آشنایی با انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی

یاتا (IATA) کوتاه شده ی عبارات انگلیسی International Air Transport Association است، که معادل فارسی آن انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی است.

این سازمان که در حال حاضر متشکل از 260 شرکت هواپیمایی بین المللی است، هم اکنون 83 درصد از ترافیک هوایی جهانی را به خود اختصاص می دهد. دفتر مرکزی سازمان یاتا، در شهر مونترال، کانادا قرار دارد. و هم اکنون تونی تایلر مدیریت آن را بر عهده دارد.

سازمان IATA، سامانه مالی جداگانه ای دارد که به شرکت های هواپیمایی برای خرید بلیط کمک می کند. در سال 2014، بیش از 523 میلیارد دلار آمریکا از طریق همین سامانه بین شرکت های هواپیمایی رد و بدل شده است.

تاریخچه

انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) سازمانی است فرامرزی، متشکل از شمار زیادی از خطوط هواپیمایی، که پس از جنگ جهانی دوم، در تاریخ 19 آوریل 1945 در شهر هاوانا، کوبا بنیان نهاده شد، تا به حل پیش آمدهایی که بر اثر گسترش سریع حمل و نقل هوایی به وجود آمده بود، بپردازد. این انجمن جایگزین اتحادیه ترافیک هوایی شد، که بعد از جنگ جهانی اول در سال 1919 در شهر لاهه جهت حمل و نقل هوایی منظم، بنیان گذاری شده بود.

یاتا، در واقع مانند پارلمان و شخصیت جمعی بیش از 110 شرکت هوایی و نمایندگان آن ها در سازمان های فرامرزی (بین المللی) است. یاتا انجمنی است غیردولتی، فرامرزی، غیرانحصاری و غیرسیاسی، با هدفی معلوم و امکان عضویت دلخواه در آن. یاتا در اموری نظیر: استاندارد کردن قیمت ها، بلیت ها، بارنامه ها و … فعالیت دارد.

اهداف یاتا

1. توسعه و ترغیب حمل و نقل هوایی ایمن، مرتب و اقتصادی به نفع مردم دنیا، تشویق بازرگانی هوایی و مطالعه مسائل مربوط به آن.
2. ایجاد وسیله و امکان همکاری میان شرکت های هوایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم دست اندر کار حمل و نقل هوایی بین المللی هستند.
3. همکاری با سازمان هواپیمایی کشوری بین المللی (ایکائو) و دیگر سازمان های بین المللی.

اعضا

اعضای یاتا شرکت های هواپیمایی هستند، که دارای پروازهای منظم برنامه ای خارجی بوده و دولت آن ها عضو ایکائو باشد، که این اعضاء پس از عضویت به دو گروه اعضای فعال (Active Member) و اعضای وابسته (Associate Member) تقسیم می شوند، که هر دو گروه در جلسات یاتا شرکت می کنند، ولی فقط اعضای فعال حق رأی دارند.

انجمن های قاره ای

اتا (AATA) یا انجمن آمریکایی حمل و نقل هوایی (American Air Transport Association)
ایتا (EATA) انجمن اروپایی حمل و نقل هوایی (European Air Transport Association)

این انجمن ها زیرمجموعه های قاره ای یاتا هستند و مقر آن ها نیز در مقر اصلی یاتا، در شهر مونترال است.

کمیته ها

یاتا برای انجام فعالیت های خود، بین کمیته های مختلف تقسیم کار نموده است، که این کمیته ها عبارتند از:

کمیته مالی

انجام امور مربوط به حسابداری و تسویه حساب بین شرکت های هوایی، در رابطه با تجارت فی مابین آن ها را عهده دار است. همچنین مسائل شرکت های هوایی در رابطه با ارز و مبادله آن، مالیات و مطالبات، بیمه و آمار به این کمیته مربوط می شود.

کمیته فنی

همکاری شرکت های هوایی در زمینه های عملیاتی و فنی از طریقه کمیته فنی یاتا امکان پذیر می شود. فعالیت فنی یاتا مبتنی بر تبادل اطلاعات و تجارب بین شرکت های هوایی است.

کمیته حقوقی

کمیته حقوقی با موارد و مسائل حقوقی، که به نحوی به حمل و نقل بین المللی ارتباط پیدا می کند، سر و کار دارد. همچنین تدوین نظریات شرکت های هوایی، در رابطه با مسائلی نظیر مسئولیت و تعهدات شرکت های هوایی، در قبال یکدیگر و مسافران، بخشی از وظایف این کمیته است.

کمیته ترافیک

کمیته ترافیک، در بر گیرنده کلیه فعالیت های بازرگانی شرکت های هوایی است. یاتا به عنوان یک انجمن خصوصا مایل به تسهیل امور بین شرکت های هوایی، از جمله استاندارد کردن فرم ها، رویه ها و توافق های مربوط به هندلینگ است.

از طرف دیگر یاتا به منزله آژانسی نیمه دولتی است، که بسیاری از دولت ها مسئولیت مذاکره قراردادهای بین المللی مربوط به نرخ و قیمت ها را به آن محول کرده اند، تا نهایتا پس از تصویب دولت ها به مرحله اجرا درآید.

کمیته پزشکی

کمیته پزشکی متشکل از مشاورین و متخصصین در امر پزشکی ایرلاین است. کار این کمیته، بررسی عوامل روان تنی است، که ممکن است سلامت و ایمنی کارکنان پرواز و مسافرین را تحت تاثیر قرار دهد. این کمیته کانالی ارتباطی برای همکاری ایرلاین، با سازمان بهداشت جهانی است.

سایر بخش ها

مقر اصلی یاتا در مونترال، کانادا قرار گرفته است و مرکز کمیته مالی یاتا نیز در شهر ژنو مستقر است. از قسمت های مهم این سازمان می توان به اداره تسویه حساب یاتا (CLEARING HOUSE) اشاره کرد، که شرکت های هواپیمایی درآمدهای حاصل از مسیرهای اینترلاین خود را، از طریق آن تصفیه می کنند.

کد فرودگاهی یاتا

کد فرودگاهیِ انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی که به نام های کد فرودگاهیِ یاتا، مشخص کنندهٔ منطقه ایِ یاتا و کد ایستگاهیِ یاتا مشهور است، یک کد سه حرفی است که توسط انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) برای بیشتر فرودگاه های جهان تعریف شده است. کدگذاری برای فرودگاه ها نیاز به تصویب «یاتا» دارد. این عمل هر دو سال یک بار توسط راهنمای کدگذاری هواییِ یاتا منتشر می شود. مؤسسهٔ یاتا، علاوه بر فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن را نیز کدگذاری می کند.