تجهیزاتی که یک کوهنورد با توجه به نوع فعالیتی که انتخاب می کند، می تواند کمتر یا بیشتر از موارد ذکر شده باشد. اما در اینجا به بیان اصلی ترین آنها با توجه به یک صعود زمستانی دو روزه می پردازم.
با توجه به شروع فصل سرما و صعودهایی که عمدتا در شرایط نامساعد جوی انجام می شود، به عنوان یک کوهنورد علاوه بر دارا بودن توانایی جسمانی ضروریست خود را به لحاظ وسایل و تجهیزات برای مقابله با شرایط نامساعد جوی (برف، سرما، باد و بوران و …) آماده سازید. لازمه کوهنوردی فنی در زمستان دقت بیشتر و رعایت نکات ایمنی و همچنین تدارک مناسب است.
هنگام بستن کوله برای یک برنامه زمستانی (خواه فنی خواه ساده) باید به یاد داشته باشید هیچوقت نمی توان با قاطعیت در زمستان طول یک برنامه را پیش بینی نمود. بر این اساس لیست لوازم و تجهیزات یک کوهنورد را بصورت کلی بیان کرده تا نسبت به تهیه و استفاده از آنها اقدام نمایید.
مواردی که در ادامه معرفی می شوند، تمامی لوازم یک کوهنورد در یک صعود زمستانی نیست. تجهیزاتی که یک کوهنورد با توجه به نوع فعالیتی که انتخاب می کند، می تواند کمتر یا بیشتر از موارد ذکر شده باشد. اما در اینجا به بیان اصلی ترین آنها با توجه به یک صعود زمستانی دو روزه می پردازم.
1. کفش مناسب (دوپوش باشد بهتر است)
2. کوله مناسب + روکش کوله
3. دو عدد باتون کوهنوردی
4. پتوی نجات
5. دستکش (پلار + گرتکس) یا دستکش دوپوش
6. کلاه (آفتابگیر + پلار + طوفان)
7. بلوز، کاپشن و شلوار پلار
8. کاپشن و شلوار گرتکس
9. کت پر
10. گتر
11. لایه زیرین Base Layer
12. لباس زیر اضافی
13. جوراب پر
14. زیرانداز فوم
15. بادگیر
16. هدبند
17. جوراب اضافی
18. دستمال سر یا چفیه
19. دستمال کاغذی (رول)
20. عینک UV
21. کرم ضد آفتاب
22. چراغ پیشانی یا هدلامپ
23. نخ و سوزن
24. قطب نما
25. سوت
26. کیسه امداد اولیه یا کیت بقا
27. قمقمه آب
28. گاز خوراک پزی انفرادی و لوازم جانبی الکل جامد + کبریت یا فندک
29. روزنامه
30. پیش بینی تغذیه لازم + مقداری برای شرایط خاص شامل (مواد پروتئینی، چربی ها، کربوهیدرات ها)
31. فلاسک آبجوش با روکش
32. کیسه بیوواک
33. کلنگ کوهنوردی
34. کرامپون
35. نیمه یخ شکن
36. فرچه کوچک جهت تمیز نمودن کفش از برف و گل
37. کیسه خواب مناسب
38. عینک طوفان
39. نخ بهمن
40. طنابچه انفرادی + کارابین
41. صندلی (تونیک) کوهنوردی
42. چادر دوپوش و ضدطوفان
حال برای آشنایی بیشتر در مورد بعضی گزینه ها توضیحات تکمیلی ارائه می شود.
فلاسک مناسب با روکش: یک نوشیدنی گرم می تواند در شرایط بد، نیرو و انرژی شما را به حد چشم گیری بالا ببرد، حتی بعضی مواقع مرز بین مرگ و زندگی، یک نوشیدنی گرم است. حتما فلاسک خود را داخل یک کاور فوم عایق و یا حداقل یک جوراب پشمی مناسب قرار دهید. این کار گرمای فلاسک شما را تا مدت زیادتری حفظ می کند.
یک وعده اضافه غذای کنسروی: مدت برنامه شما هر چه باشد یک وعده غذا بیشتر با خود همراه ببرید چون شرایط جوی در فصل سرما قابل پیش بینی نیست. وجود یک کنسرو چندان کوله شما را سنگین نمی کند اما اگر لازم شد می تواند انرژی کافی برای فعالیت را به ما بدهد.
قمقه آب بزرگ: در زمستان بدن کوهنورد بسیار بیشتر عرق می کند. نوشیدن آب کافی می تواند روند چرخش خون شما را مناسب تر کند. کم آبی می تواند باعث تسهیل یخزدگی اعضا و نیز سرمازدگی عمومی بدن شود.
دستکش و کلاه اضافه: اگر در طوفان مدت زیادی مجبور بودید از سنگ ها صعود کنید یا تبر یخ و کلنگ و یا سایر ابزار را در دست داشته باشید کم کم دستکش شما یخ می زند. دستکش و کلاه اضافی تان را قبل از اینکه دست و سرتان سرد شوند با جایگزین خشک تعویض کنید. می توانید دستکش یدکی را داخل لباس خود بگذارید تا با دمای بدن شما گرم شود و در ضمن احتمال گم کردن و یا باد بردن این دو بسیار زیاد است.
