پس از گذشت یک ماه و نیم از خرید 138 فروند هواپیمای پهن پیکر و بدنه باریک برای ناوگان هوایی ایران، هنوز گلایه ها از خرید این تعداد هواپیما ادامه دارد، انگار بسیاری از منتقدان از دوبرابر شدن ظرفیت صندلی های ناوگان هوایی ایران چندان خرسند نشده اند.
شاید در نگاه اول به خرید 138 هواپیمای جدید برای ناوگان هوایی ایران، این پرسش مطرح شود که مگر ایران به چه تعداد هواپیما نیاز دارد و آیا فرودگاه ها و آشیانه های پروازی در کشور ظرفیت پذیرش این تعداد هواپیما را دارد یا خیر. اما به گفته مقامات و مسئولان ایرانی، ایران همچنان به نوسازی ناوگان هوایی نیاز دارد. با گذشت حدود یک ماه و نیم از نهایی شدن قرارداد ایران و ایرباس بر سر خرید 118 هواپیما به علاوه 20 هوایپمای بدنه باریک، گرچه بسیاری از مسئولان و کار شناسان در دولت از خرید این تعداد هواپیما گلایه کردند، اما برخی دیگر از خرید هواپیمای نو برای ناوگان هواپیمای دفاع کردند و قرار است به زودی مهمانان جدید به ایران برسند.
در این میان از رئیس جمهور گرفته تا مدیرعامل ایران ایر و مدیرعامل اسبق این ایرلاین، همگی خرید هواپیمای نو برای ناوگان هوایی ایران را نیاز کشور عنوان کردند، به گفته برخی از این مسئولان، درست پس از انقلاب اسلامی ایرلاین های ایرانی با فراز و نشیب و ممانعت هایی بر سر خرید هواپیما و قطعات آن مواجه شدند، حالا که فرصت مغتنمی ایجاد شده تا ناوگان هوایی خود را نوسازی و تجهیز کنند، چرا باید در این میان کوتاهی کرد؟ آن ها بر این باورند که ایران به دلیل دارا بودن موقعیت منطقه ای، نقطه انتقال مسافران کشورهای هند، مالزی و استرالیا به اروپا و آمریکا و بالعکس باشد. چرا که کاری که امروز کشورهایی مانند امارات و قطر با ایرلاین های امارات، فلای دوبی و قطر ایرویز در منطقه خلیج فارس و ترکیه با شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاین در منطقه حاشیه دریای خزر انجام می دهند، پس چرا ایران به این جایگاه دست نیابد.
هفته گذشته نیز پنجاه و سومین سالروز ایران ایر جشن گرفته شد، حسن روحانی با اشاره به خرید هواپیماهای جدیدتوسط اولین ایرلاین ایرانی گفت که امروز برای ما حائز اهمیت است که همه تصمیم گرفته ایم ایرانمان را به یک تعبیر خانه تکانی و نوسازی کنیم. ما نه تنها ناوگان هوایی کشور را به حول قوه الهی بازسازی خواهیم کرد بلکه به آن دوستانی که کم لطفی می کنند می گوییم توجه این دولت به جان، آبرو و امید ملت ایران است. به گفته روحانی، ما به عنوان یک قدرت بزرگ هوایی برای حمل ونقل مسافر و بار، مجددا حضور پیدا می کنیم و این حضور نزدیک است. وی با بیان اینکه از سال 2003 با شروع مذاکرات هسته ای از اهداف ما برداشتن حصر به روی صنعت هوایی کشور ما بود تصریح کرد: در آغاز سال 2005 آمریکا اعلام کرد که موانع دادن قطعات و امکانات فنی برای هواپیمای ایرانی را برداشتند اما این شرایط بعد از مدتی تغییر کرد.
