لوتسه چهارمین قله هشت هزار متری هیمالیا

قله لوتسه چهارمین قله هشت هزار متری جهان محسوب می شود. این کوه در فاصله 4 کیلومتری جنوب کوه اورست قرار دارد. و نام قله نیز به همین معنا یعنی قله جنوبی (لهو به معنای جنوب و تسه به معنای قله) است.

لوتسه در دو کشور نپال و تبت قرار دارد. این قله دارای خط الراسی است بالغ بر 3 کیلومتر طول که بر روی آن دو قله لوتسه شار (لوتسه شرقی) 8386 متر و لوتسه میانی 8410 متر نیز قرار دارند. در سال 1381 تیم ملی کوهنوردی ایران موفق به فتح قله لوتسه از طریق مسیر غربی کوه شد.

لوتسه به وسیله هیئت مساحی هندی قله E1 نامیده شد ولی به نظر می رسد که تا سال 1921 که تیم پیشرو شناسایی اورست به سرپرستی هوارد باری از دره کاما و جبهه غربی یخچال کانشونگ به این منطقه وارد شد هیچ نام محلی اعم از نپالی یا تبتی نداشته باشد. هوارد باری این قله را لوتسه lho-tse نامید که قله جنوبی معنا میدهد (زیرا در جنوب کوه اورست قرار دارد) ابتدا قرار بود این کوه را تنها بعنوان یک هشت هزار متری فرعی بشناسند، ولی ارتفاع بالا و فاصله حدود 3 کیلومتری از اورست بهترین دلیل برای مستقل شناختن لوتسه به عنوان چهارمین کوه رفیع دنیا بود.

نام کوه: لوتسه
ارتفاع: 8516 متر، 27،920 فیت
محل قرار گیری: نپال، تبت
بهترین ماه های صعود: آوریل، می و سپتامبر، اکتبر
نزدیکترین فرودگاه بین المللی: کاتماندو
اولین صعود: 1956 هیئت اعزامی از کشور سوئیس

گرچه این کوه چهارمین کوه رفیع دنیا بود اما همسایگی با غول اورست باعث شد که کوهنوردان پیشرو به آن اعتنایی نکنند. دشوار و خطرناک بودن جبهه کانشونگ و گرده شمال شرقی نیز از دیگر عوامل توجه نکردن به این کوه بود. یال شرقی که بسیار تیز و دندانه دار است پوشیده از برج های یخی و صخره های یخ زده است. این یال دارای سه قله بلند فرعی است. شرقی ترین این قلل “لوتسه شار” با 8398 متر ارتفاع در فاصله یک کیلومتری از قله اصلی قرار دارد. بین قله اصلی و لوتسه شار همچنین دو قله مرکزی قرار دارد، که یکی 25 متر از لوتسه شار کوتاه تر و دیگری به همین میزان بلندتر است.

ابتدا قرار بود لوتسه شار بعنوان یک 8000 متری مستقل شناخته شود ولی با در نظر گرفتن پائین ترین نقطه بر روی یال شرقی که تنها حدود 200 متر کوتاه تر از قله اصلی لوتسه است این امر پذیرفته نشد (هر چند این مسئله هیچگاه از جذابیت های لوتسه شار به عنوان یک هدف نکاست). راه رسیدن به قله لوتسه ابتدا توسط تیم تیلمن در 1950 و بعد توسط تیم شیپتون در 1951 مشاهده شد (آنها قصد شناسائی جبهه جنوبی اورست را داشتند). هیئت های سوئیسی و انگلیسی در سال های 52 و 53 در زمان صعود اورست یک گذرگاه را در جبهه غربی مشاهده کردند که تا قله امتداد میافت.

در نهایت نخستین تلاش این کوه در سال 1955 از همین مسیر و پس از عبور از یخچال خمبو و کم غربی صورت گرفت. این تیم به سرپرستی نورمن دیرن فورث و متشکل از کوهنوردان کشورهای سوئیس و آمریکا و همچنین اروین اشنایدر (از اعضای تیم 1934 نانگا پاربات) بود. از این تیم درنست سن و آرتور اسپوهل به همراه دو شرپا به سمت قله حرکت کردند. پس از سه ساعت تلاش از 7600 اسپوهل و دو شرپای همراه بازگشتند ولی سن ادامه داد. اما او نیز در ابتدای دهلیز بخاطر تمام شدن اکسیژن همراهش بازگشت.

در 1956 سوئیسی ها مجددا برای صعود به اورست بازگشتند اما آنها مجوز لوتسه را نیز دریافت کردند. سرپرستی این تیم را آلبرت اگلر بر عهده داشت. سوئیسی ها به دو گروه تقسیم شدند و تیم قوی تر را برای صعود لوتسه در نظر گرفتند.

در 18 می لوشینگر به همراه رایز توانستند با عبور از دهلیز زیبای غربی خود را به قله برسانند و نخستین صعود لوتسه را صورت دهند (5 روز پس از صعود لوتسه این تیم موفق شد اورست را نیز توسط 4 تن از اعضایش فتح نماید). اما لوتسه شار برای نخستین بار در سال 1965 به وسیله گروهی از کوهنوردان ژاپنی هدف قرار گرفت. آنها به رغم سقوط بهمن های پی در پی تا ارتفاع 8000 متر بالا رفتند ولی دشوار بودن مسیر و همراه نداشتن کپسول اکسیژن آنها را از صعود باز داشت.

در 1970 تیمی از کوهنوردان اطریشی توانستند با بهره گیری از تجربیات ژاپنی ها این کوه دشوار را صعود کنند. با این حال دو قله مرکزی لوتسه تا سال 2000 هیچ صعود موفقی را به خود ندیدند و در این سال تیمی از روسیه به سرپرستی تیمو فیف توانست از طریق گردنه جنوبی اورست، با عبور از مسیر صعود نشده یال شمالی به سمت قله اصلی و سپس حرکت به سمت چپ و به طرف قله میانی پس از یافتن مسیری در جبهه کانشونگ و گذاردن بیش از 1000 متر طناب ثابت در روزهای 23 ، 24 و 27 می 9 نفر از اعضایش را به قله برساند، دیگر قله فرعی لوتسه نیز با بهره گیری از تجربیات تیم سال 2000 و درست سه سال بعد یعنی در 2003 توسط روس ها فتح شد تا بدین شکل تمامی نقاط بالی 8000 متر دنیا جای گام های انسان را لمس کنند.

مهدی عمیدی از مشهد و حسین بهمنیار از بجنورد کوهنوردانی هستند که به تازگی یعنی در بهار 1390 این قله را فتح کرده اند. فرشید فاریابی کوهنورد جوان ایرانی در سن 17 سالگی عنوان جوان ترین فاتح قله لوتسه را در سال 1381 برای ایران به ارمغان آورد. وی در آبان 86 بر اثر سقوط از دیواره ای در شهر بوکان درگذشت. یادش گرامی …

با تشکر از: وبلاگ کوه قاف