تشخیص تنگی رگ های کرونری داده می شود.
حد نهایی ضربان مجاز قلب مساوی است با (سن – 220) ضرب در 0.85
در یک فرد 40 ساله این عدد برابر با 153 است: 153= 0.85 × (40 – 220)
حد نهایی ضربان مجاز قلب برای فرد 60 ساله برابر 136 خواهد شد.
از این فرمول در بررسی فشار وارد شده به قلب در حین ورزش نیز می توان استفاده کرد. به عنوان مثال اگر حین کوهنوردی، ضربان قلب یک کوهنورد 40 ساله بیش از 153 بود به معنای فشار زیاد به قلب بوده و او باید حرکتش را آرام تر کند.
در صورتی که به هر دلیل بیمار قادر به ورزش نباشد برای ایجاد فشار به قلب می توان از داروها کمک گرفت. بعد از تزریق برخی از داروها در صورتی که رگ های کرونری دچار تنگی باشند، تغییراتی در قلب ایجاد می شود که با استفاده از اکوکاردیوگرافی یا اسکن هسته ای قابل تشخیص است.
نویسنده: دکتر رضا کریمی، متخصص بیماری های داخلی
