کِی 2 نام دومین قله بلند روی زمین (پس از اورست) است.
این قله در منطقهٔ قره قروم رشته کوه های هیمالیا بین مرز پاکستان و چین قرار گرفته است. این قله 8.611 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این قله دارای فنی ترین مسیر صعود در جهان است. تعداد کوهنوردانی که در راه رسیدن به این قله کشته شده اند، یک چهارم تعداد کسانی است که صعود موفق داشته اند.
این هرم غول آسا، برجی است تنها واقع در منطقه قراقروم پاکستان و در راس یخچال بالترو قرار دارد. کی 2، 549 متر از بلندترین کوه های اطرافش رفیع تر است و این موجب شده از دوردست ها بتوان این غول را بهتر و پر ابهت تر مشاهده کرد. ارتفاع بلند کوه و قرار داشتن آن در عرض شمالی 35 درجه موجب شده تا کی 2 دارای آب و هوایی متمایز از سایر کوه های قراقروم باشد از این رو قله ای است از سنگ پوشیده از یخ و برف با 6 یال مخوف.
نامگذاری کوه های منطقه
در 1856 برای نخستین بار تی جی مونتگومری که یک مساح بود این کوه را از فاصله حدود 200 کیلومتری (احتمالا از هاراموش) مشاهده کرد. کوه در میان رشته ای از کوه های رفیع قرار داشت به همین دلیل نیز از هیچ منطقه مسطحی در هند و چین قابل مشاهده نبود (در آن زمان هنوز پاکستان بخشی از خاک هند بود). مونت گومری بدون داشتن اطلاعاتی دقیق از نام کوه های منطقه قلل رفیع آن را به نام های قراقروم 1 تا 7 نامگذاری کرد، و نام کی 1 تا کی 7 را بر آن ها گذاشت که برگرفته از حرف اول Karakoram بود. اما بعدها تنها نام کی 2 به عنوان تنها کوه مرتفعی که یک مساح آن را نامگذاری کرده بود بر روی دومین قله رفیع جهان باقی ماند و سایر نام ها تغییر کرد و نام چوگوری که نامی بود محلی و کوه کوه ها معنا می داد بعدها به فراموشی سپرده شد. البته نام دیگر کوه گادوین آستین است که به افتخار هنری هاورشام گادوین استین بر این کوه نهاده شده بود، اما هیچگاه رسمیت نیافت.
توماس مونتگمری عضوی از تیم بود که کی 2 را دومین قلهٔ بلند منطقهٔ قره قروم تعیین کرد. بقیهٔ قله ها کی 1 کی 2 و کی 4 و کی 5 نام گذاری شدند. اما در نهایت به نام های ماشربروم و برودپیک و گاشربروم 2 و گاشربروم 1 تغییر نام دادند.
مختصات: 35°52′57″ شمالی 76°30′48″ شرقی
ارتفاع: 8611 متر
مکان: قراقروم، مابین پاکستان و چین (رشته کوه هیمالیا)
بهترین ماه ها برای صعود: ژوئن، جولای، آگوست
نزدیک ترین فرودگاه بین المللی: راولپندی پاکستان
تاریخچه صعودها
در 1892 مارتین گانوی کاشف انگلیسی گروهی از محققان کوه ها را تا بر روی یخچال بالترو رهبری کرد. آن ها تا ابتدای محلی که امروزه به یخچال کنکوردی ها معروف است بالا آمدند.
در 1902 برای نخستین بار اسکار اکنسین بر روی جبهه شمالی کوه تلاشی را صورت داد. وی از طریق یال شمال شرقی تا ارتفاع 6525 متری بالا رفت.
اما راه قابل صعود کوه یعنی مسیر جنوب شرقی در 1909 توسط توسط هیئتی ایتالیائی به سرپرستی لوئیجی آمودئو کشف شد. از آن تیم دوک آبروزی تا ارتفاع 6250 متری یال جنوب شرقی صعود کرد. پس از این تلاش این مسیر بنام یال آبروزی شناخته شد. ویکتور سلا عکاس این تیم، عکسی از کوه انداخت که بی شک قدیمی ترین عکس کی 2 به شمار می رود که همچنان موجود است.
در 1938 تیمی آمریکایی به سرپرستی دکتر چارلز هوستون توانست تا ارتفاع 7925 متری کوه بالا رود.
یک سال بعد تیم دیگری از آمریکا به رهبری فریتز ویسنر رکورد ارتفاع جدیدی برپا کرد. آن ها تا 8382 متری کوه از مسیر یال آبروزی بالا رفتند، که بعد از صعود نورتون تا ارتفاع 8570 متری جبهه شمالی اورست در سال 1924 بلندترین ارتفاع صعود شده توسط انسان بود.
