امسال نیز همچون سال های گذشته دو پرونده از ایران جهت بررسی در دستور کار کمیته میراث جهانی قرار گرفت. “قنات ایرانی” در بخش میراث فرهنگی و “بیابان لوت” در بخش میراث طبیعی در اجلاس یونسکو که در استانبول برگزار شد مورد بررسی قرار گرفتند.
“قنات های ایرانی” به عنوان بیستمین و “بیابان لوت” به عنوان بیست و یکمین اثر ایران، پس از محوطه باستانی شوش و منظر فرهنگی میمند، به فهرست میراث جهانی افزوده شدمد. پیش از این ایران با داشتن 19 محوطه ثبت شده به همراه کشورهای ژاپن، برزیل و استرالیا در رتبه 11 جهان قرار داشت. “بیابان لوت” به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در این فهرست جای گرفت.
بیابان لوت از عوارض طبیعی کم نظیری است که در میان سه استان کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان گسترده است و گونه های گیاهی و جانوری متفاوتی را در بر دارد. همچنین به دلیل قرار گرفتن قطب حرارتی زمین در این بیابان شهرت جهانی فراوانی کسب کرده است.
پرونده نامزدی “قنات ایرانی” مشتمل بر 11 قنات چون قنات قصبه گناباد (خراسان رضوی)، قنات بلده فردوس (خراسان جنوبی)، قنات زارچ (یزد)، قنات میرزا نصرالله مهریز (یزد)، قنات گوهرریز جوپار (کرمان)، قنات اکبرآباد بم (کرمان)، قنات قاسم آباد بم (کرمان)، قنات مون اردستان (اصفهان)، قنات وزوان (اصفهان)، قنات مزدآباد (اصفهان) و قنات ابراهیم آباد اراک (مرکزی) از 6 استان مختلف کشور، پس از پرونده باغ ایرانی و مجموعه کلیساهای ارامنه ایران سومین اثر زنجیره ای است که از سرزمین کهن ایران در فهرست میراث جهانی جای می گیرند.
اهمیت مدیریت آب در میان سرزمین خشک و کم آبی چون ایران از اعصار گذشته تاکنون نشانگر نبوغ مردمانی است که این چنین ظهور تمدنی عظیم و حفظ حیات آن را در بیابانی خشک از طریق تعامل انسانی با طبیعت خدادادی موجب شدند. این 11 قنات نماینده شبکه قنات های فراوان کشور است که هر یک سیستم برداشت آب، کشاورزی، آبیاری و مدیریت ویژه ای را در خود جای داده اند.
این قنات ها در طول زمان عاملی برای ایجاد و توسعه معماری خاص کویر و سازه های مربوط به مدیریت و ذخیره آب شده اند. از این جمله اند سازه های آب انبارها، یخچال ها، آسیاب ها، حمام ها، پایاب ها، مقسم های آب قنات ها و … که همگی به صورت کاملا حساب شده و برای ارتقا سطح زندگی ساکنین شهرها و روستاها طراحی و ساخته شده بودند.
