عجایب هفت گانه، به هفت اثر برتر معماری و مجسمه سازی دوران باستان اطلاق می شود. این هفت اثر ظاهرا اولین بار توسط یک فنیقیایی یونانی الاصل به نام انتیپاتر صیدایی در قرن دوم پیش از میلاد در یک کتاب ثبت شده است، اگر چه این کار به افراد دیگری همچون فیلو اهل بیزانتیوم، استرابون، هرودوت و دیودور سیسیلی نیز نسبت داده شده است.
انتیپاتر در شعری در سال 140 پیش از میلاد چنین سروده است: «پیش از این به چشم خود دیده ام دیوار بابل پر عظمت را که گذرگاه ارابه هاست، و نیز مجسمه زئوس را در کرانۀ آلفوس، باغهای معلق و کولسوس خورشید را، اُبهت اهرام سر به آسمان سائیده و آرامگاه بی کران ماسول را؛ اما آن زمان که نظاره می کردم خانۀ آرتمیس را بنا شده بر ابرها، نبوغ آن همه اعجاز در نظرم رنگ باخت و با خود اندیشیدم: پس از المپ، خورشید چیزی به این عظمت ندیده است، هرگز.»
به هر حال آنچه مسلم است این است که وی در زمانی می زیسته که تمام این شاهکارهای هنری سالم و موجود بوده اند و او نمی خواست ویرانه ها را به هم عصران خود معرفی کند.
نکته دیگر در مورد این آثار انتخاب عدد هفت برای تعداد آن هاست. دلیل این امر هم مقدس بودن این عدد است. عدد هفت چه در گذشته و چه در حال، برای انسان محترم و مقدس بوده به طوری که تقریبا در هر گونه تقسیم بندی به این عدد توجه شده است.
تاریخچه فهرست
تهیه فهرست کامل عجایب هفت گانه جهان در اصل حدود سده دوم پیش از میلاد کامل شده است و اولین اشاره به تهیه این مجموعه مکتوب در کتاب تاریخ هرودوت آمده است که به سده 5 پیش از میلاد مربوط بر می گردد.
چندین دهه بعد از آن، تاریخ نگاران یونانی درباره بزرگ ترین بناهای تاریخی دوران خود شروع به نوشتن کردند. از جمله کالیماکوس (Callimachus)، سر کتابدار کتابخانه اسکندریه (که در 305 تا 240 قبل از میلاد می زیست)، «مجموعه ای از عجایب جهان» را تهیه کرد. امروزه، تنها چیزی که درباره این مجموعه می دانیم، همین عنوان آن است و بس، به این دلیل که این کتاب نیز در آتش سوزی بزرگ کتابخانه اسکندریه از بین رفت.
فهرست نهایی عجایب هفت گانه در قرون وسطا تکمیل شد. این فهرست شامل چشمگیرترین بناهای تاریخی جهان باستان بود که از بعضی، شواهد بسیار اندکی در دست بود و تعدادی نیز اصلا باقی نمانده بودند. آثار کنده کاری هنرمند هلندی مارتن ون هیمسکرک (Marten Van Heemskerck) و کتاب تاریخ معماری یوهان فیشر ارلاخ (Johann Fischer von Erlach) از قدیمی ترین منابعی هستند که در آن به این فهرست عجایب هفت گانه اشاره شده است.
فهرست اروپایی
از زمان های بسیار قدیم تا کنون، فهرست های متعدد و متفاوتی از عجایب هفتگانه به نگارش درآمده است. فهرست اروپامحور مذکور بدین قرار است:
هرم بزرگ جیزه، باغ های معلق بابل، نیایشگاه آرتمیس، تندیس زئوس، آرامگاه هالیکارناسوس، تندیس غول پیکر رودس و فانوس دریایی اسکندریه
نظرها درباره عجایب هفتگانه
شواهد باستان شناسی از بسیاری از اسرار تاریخی که قرن ها عجایب هفت گانه را احاطه کرده بودند، پرده برداشته است. عجایب هفت گانه برای سازندگان شان نمادهایی از مذهب، اسطوره شناسی، هنر، قدرت و علم بودند و برای ما، آن ها شواهدی از توانایی انسان هستند.
منبع: کتاب عجایب هفتگانه جهان نوشته هانس رایشهارت ترجمه بهروز بیضایی
