تعریفی که از این مبحث می توان ارائه کرد این است که این محصولات را بیش تر “خدمات” تشکیل می دهند. البته برخی محصولات این صنعت ملموس هستند مانند سوغات شهرهای مختلف. اما غیرملموس بودن محصولات صنعت گردشگری دلیلی است که کار بازاریابی را پیچیده تر از محصولات قابل لمس می کند.
محصولات این صنعت شامل فعالیت های اقتصادی مختلفی است که باهم ارتباطی مشخص دارند و در این صنعت گرد هم جمع شده اند. مانند:
- تور گردانان
- هتل داران
- رستوران داران
- راهنمایان تور
- دفاتر خدمات مسافرتی
- بازاریابان
- تولیدکنندگان صنایع دستی
- مدیران جاذبه های مختلف گردشگری
- مدیران صنعت حمل و نقل
و …
که همه ی این ها در یک چیز باهم مشترک هستند و آن هم تامین رضایت “مشتری” است که به آن “گردشگر” می گوییم.
تعاریف موارد فوق به طور خلاصه
تور گردانان: وظایف آن ها تهیه ی بسته ی سفر و عرضه ی آن به شکل مستقیم و غیر مستقیم است. منظور این است که آن ها عناصری همچون حمل و نقل، اقامت و سایر خدمات را به صورتی جداگانه خریداری می کنند و پس از ترکیب آن ها باهم، به صورت یک بسته ی سفر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم به مشتریان (متقاضیان سفر) عرضه می کنند.
صنعت هتلداری و خدمات اقامتی: باید بگوییم که جاذبه های گردشگری تنها شامل سفر یا رونق این صنعت نمی شوند. بلکه امکاناتی برای جابجایی و اقامت گردشگران هم باید فراهم باشد. از گذشته های دور، مسافران برای استراحت و صرف غذا، به استراحتگاه های عمومی مراجعه می کردند. مهمانپذیرها در قرن 15 ام میلادی در اروپا به وجود آمدند. نخستین مهمانپذیرها به نام “تختخواب و صبحانه” بود که افراد در خانه های شخصی شان با مبلغی کم، از مسافران پذیرایی می کردند. در سال 1774 میلادی، نخستین هتل در لندن افتتاح شد. در ایالات متحده هم نخستین هتل با تجهیزات امروزی در سال 1892 میلادی در بوستون ساخته شد.
تعریف: تسهیلات اقامتی شامل تمام امکاناتی است که هدف اصلی آن ها تدارک جا و مکان برای اقامت شبانه ی گردشگران است. اما معمولا خدمات جزئی دیگری از جمله رستوران، سونا، استخر و مانند این ها ارائه می کند که اهالی بومی هم از آن بهره مند می شوند.
انواع واحدهای اقامتی مسافران بر اساس نوع ساختمان، خدمات و اندازه ی آن ها و موقعیت محل آن ها
هتل: مهمانسرایی هستند که از تعداد اتاق های متعدد تشکیل شده اند که به غیر از امکانات خواب، خدمات دیگری مثل رستوران، استخر، سالن بدنسازی، فروشگاه های تهیه سوغات و … تدارک دیده شده.
مُتل: در بیش تر کشورها در حاشیه ی جاده های کمربندی شهرها، واحدهای اقامتی هستند که این ها معمولا به صورت ساختمان های یک و یا دو طبقه هستند و دارای اتاق های مختلف بوده و هر اتاق دارای حمام و سرویس بهداشتی مستقل است.
مسافرخانه: اقامتگاه هایی ارزان قیمت و کوچک هستند که اغلب دارای سرویس بهداشتی و آشپزخانه مشترکند و معمولا در مراکز شهرها ایجاد می شوند که رفت و آمد بیش تر است.
زائرسرا: واحدهای اقامتی که در شهرهای زیارتی احداث می شوند. این واحدها، حداقل امکانات را دارا هستند و فقط امکانات خواب را فراهم می کنند.
پلاژ: اتاقک هایی در سواحل دریا هستند و از امکانات محدودی برخوردارند.
مجموعه های مشارکتی زمانی (Time Sharing): این یک الگوی بین المللی برای اقامت مسافران است که به منظور مشارکت دادن مسافران در استفاده از یک واحد اقامتی انجام می شود. در این سیستم، مشتری یکی دو هفته، یا مدت کوتاهی را در یک آپارتمان به صورت اجاره به سر می برد.
منبع: کتاب شناخت صنعت گردشگری – نوشته دکتر بهرام رنجبریان و محمد زاهدی.
