راهنمایان گردشگری بودن بایسته هایی نیز دارند و این گونه نیست که هر کس به صرف علاقه، امکان و مجوز قانونی این دست از راهنمایی ها را برای عموم داشته باشد.
بگذارید اهمیت موضوع را با بیان یک نمونه ساده نشان دهم. امیدوارم جزو معدود افرادی نباشید که از دیدن بنای باشکوه تخت جمشید بازمانده اید.
دیدن این بنا به صرف و نگاه کردن و گشت و گذار در پستوها و راهروهای باشکوهش قطعا ارزشمند و مفید است، ولی اگر تجربه یک بار گردشگری در این سایت باستانی را به همراه یک راهنمای گردشگری (تورلیدر) داشته باشید تجربه مفید شما تبدیل به سفری پر ماجرا به اعماق تاریخ نیز خواهد شد.
این راهنمای گردشگری است که می تواند دست شما را از حال بگیرد و به هزارتوی روزهای شکوه تخت جمشید ببرد. اما راهنمای گردشگری بودن بایسته هایی نیز دارد و این گونه نیست که هر کس به صرف علاقه، امکان و مجوز قانونی این دست از راهنمایی ها را برای عموم داشته باشد. آیین نامه راهنمایان گردشگری برای بار اول در سال 1354 ابلاغ شده بود؛ اما آیین نامه در دی ماه سال پیش مورد تجدیدنظر قرار گرفت و مستند به آن هیات وزیران آیین نامه قبلی را فسخ کرد.
آیین نامه چه می گوید؟
برابر با مفاد آیین نامه، راهنمایان گردشگری، کسانی هستند که با داشتن شرایط مندرج در این آیین نامه، گردشگران و مسافران داخلی و خارجی را در بازدید از اماکن تاریخی، فرهنگی، طبیعی، زیارتی، سلامت و سایر جاذبه ها و نقاط دیدنی کشور راهنمایی می کنند و به سه گروه زیر تقسیم می شوند:
1. راهنمای گردشگری داخلی: کسی که با داشتن شرایط مندرج در این آیین نامه، گردشگران و مسافران ایرانی را در بازدید از اماکن تاریخی، فرهنگی، طبیعی، زیارتی، سلامت و سایر جاذبه ها و نقاط دیدنی کشور راهنمایی کند.
2. راهنمای گردشگری بین المللی (ورودی و خروجی): کسی که با داشتن شرایط مندرج در این آیین نامه، راهنمایی گردشگران ورودی به کشور و ایرانیان علاقه مند به بازدید از سایر کشورها را بر عهده دارد و تسلط و اطلاعات کافی درباره میراث فرهنگی و طبیعی، آداب و رسوم و مقررات داخل کشور و کشور مقصد را داشته باشد و اطلاعات لازم را به زبان قابل درک برای گردشگران توضیح دهد.
3. راهنمای گردشگری تخصصی: کسی که با داشتن شرایط مندرج در این آیین نامه، راهنمایی گردشگران و مسافران داخلی یا ورودی به کشور را با علائق خاص نظیر طبیعت گردی تخصصی، گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، گردشگری زیارت، گردشگری دریایی در بازدید و بهره مندی از خدمات تخصصی مرتبط بر عهده دارد. این قبیل راهنمایان علاوه بر تسلط و اطلاعات کافی درباره میراث فرهنگی و طبیعی، آداب و رسوم و مقررات منطقه فعالیت خود، باید تخصص لازم در حوزه گشت های تخصصی مربوط را نیز دارا بوده، بتوانند اطلاعات را به زبان قابل درک برای گردشگران توضیح داده، آنان را از خطرات احتمالی پیش از سفر و در هنگام سفر آگاه کنند و حداقل به یک زبان خارجی تسلط داشته باشند.
مرجع صادرکننده کارت راهنمای گردشگری، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است. افرادی که واجد این شرایط باشند می توانند از سازمان تقاضای کارت راهنمایی گردشگری کنند؛ داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران، متدین به دین اسلام یا اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، داشتن حداقل 22 سال سن، ارائه گواهی عدم سوءپیشینه کیفری موثر از مراجع ذی صلاح، عدم اعتیاد به مواد مخدر بنا به تایید مراجع ذی صلاح، داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی، موفقیت در مصاحبه عمومی و اختصاصی، گذراندن دوره تخصصی راهنمایان گردشگری و موفقیت در آزمون و اخذ مدرک پایان دوره از مراجع ذی صلاح، داشتن کارت پایان خدمت نظام وظیفه یا معافیت برای متقاضیان مرد، دارا بودن سلامت جسمانی متناسب با موضوع فعالیت و سلامت روانی به تایید پزشک معتمد سازمان و در نهایت تسلط به یکی از زبان های خارجی (برای راهنمایان گردشگری بین المللی).
البته لازم به ذکر است که دارندگان مدرک تحصیلی دانشگاهی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مرتبط با گردشگری به تشخیص سازمان از گذراندن دوره های تخصصی معاف هستند، اما قبولی در آزمون و اخذ مدرک پایان دوره از مراجع ذی صلاح الزامی است. همچنین متقاضیانی که مشغول به تحصیل در مقطع بالاتر از کارشناسی هستند، با ارائه معافیت تحصیلی، می توانند درخواست صدور کارت کنند.
ماده 6 آیین نامه بیان می کند که راهنمایان گردشگری مکلف به رعایت سوگندنامه تعهد اخلاق حرفه ای بوده و چنانچه بر خلاف سوگندنامه و مقررات این آیین نامه رفتار کرده یا اعمالی خلاف شئون شغلی خود مرتکب شوند، به تشخیص سازمان برای مرتبه اول، تا سه ماه تعلیق مجوز فعالیت و در صورت تکرار لغو مجوز خواهند شد. از سوی دیگر، راهنمایان گردشگری صرفا مجاز به ارائه خدمات راهنمایی به دفاتر و شرکت های خدمات مسافرتی و گردشگری مجاز از سوی سازمان هستند و واگذاری فعالیت و مجوز از سوی راهنمای گردشگری به فرد یا دفتر مسافرتی غیرمجاز ممنوع است.
خوب است بدانید، راهنمایان گردشگری دارای مجوز معتبر، از پرداخت ورودیه به اماکن تاریخی، فرهنگی، باستانی، طبیعی و موزه ها معاف هستند. اعتبار کارت شان برای اولین بار، یکسال است و پس از آن در صورت تایید عملکرد و گذراندن دوره بازآموزی، در دوره های سه ساله تمدید خواهد شد و همچنین، راهنمایان گردشگری از نظر به کارگیری، تابع قوانین کار و تامین اجتماعی هستند.
نویسنده: احمد پنجه پور – وکیل پایه یک دادگستری
