روز جهانی گردشگری با شعار “یک میلیارد گردشگر، یک میلیارد فرصت” در سراسر جهان دست اندرکاران این صنعت را گرد هم آورد. در 13 دسامبر سال 2012 تعداد گردشگران بین المللی به یک میلیارد نفر رسید. تصور این که این تعداد گردشگر می توانند چه تاثیری در ایجاد شغل، کسب درآمد و توسعه مقصدهای گردشگری داشته باشند اساس شعاری است که سازمان جهانی گردشگری برای روز 27 سپتامبر سال 2015 برگزیده است.
هر بار که گردشگری در هتلی اقامت می کند، از یکی از افراد محلی خدمات یا محصولی خریداری می نماید، به دیدار از موزه ای می رود و یا در رستورانی کوچک غذا صرف می کند، تولید درآمد می کند. درآمدی که برای جامعه میزبان ایجاد شغل می کند و بر تنوع و ثبات اقتصاد محلی تاثیر می گذارد.
10 درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا و درآمد صادراتی معادل یک و نیم تریلیون دلار در سال بخشی از تبعات اقتصادی وجود یک میلیارد گردشگر در دنیا است. به انضمام آن که امروز از هر 11 شغل در دنیا یکی در حوزه صنعت گردشگری است. این حجم از تبادلات پولی و مالی به مدد راهنمایان گردشگری، سرآشپزان رستوران ها، رانندگان تاکسی، باغبان های هتل، برنامه ریزان اپلیکیشن های سفر و میلیون ها انسان معمولی دیگر رقم می خورد.
برای بیش از 49 کشور کمتر توسعه یافته دنیا، گردشگری صنعتی است که بیش ترین میزان درآمدهای ارزی را ایجاد می کند. برای بسیاری از نواحی دور افتاده که شانسی برای سرمایه گذاری های عظیم جهت کارآفرینی و توسعه وجود ندارد، گردشگری تنها بخت ایجاد شغل، درآمد و توسعه است. گردشگری صنعتی سرمایه بر نیست و برای ایجاد یک شغل جدید نسبت به سایر بخش های اقتصادی به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد. در عوض موفقیت آن به نیروی انسانی کارآزموده وابستگی مستقیم دارد. به همین دلیل است که بسیاری گردشگری را عامل از میان بردن فقر می دانند و بر این باورند که توسعه گردشگری نه تنها عامل ایجاد شغل و درآمد در مقصدها است بلکه از این طریق به عزت نفس و اعتماد به نفس جوامع بومی نیز می افزاید.
اما برای آن که گردشگری به توسعه اقتصادی و کاهش فقر بیانجامد لازم است تا از طریق یک مکانیزم کارا درآمدهای حاصل شده از محل گردشگری دوباره در اقتصاد محلی سرمایه گذاری شود. البته ایجاد چنین ساز و کاری به دلیل پیچیدگی و نبود برخی زیرساخت های کافی مانند قوانین و مقررات تسهیل کننده، در بسیاری از مقصدها کار دشواری است. از همین رو سازمان جهانی گردشگری در سال 2004 اقدام به انتشار 7 راهکار موثر جهت افزایش درآمد و ارتقا زندگی اقشار کم درآمد جامعه از طریق گردشگری نموده است. این هفت راهکار به قرار زیر است:
1. استخدام افراد کم درآمد در بخش گردشگری: پیش شرط این اقدام آموزش مهارت های کافی به این افراد است. چرا که اگر بتوان به کمک آموزش آن ها را به کارکنانی حرفه ای در این بخش تبدیل نمود، فرصت های بیشتری برای کسب یک موقعیت شغلی و درآمد بیشتر برای آن ها فراهم می آید. اساس این راهکار بر به کار گیری افراد بومی و تلاش برای مشارکت مستقیم آن ها در بخش گردشگری است.
2. فراهم نمودن کالا و خدمات مورد نیاز گردشگران از طریق جامعه محلی: این راهکار در پی آن است تا با ورود کسب و کارهای محلی به زنجیره عرضه گردشگری، از مهارت ها و مشاغل سنتی موجود در مقصدهای روستایی حمایت نماید. این راهکار می کوشد تا از طریق خرید کالاها و خدمات مورد نیاز گردشگران از بازارهای محلی، نشت اقتصادی را به حداقل ممکن برساند.
3. فروش مستقیم کالا و خدمات به گردشگران به وسیله افراد بومی (اقتصاد غیررسمی): این راهکار می خواهد میان گردشگران با جامعه محلی ارتباطی چهره به چهره برقرار نماید و از این طریق نه تنها با حذف واسطه ها درآمد جامعه محلی را افزایش دهد بلکه برای گردشگران نیز تجربه ای ناب و بدیع ایجاد کند. پیش شرط مهم در بکارگیری این راهکار این است که مطمئن باشیم جامعه بومی از نیازهای گردشگران آگاه است و کالاهایی متناسب با آن عرضه می نماید.
4. کمک به تاسیس شرکت های گردشگری بومی و یا شراکت با مردم جوامع محلی در کسب و کارهای کوچک و بزرگ (اقتصاد رسمی): این راهکار باعث می شود تا قدرت و کنترل در دستان جامعه محلی باقی بماند. این امر به نوبه خود بقای کسب و کارها را در درازمدت میسر می سازد و این نکته بزرگ ترین مزیت این راهکار است.
5. بازتوزیع درآمدهای مالیاتی از محل گردشگری: این راهکار به چرخه عادلانه ثروت و درآمد در جامعه محلی منجر خواهد شد. دولت محلی با سرمایه گذاری بخشی از مالیات عایدی از محل گردشگری جهت عمران و آبادانی مقصدها، حتی آن دسته از افراد بومی را که به طور مستقیم در بخش گردشگری دخالت ندارند از منافع سرشار آن بهره مند می سازد.
6. کمک های داوطلبانه گردشگران و شرکت های گردشگری: بسیاری از گردشگران علاقمند هستند تا به مکانی که اوقات خوشی را در آن جا سپری کرده اند به طرق گوناگون کمک نمایند. از طرف دیگر برخی از شرکت های گردشگری بخشی از مسئولیت اجتماعی خود را از طریق حل مشکلات مقصدها به انجام می رسانند. سازمان های غیرانتفاعی و مردم نهاد در جمع آوری این کمک ها و هزینه کردن آن ها در جای درست می توانند کمک شایانی نمایند.
7. سرمایه گذاری در زیرساخت ها: این راهکار نه تنها آسایش بیشتر را برای گردشگران به ارمغان می آورد بلکه رفاه و امکانات بیشتری را در اختیار ساکنین بومی نیز قرار می دهد.
بی گمان برای آن که ورود هر گردشگر به فرصتی برای توسعه مقصدهای گردشگری تبدیل گردد به برنامه ریزی دقیق و مدیریت کارا و موثر نیاز است. برای آن که گردشگری بتواند رویای داشتن جوامعی پایدار و توسعه یافته را محقق سازد باید بتواند از طریق سازوکارهای درست افراد بیشتری را به شیوه مستقیم یا غیر مستقیم منتفع سازد و هزینه های توسعه را جبران نماید.