همچنین در این دوره از مذاکرات یکی از اهداف ما از روز اول مساله تعمیرات و سرویس های فنی صنعت هواپیمایی ایران بود که رفع شد و در برجام به طور کلی موانع برای خرید هواپیما برداشته شد. در این باره نیز مدیرعامل اسبق شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) گفته است که در دو سه دهه ابتدایی انقلاب اسلامی به دلیل این که همواره از سوی دولت آمریکا در تحریم بودیم امکان خرید هواپیماهای تولید شرکت های متعلق به این کشور را نداشته ایم، حتی امکان خرید ایرباس های نو هم که یک شرکت هواپیماساز اروپایی است، به دلیل آن که بخشی از سهام این شرکت در اختیار آمریکایی هاست، وجود نداشت. همین طور نمی توانستیم از سایر کشورهای سازنده هواپیمای مدیوم سایز یا سایز کوچک مانند برزیل و ایتالیا هواپیمای نو خریداری کنیم.
به گفته داوود کشاورزیان، بعد از تشدید تحریم های ظالمانه در پنج سال اخیر، این وضع بد تر از قبل شد و دیگر به هیچ وجه امکان خرید هواپیما نداشتیم تا زمان اجرای برجام که این محدودیت ها برداشته شد و توانستیم این عقب ماندگی تاریخی از منظر خرید هواپیما خصوصا هواپیماهای نو را در ایران برطرف کنیم. وی که اکنون رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور است، ادامه داد: در دهه گذشته مجبور بودیم هواپیمای دست دوم تهیه کنیم. برای ما بسیار سخت بود که هواپیمای چندین ساله کشور دیگری را بخریم و در ایرلاین های ایرانی استفاده کنیم؛ البته من از نظر صرفه اقتصادی، منعی در این کار نمی بینم که شرکتی هواپیمای دست دوم هم خریداری کند، اما این که همه هواپیماهای ما دست دوم باشد و نتوانیم حتی یک فروند هواپیمای نو بخریم، مساله ای است که همواره مورد اعتراض مردم ما بوده است. در واقع خریداری هواپیمای نو خواست مردم ایران است. حالا نه تنها دولتمردان کشور، بلکه صاحبنظران و کار شناسان نیز بر این باروند که ورود هواپیماهای جدید به کشور در مدت زمان معین می تواند به تدریج حال و روز ناوگان هوایی ایران را بهبود بخشد و به عبارتی ناوگان هوایی کشور را جوان تر کند. از طرفی دیگر این نوسازی و بهبود وضعیت ناوگان هوایی در نوسازی سایر بخش های حمل و نقلی تاثیر گذار است و می تواند دو بخش ریلی و جاده ای را نیز به رقابت با این بخش تشویق کند.
در حال حاضر ایران 250 فروند هواپیما دارد که حداقل 90 درصد آن ها بدنه باریک هستند، از این رو وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل ایران ایر، خرید هواپیمای پهن پیکر برای کشور را ضرورت دانسته اند. براساس آنچه صاحبنظران می گویند، همواره هواپیمای پهن پیکر و بدنه باریک در کنار یکدیگر نیاز است، همچنین می توان از هواپیماهای پهن پیکر برای سفرهای داخلی پرتردد بهره بیشتری برد، به گونه ای که می توان برای مسیرهایی همچون تهران-مشهد، شیرازو اصفهان به جای استفاده از چند فروند هواپیمای بدنه باریک در ساعات نزدیک به یکدیگر، از یک یا دو هواپیمای پهن پیکر در ساعتی مشخص استفاده کرد. براساس قررداد ایران ایر و ایرباس، قرار است 118 فروند هوپیما معادل 10.5 میلیارد یورو به صورت اجاره به شرط تملیک و 20 فروند هواپیما بدنه باریک جت ملخی از ایرباس خریداری شده است.به گفته عباس آخوندی، تعداد صندلی این تعدا هواپیمای خریداری شده معادل تعداد صندلی های موجود ناوگان هوایی کشور است، به همین دلیل این خرید به معنی دوبرابر شدن ظرفیت ناوگان هوایی کشور خواهد بود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