دستکش پلار و گرتکس: دستکش پلار ضدآب نیست ولی گرمای زیادی به دستان می دهد و بر روی آن دستکش گرتکس که ضدآب است پوشیده می شود. مزیت این دو لایه دستکش در این است که هر گاه برای انجام کاری ظریف مجبور به در آوردن دستکش گرتکس شدید با توجه به لایه زیرین گرمای دستمان از بین نمی رود.
لایه زیرین: این لایه ها لباس هایی استرچ مانند هستند که قابلیت گرم کردن بالایی دارند و معمولا در زیر لباس های اصلی پوشیده می شوند و از جنس ترکیبات نانو بوده و باعث می شوند که دمای بدن تان هدر نرود. لباس های استرچ از نوع آنتی باکتریال بوده و به دلیل داشتن رنگ مشکی از جذب تشعشع کمی برخوردارند تا اگر در ارتفاع و هوای آفتابی مجبور به کم کردن لباس شدید اشعه های مضر محیط به پوست شما آسیبی نرسانند.
یک چراغ قوه مناسب: به همراه داشتن یک چراغ قوه مناسب سبک همواره در تاریکی زودرس زمستان چاره ساز است. قبل از عزیمت به کوه باتری را مورد بازبینی قرار دهید. همراه داشتن باتری اضافی همیشه اطمینان بخش خوبی است.
پریموس و ظرف: فلاسک شما هر چقدر خوب باشد باز ظرفیت محدودی دارد. به همراه داشتن چراغ گاز مناسب در بیتوته های اجباری می تواند کارساز باشد. اگر از مدل های گازی استفاده می کنید با خود یک یا دو شمع به همراه ببرید. گاز در سرما یخ می زند و حرارت شمع در زیر آن می توان به توان حرارتی آن کمک کند. گاز پروپان بیشتر از اتان در ارتفاع کارساز است.
زیرانداز با اندازه مناسب: اگر مجبور به بیتوته شدید یک زیرانداز عایق به خوبی مانع تماس بدن شما با زمین و در نتیجه حفظ دمای بدن شما می شود.
قطب نما: حتی اگر نقشه مناسب از منطقه ای که قصد صعود از آن دارید در دست نباشد در شرایط برف گیجه (whiteout) که مه و طوفان دید شما را به صفر کاهش داده دانستن جهت شمال می تواند راهگشا باشد.
لباس گرم اضافه: هیچ گاه به لباسی که حین صعود به تن دارید اکتفا نکنید. این لباس حین صعود به علت تعریق بدن نمدار می شود و هنگام استراحت شما را سرد خواهد کرد. به همراه داشتن کت پر، نیم کت و یا یک دست بالاپوش پلار مناسب می تواند در زمان ایستادن و استراحت شما را به خوبی گرم کند.
روکش دستکش: دستکش های پلار و پشمی در هر حال خیس می شوند. یک جفت روکش دستکش می تواند دستکش های زیری شما را مدت بیشتری گرم نگاه دارد. همراه داشتن دستکش دوپوش برای برنامه های زمستانی گزینه بهتری نسبت به دستکش پشمی و پلار خالی است.
کت پر: کت پر مخصوص برنامه هایی است که با بارندگی روبرو نیستیم چون که نسبت به خیس شدن عایق نیست و سریع آب را به خود جذب می کند و دفرمه می شود. ولی گرمای فوق العاده زیادی به همراه دارد و زمان صعود به سمت ارتفاعات بالاتر که با سردی خشک یا همراه با ریزش برف هستیم و هم چنین در داخل کمپ وجود کت پر الزامیست.
گتر: برای جلوگیری از نفوذ برف و آب به داخل کفش ها از قسمت بالای ساق و همینطور جلوگیری از گلی شدن قسمت پایینی شلوار استفاده می شود. تا حد ممکن سعی کنید در خریدتان به این نکته دقت کنید که گترها به جای بند، توسط تسمه سی قابل تعویض از زیر کفش باشند.
کیسه بیوواک: در واقع یک کاور کیسه خواب است که در صورت سرد شدن بیش از حد هوا و رسیدن دمای آن به پایین تر از استاندارد کیسه خواب شما، با کشیدن آن بروی کیسه خواب تا 5 درجه سانتی گراد به گرم شدن دمای بدن تان کمک می کند. کیسه بیوواک کاربردهای فراوانی دارد و وسیله مهمی در صعودهای هیمالیانوردی به شمار می رود. یکی از کارکردهای آن مواقعی است که امکان چادر جانپناه ندارید و می توانید به وسیله آن درون برف بخوابید یا به اصطلاح بیوواک کنید. این کار فقط امکان زنده ماندن شما را بیشتر می کند و خواب راحتی نخواهید داشت. برای آشنایی بیشتر با کیسه بیوواک روی این لینک کلیک کنید.
