اقدامات لازم برای بقا در کوهستان

عنوان “زنده ماندن در شرایط سخت”، “بقا” و “رهایی”، به مجموعه مهارت هایی گفته می شود که یک فرد به وسیله آن ها می تواند خود را از شرایط دشوار رهایی ببخشید. مجموعه مهارت هایی که در طول صدها سال به مرور شکل گرفته و کامل شده است ولی اغلب به این مهارت ها به عنوان سرگرمی نگریسته می شود. در این مطلب از سری مطالب “زنده ماندن در شرایط سخت” به بررسی اقدامات لازم برای بقا در کوهستان می پردازیم.

در شرایط اضطراری مانند خرابی هوا، طوفان یا مه غلیظ، صاعقه، بارندگی شدید، سیل و … سعی کنید ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید و سه مرحله زیر را انجام دهید.

1. توقف فعالیت ها: در مواقع بحرانی اکثر افراد سرگردان و بی هدف به راه خود ادامه می دهند. مهم ترین کار شما در صورت بروز یک شرایط بحرانی باید توقف فعالیت ها و ارزیابی شرایط بحرانی پیش آمده باشد.

2. تشخیص موقعیت و اولویت بندی نیازها: در این مرحله شما باید مهم ترین نیازهای خود را برای بقا در شرایط محیطی که در آن هستید تشخیص دهید و آن ها را به ترتیب اولویت برای خودتان فراهم کنید. مهم ترین این عوامل شامل موارد زیر است اما تعیین دقیق آن ها بستگی به موقعیت محیطی که در آن هستید دارد:

– ضرورت های ایمنی، پوشاک، سرپناه و آتش
– ارسال پیام کمک، سوت، فریاد، بی سیم، موبایل
– زنده ماندن (غذا و آب)
– ادامه مسیر با کمک نقشه یا بدون کمک نقشه
– سلامت روانی و جسمی مانند آسیب ها و زخم ها و …

3. ابتکار عمل: برای برآورده کردن نیازها از تجهیزات همراه یا از مواد طبیعی که در اطراف وجود دارد استفاده کنید. بعد از اینکه نیازهایتان را در پنج زمینه اصلی بقا تعیین کردید و اولویت بندی آن ها را مشخص کردید، باید این نیازها را برطرف کنید. در بعضی مواقع نیازهای شما به راحتی برآورده می شود و در اختیار است و در بعضی مواقع نیاز به خلاقیت و ابتکار عمل شما دارد.

در شرایط اضطراری سه گام اساسی بقا در کوهستان را انجام دهید. اگر هوا سرد نباشد، احتمال زنده ماندن شما هم بیشتر است. در این شرایط علاوه بر پوشاک، وسایل کیف بقا و سایر تجهیزات، توانایی روحی و اراده شما برای زنده ماندن نقش مهمی دارند.

ایجاد یا پیدا کردن یک جانپناه طبیعی یکی از مهم ترین اقدامات است. در شرایط اضطراری باید تا بهتر شدن یا روشن شدن هوا در جانپناه باشید. جانپناه در هوای بالای صفر می تواند یک حفره سنگی، زیر درختان، یک نایلون بزرگ یا پتوی نجات که تمام سطح بدن را پوشش داده باشد، همچنین می توانید با کمک چاقوی تیز، مفتول فلزی، نایلون های بزرگ و نخ و سوزن و شاخه های درختان و … جانپناه درست کنید. در هوای بسیار سرد و برفی، بهترین جانپناه یک حفره برفی است. دمای داخل یک حفره برفی را می توان در صفر درجه سانتی گراد ثابت نگه داشت که می تواند شما را در برابر خطراتی مانند سرمازدگی و یخ زدگی تا مدتی محافظت کند. البته مهارت تشخیص و ساخت انواع سرپناه به ویژه غار برفی نیاز به آموزش، ابتکار و تمرین دارد.

بعد از ایجاد جانپناه سعی کنید بدن خود را گرم و خشک نگه دارید، لباس گرم بپوشید، از کلاه و دستکش استفاده کنید. برف روی لباس و کفش را پاک کنید، با استفاده از کبریت، شمع یا الکل جامد و … آتش روشن کنید.

در صورت مصدوم شدن و نیاز به فوریت های پزشکی اگر وسایل کمک های اولیه همراه ندارید، با ابتکار عمل می توانید از لباس هایتان به عنوان باند، از چوب های اطراف یا فریم کوله پشتی یا باتوم برای آتل، و با چوب یا باتوم برانکارد درست کنید.

انرژی خود را در شرایطی که مسیر را گم کردید، در هوای نامناسب، زمان تاریکی و زمانی که خسته هستید هدر ندهید!

بهترین تصمیم، اقدام درست برای ایجاد جانپناه است!

در شرایط بسیار سرد و نامناسب باید بدن خود را در جا حرکت دهید، نباید بخوابید. تحت هر شرایطی خودتان را گرم و خشک نگه دارید.

توصیه های ویژه

– شما برای چند روز هم می توانید بدون غذا در کوه زنده بمانید به شرطی که انرژی خود را ذخیره کنید و آن را بی سبب هدر ندهید. اما آب برای زنده ماندن بسیار ضروری است. می توانید از برف هم برای تهیه آب مورد نیاز خود استفاده کنید.

– در شرایط بسیار سرد عرق کردن سبب خیس شدن پوشاک و اتلاف سریع تر انرژی و در شرایط بسیار گرم نیز عرق کردن سبب از دست دادن آب بدن می شود. همواره در کوهستان به گونه ای فعالیت کنید که عرق نکنید.

– ادامه برنامه در باد و بوران و هوای بسیار سرد، با خطرهایی مانند گم شدن، یخ زدگی، پرت شدن، بهمن و تحلیل انرژی و افت دمای بدن همراه خواهد بود.

– در کوهستان به ویژه در فصل سرما سیگار نکشید. زیرا افراد سیگاری زودتر دچار سرمازدگی می شوند.

– اگر با یک تیم هستید تحت هیچ شرایطی از یکدیگر جدا نشوید، اگر تلفن همراه دارید گروه امداد را مطلع کنید.

– بیش از 40 تا 45 درصد حرارت بدن از سر دفع می شود. بنابراین در هوای سرد از کلاه استفاده کنید، اگر کلاه همراه ندارید می توانید با تکه ای از لباس تان سر خود را بپوشانید.

– در شرایط سرما چند لایه لباس نازک تر می تواند بهتر از یک لایه لباس ضخیم از هدر شدن حرارت بدن شما جلوگیری نماید.

– در هوای سرد به علائم سرمازدگی و افت دمای بدن توجه ویژه داشته باشید، این علایم پوست سرد، لرز، گیج و منگ شدن، از دست دادن قدرت قضاوت و تصمیم گیری، اشکال در تکلم و سفتی و انقباض عضلانی است.

– هرگز فردی را که به شدت مصدوم است یا دچار افت دمای بدن شده است، حرکت ندهید، او باید گرم و خشک نگه داشته شود.

گردآوری: دکتر حمید مساعدیان