وقتی با لپ تاپ کار نمی کنید٬ آن را می بندید. تلفن همراه تان یا در جیب است یا در کیف٬ یا روی میز خوابیده. اما مایکروسافت کینکت دوربینی دارد که همیشه به روبرو خیره است و نمایی کامل از سالن خانه تان را در دیدرس دارد. شاید تصمیم بگیرید که روی دوربین آن را با پارچه بپوشانید٬ ولی میکروفونش را چه می کنید که دائما باز است؟ این مجموعه سخت افزاری آنقدر قوی است که با نرم افزار مناسب حتی قادر است ضربان قلب شما را هم شناسایی کند.
مایکروسافت می گوید هیچ ماجرایی برای سوء استفاده از این قدرت فراوان وجود ندارد و در اصل٬ دوربین و میکروفون کینکت بدون اطلاع کاربر٬ قادر به ضبط و انتقال داده ها به سرورهای این شرکت نیست. همچنین با وجود پردازش دستورات صوتی بر روی سرور مایکروسافت٬ در واقع آنها قبل از ارسال به این سرورها به متن تبدیل شده اند٬ و داده های فردی نیز به اعداد و مفاهیم برگردانیده می شوند که مثلا می گویند٬ دست یا پای کاربر در فلان وضعیت قرار دارد.
البته شاید خود مایکروسافت از کاربرانش جاسوسی نکند٬ ولی چه تضمینی هست که به درخواست دولت آمریکا٬ امکان چنین کاری را فراهم ننماید؟ هر چه نباشد مایکروسافت اولین شرکتی است که به برنامه پریسم پیوست.
مدیران اسکایپ در سال 2008 می گفتند که تجسس در امور فردی کاربران این نرم افزار ممکن نیست زیرا معماری خاص و تکنیک های رمزنگاری داده ها٬ موافقت با چنین درخواست هایی را غیرممکن می کند. با این وجود سال گذشته٬ هکرها این شرکت زیرمجموعه مایکروسافت را متهم به تغییر زیرساخت اسکایپ برای آسان سازی جاسوسی دولتی کردند. گرچه اسکایپ اتهامات را رد کرد ولی افشاگری های ادوارد اسنودن باعث بر ملا شدن دروغ ها شد.
حال تصور کنید تعداد کامپیوترها و تلفن های هوشمندی را که صاحبان شان از اسکایپ برای ارتباطات خود استفاده می کنند. به نظر می رسد هیچ محدودیتی برای جاسوسی از کاربران ایکس باکس و اسکایپ وجود نداشته باشد.
بعد می رسیم به تلفن هوشمند جدیدی که موتورولا و گوگل در شرف معرفی دارند: موتو ایکس به نظر می رسد سخت افزار چندان قدرتمندی نداشته باشد ولی از قابلیت های نرم افزاری ویژه ای بهره خواهد برد که یکی از آن بیدارباش همیشگی برای دستورات صوتی است. نکته ناراحت کننده٬ وصل بودن دائمی این سیستم به سرویس آنلاین Google Now است. یعنی اگر مایکروسافت ادعا می کند که قادر به دریافت صدای کاربر نیست٬ گوگل نمی تواند چنین ادعایی داشته باشد زیرا پردازش صدا٬ در سرورهای این شرکت صورت می گیرد و سخت افزار تلفن های هوشمند هنوز برای پردازش بومی صدا و تبدیل آن به نوشتار برای ارسال به سرورها٬ به اندازه کافی قوی نیست.
همان طور که حتما موافق هستید٬ ما همه اطلاعات شخصی زیادی در تلفن های خود داریم که ترجیح می دهیم با خودمان دفن شوند تا اینکه دیگران به آنها دسترسی پیدا کنند. این در حالی است که Google Now نه فقط به صدای شما گوش می کند٬ بلکه در داخل تقویم و ایمیل تان نیز جستجو خواهد کرد تا نیازهای شما را پیش از درخواست٬ پاسخگو باشد.
همه این موارد می توانند برای حریم خصوصی شما نگرانی ایجاد کنند٬ تلفنی که دائما مشغول گوش کردن است و دوربین کینکت که مدام به مقابلش خیره شده. تصور کنید که با خانواده خودتان خلوت کرده اید یا در تخت خواب مشغول تماشای تلویزیون هستید. این گجت ها هم کنار شما مشغول زندگی٬ تماشا و فال گوش ایستادن هستند. در اصل قبول کردن آنها به عنوان گجت هایی هوشمند و قابل تعامل٬ نوعی راه دادن گرگ پوستین پوش به داخل گله است.
اینکه شرکت ها بگویند اطلاعات شخصی کاربران را جمع نمی کنند٬ شاید قابل باور باشد ولی همین شرکت ها در وقت نیاز بازوهای دولت ها می شوند تا حریم خصوصی در وب را نقض کنند. به خصوص در رابطه با شهروندان کشورهای خارجی٬ نه نیازی به مجوز هست و نه اساسا چنین تجسسی قابل اثبات و پیگیری است.
بنابراین هر چه که شرکت های سازنده می گویند به کنار٬ کینکت و موتو ایکس و Google Now نیز به احتمال زیادی سرنوشتی جز تبدیل شدن به وسایلی برای تجسس در امور شخصی مردم ندارند تازه اگر فرض را بر این بگذاریم که با همین هدف طراحی نشده باشند.
بیدار باشی که ادوارد اسنودن به جامعه جهانی داد٬ می تواند چالش های جدی ای را بر سر راه برنامه هایی نظیر پریسم به وجود بیاورد. مهمترین نکته٬ آگاه شدن بیش از پیش کاربران نسبت به زوایای پنهانی دستگاه ها و سرویس هایی است که استفاده می کنند. چرا که هر کس بهترین نگهبان برای حریم خصوصی خودش است.
منبع: نگهبان
نویسنده: نیما دادگستر
راه حل چیه؟ هر کاربر چطور می تواند نگهبان حریم خصوصیش باشه؟