پتوی نجات: یک لایه زرورق مانند است که یک سمت آن تیره تر از سمت دیگر است و برای نجات فرد آسیب دیده، یخ زده، حفظ دما و یا حتی جلوگیری از تابش نور خورشید و یا متمرکز کردن آن استفاده می شود.
یک جفت جوراب اضافه: در صورت خیس شدن جوراب ها می تواند شما را گرم کند و همچنین در هنگام بیتوته (بیواک) اگر شرایط اجازه بدهد تعویض جوراب تا حد زیادی شما را گرم می کند. از پوشیدن جوراب نخی و پنبه ای (مثل جوراب های شهری یا جوراب های حوله ای) اکیدا پرهیز کنید چرا که نخ (پنبه) رطوبت ناشی از عرق پای شما را در خود نگه می دارد و ظرف چند ساعت در نوک پای خود احساس سرما خواهید کرد و سرما از طریق پا به سرعت به تمام بدن منتقل می شود. در شرایط بحرانی می تواند یخزدگی انگشتان پای شما را آسان تر کند.
جوراب پر: همانند یک عایق زاپاس عمل کرده که معمولا پس از برپایی کمپ و زمان خواب برای حفظ گرمای پا و جلوگیری از یخ زدگی انگشتان پا استفاده می شود.
عینک مناسب: عینک شما باید مانع از ورود اشعه مضر UV به چشم شما شود و این موضوع در ارتفاعات بالاتر اهمیت بیشتری پیدا می کند. چراکه میزان اشعه با افزایش ارتفاع بصورت تصاعدی زیاد می شود. همچنین عینک زمستانی در کوه باید دارای حفاظ دور چشم برای جلوگیری از نفوذ باد و بوران باشد. در شرایط بسیار سرد و کولاک باید از عینک هایی با لنز دوجداره استفاده کنید تا مانع از یخ زدن آن شود.
عینک ضد طوفان: با دو شیشه دودی و سفید در هنگام طوفان عینک ها معمولی جوابگوی نیاز شما نخواهد بود.
طناب انفرادی و کارابین: این دو مورد کاربرد خاص خود را دارند و اگر زمانی مورد نیاز باشند و در کوله نباشد به ارزش آن پی می برید.
کلنگ کوهنوردی: این ابزار برای بالا بردن ضریب ایمنی حرکت در مناطق یخی و برفی و بالا رفتن از دیواره ها کاربرد فراوان دارد که قابلیت شکاندن و نفوذ زیادی در یخ را دارد.
نیمه یخ شکن: بسیاری از معابر کوهستانی ایران به علت تردد بسیار لغزنده هستند. به همراه داشتن و استفاده از آن بخصوص در صبحدم و غروب می تواند جلوی سر خوردن را بگیرد.
کرامپون (یخ شکن): هنگامی که در ارتفاعات بالا مشغول صعود هستید به دلیل یخ زدگی و یا وجود برف های زیاد سطح اصطکاک کفش با زمین بسیار کم و امکان سر خوردن زیاد می شود لذا کرامپون این مشکل را حل می کند و امکان صعود بروی دیواره های یخی و همچنین شیب های زیاد را به کوهنورد می دهد.
باتوم یا باتون: وسیله سبک و کارا در برف کوبی است که بیمه کننده درازمدت سلامت زانوها هم به شمار می رود. باتوم را هیچگاه از فهرست لوازم خود حذف نکنید. همچنین در حوادث می تواند نقش برانکارد را نیز ایفا کند.
نخ بهمن: این وسیله به نظر ساده با رنگ های کاملا متضاد طبیعت، هنگام کمپ زدن یک سر آن به چادر و سر دیگرش به صخره یا نقطه قابل اطمینانی بسته می شود تا در صورت بروز احتمالی بهمن و مدفون شدن در زیر برف ها گروه های تجسس قادر به یافتن تیم باشند.
سوت: برای پیام دادن به دیگران در هنگام مه و برف گیجه هیچ وسیله ای بهتر از آن اختراع نشده است. سوتی که همراه تان می برید از آن دسته سوت های موسوم به پیش آهنگی باشد که داخل آن مانند استوانه ای تو خالی است. مدل های دیگر سوت در سرما یخ می زنند.
همچنین بازبینی کفش قبل از صعود و ترمیم آسیب های احتمالی آن خالی از فایده نخواهد بود.
به همراه داشتن 20 تا 30 متر “نیم طناب” می تواند در مکان های لازم حمایت مناسب را برای نفرات ضعیف تر مهیا کند. با یک کلنگ و استفاده از کارابین می توان در یک شیب تند نفرات را به سرعت حمایت نمود. (البته نقش این حمایت بیشتر جنبه روانی دارد.)
قبل از حرکت تمام زیپ ها، بست ها و سگک های کوله پشتی، گتر، لباس های بادگیر و … خود را چک کنید و از صحت عملکرد آن ها مطمئن شوید. همراه داشتن یک سکگ اضافی برای قسمت های مهم مانند کمر کوله پشتی می تواند شما را از دردسر زیادی نجات دهد.
با تشکر از «محمد حسینی» که در تکمیل این مقاله یاری مان داد.