در 1953 تیمی 7 نفره به سرپرستی دکتر چارلز هوستون توانست تا ارتفاع 7500 متری کوه بالا رود. اما خرابی هوا و وخامت حال گیکلی، یکی از اعضای جوان تیم که به ارتفاع زدگی شدید دچار شده بود موجب شد تا آن ها راه بازگشت را پیش گیرند. هنگام بازگشت و پائین آوردن گیکلی، 5 عضو تیم به دلیل شیب تند مسیر سقوط کردند، اما کارگاه مستحکمی که پت شوئینگ برپا نموده بود مانع از سقوط بیش تر آن ها به اعماق دره های کی 2 گردید اما لحظاتی بعد بهمن گیلکی را با خود به اعماق دره ها برد تا تیم ناکام به پائین باز گردد.
سال 1954 قله کی 2 تلاش موفقی را از کوهنوردان ایتالیایی شاهد بود. آشیل کامپاگنونی و لینولاسیدلی دو کوهنوردی بودند که در 31 جولای موفق شدند به عنوان نخستین انسان ها گام بر فراز این کوه سرسخت بگذارند. آن ها اعضای تیم بزرگ و مجهزی به سرپرستی آردیو دزیو بودند. تیمی با بیش از 500 باربر محلی، 11 کوهنورد و 6 دانشمند. آن ها برای صعود قله 9 کمپ برپا کرد. یکی از کوهنوردان بر اثر ذات الریه جان خود را از دست داد. پس از این صعود چیزی که بیش از فتح قله جلب توجه کرد تلاش های کوهنورد بزرگ ایتالیایی والتر بوناتی و باربر پاکستانی مهدی بود. که ظاهرا با زیرکی سایرین از صعود قله باز ماندند. فاتحان قله همچنین مدعی بودند بوناتی و مهدی زمانی که کپسول های اکسیژن را به کمپ آخر حمل می کردند، به دلیل شب مانی در ارتفاع بخشی از اکسیژن را مصرف کرده بودند و تیم قله بخش های پایانی را بدون اکسیژن طی کرده است. گرچه بودن ماسک اکسیژن بر صورت آن ها که در تصاویر قله قابل رویت است، این ادعا را توام با شک کرد. بعدها بوناتی در کتابی تحت عنوان “کوه های زندگی من” از خودش دفاع کرد.
پس از صعود ایتالیائی ها، کوه تا 1977 صعودی بر خود ندید، تا اینکه در این سال تیمی از کشور ژاپن متشکل از 52 کوهنورد و 1500 باربر موفق شد دومین صعود قله را صورت دهند. در این تیم اشرف امان کوهنورد پاکستانی نیز بعنوان راهنما و باربر ارتفاع عضویت داشت که موفق به فتح قله شد.
یک سال بعد تیمی از آمریکا توانست از یال شمال غربی قله را فتح کند. این تیم صعود خود را از مسیر یال شمال شرقی آغاز کرد (این یال امروزه به مسیر لهستانی ها معروف است)، سپس در ارتفاع 7700 متری به طرف یال آبروزی تراورس کردند. در اینجا بحث بر سر آن شکل گرفت که چه کسی نخستین صعود بدون اکسیژن را بر روی قله صورت دهد. بدین ترتیب لوئیس ریچارد نخستین داوطلب اجباری این امر بود. وی کپسول اکسیژن خود را در میان راه دفن کرد، زیرا سیستمش دچار مشکل بود و عمل نمی کرد. جان روسکلی پس از لوئیس دومین شخصی بود که قله را بدون اکسیژن صعود کرد، اما نه به دلیل خربی سیستم اکسیژن بلکه از ابتدا به این نیت بالا آمده بود.
در سال 1981 ترئو موستورا تلاش موفقی را از یال جنوب غربی رهبری کرد. در 7 آگوست آیهو اوهتانی به همراه راهنمای پاکستانی نظیر صبیر موفق شدند نخستین صعود این مسیر را صورت دهند.
در سال 1982 نخستین صعود جبهه شمالی توسط تیمی ژاپنی به رهبری ایسائو شینکای صورت گرفت. 7 عضو این تیم همگی بدون کپسول اکسیژن به قله رسیدند. در همین سال تیمی لهستانی به رهبری یانوس کورزب بدون داشتن اجازه صعود از مسیر صعود نشده شمال غربی بالا رفتند. اما پس از مشاهده این تیم توسط مقامات محلی مجبور به بازگشت از ارتفاع 8200 متری شدند.
در 1986 نخستین صعود زنان بر روی کی 2 را وندا رتکوویچ کوهنورد زن لهستانی، لیلین بارارد از فرانسه و جولیا تولیس از انگلستان هر سه بدون کمک کپسول اکسیژن صورت دادند. آن ها نیز از یال آبروزی به این مهم دست یافتند. گرچه جولیا و لیلین بر اثر طوفان کشته شده و برای همیشه در دل کی 2 آرام گرفتند.
در سال 1986 بنیو شامو کوهنورد معروف فرانسوی توانست کی 2 را در مدت زمان 22 ساعت و 30 دقیقه از کمپ پیشرفته ABC صعود کند. این در شرایطی بود که تازه چند روز از صعود 16 ساعته او به برودپیک می گذشت. همچنین اریک اسکوفیر دیگر کوهنورد فرانسوی موفق شد پس از صعود قلل گاشربروم I و II ، کی 2 را نیز صعود کند. اسکوفیر این سه قله را تنها در مدت 21 روز صعود کرد که کاری بس قابل توجه بود.
در این سال همچنین کوکوشکا و پتروفسکی کوهنوردان شایسته لهستانی موفق به گشایش مسیری دشوار در جبهه جنوبی شدند. متاسفانه کوکوشکا پس از صعود به تنهایی به خانه بازگشت و پتروفسکی برای همیشه در دل کی 2 آرام گرفت.
در مجموع در سال 1986 با مرگ 13 کوهنورد بر روی کی 2 فاجعه ای در کوهنوردی رقم خورد.
در سال 1990 تیمی از ژاپن به رهبری تومای اوکی توانست مسیری جدید در رخ شمال غربی باز کند. بخش های پایانی مسیر در ارتفاع 8000 متری با یال شمالی مشترک بود.
در 1991 پیر بگین و کریستوف پروفی کوهنوردان بزرگ فرانسوی توانستند در مدت 48 ساعت بدون کمک باربر ارتفاع و کپسول اکسیژن و کمک طناب های ثابت مسیر جدیدی را بر روی جبهه شمال غربی کی 2 باز کنند. صعود آن ها نمایش قابل تحسینی از کوهنوردی فنی به شمار می رفت.
در بهار 1996 یکی از پر تلفات ترین صعودهای کی 2 رغم خورد و این زمانی بود که 6 کوهنورد از جمله آلیسون هرگریوز پس از صعود قله دچار طوفانی سهمگین شده و همگی مفقود شدند.
از نظر میزان صعودها به کشته شدگان این کوه با نسبت 4 به 1 پس از آناپورنا و نانگاپاربات در رده سوم قلل 8000 متری قرار دارد. از این رو این کوه را گاها کوه قاتل یا کوه بی رحم نیز می خوانند.
یکی از فاکتورهایی که صعود به کی 2 را در بین تمامی هشت هزار متری های هیمالیا به مبارزه تبدیل کرده فنی بودن کوه است. بیش از 45 درجه شیب در اکثر نقاط کوه آن را نیازمند ثابت گذاری در اغلب نقاط صعود کرده است. نیاز به 2500 متر طناب در جبهه جنوبی و 5000 متر در جبهه شمالی باعث شده تا اغلب تیم ها به قصد صعود سبک به کوه بیایند از طرفی عدم فعالیت باربرهای توانمند ارتفاع بر روی این کوه موجب می شود تا خود کوهنوردان مجبور به آماده کردن مسیر شوند و این امر بر خطرات صعود افزوده است.
صعودها و حوادث ایرانی ها در کی 2
در تابستان 1383 «داود خادم اصل» از اعضای تیم ملی کوهنوردی ایران و فاتح قلل چوآیو، شیشاپانگما، ماکالو و لوتسه، بر روی کی 2 تلاشی داشت که هنگام بازگشت از کمپ 4 در طوفان گرفتار شده و جان سپرد.
کاظم فریدیان در سال 1386 اولین کوهنورد ایرانی بود که موفق به صعود قله کی 2 شد.
عظیم قیچی ساز سه شنیه 10 مرداد 1391 توانست به قله کی 2 صعود کند. این صعود بدون اکسیژن صورت گرفت.
رضا شهلایی صبح روز یکشنبه 5 مرداد 1393 پرچم ایران را بر فراز قله K2 به اهتزاز درآورد.
منابع: ویکی پدیا ، وب سایت کوهنوردان زردتشی ایران
