بیستون بر زیر قدم های استوار خیلی از کوهنوردان بزرگ جهان از جمله (هاری روست) کوهنورد معروف آلمانی که یکی از مسیرها (هاری روست یا ابرمرد) و جانپناهی بدین نام معروف شده ابراز اندام کرده است.
بهترین فصل برای سنگ نوردی و کوه پیمایی در این منطقه در فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پائیز است. در این ایام در مسیرهای معروف این دیواره به ترافیک بین کرده ها به وفور مواجع می شوید. بیواک شبانه در این کوه به قدری لذت بخش است که یکبار خوابیدن در این کوه عظیم شاید به اغراق بتوان گفت به تمام عمر می ارزد.
در جاده ای که از شرق استان کرمانشاه با یک حرکت ARC (نیم دایره) از کنار این برج سنگی می گذرد برایتان رویایی خواهد بود که از پنجره اتومبیل تان نگاهی به هیبت اش بیاندازید. دیواره بیستون با قامتی استوار و با لبخندی پرصلابت آنجا ایستاده است و شما را تماشا می کند.
برای دستیابی به دنیای بکر بسیاری از مسیرهایی که تا کنون بر دیواره گشوده شده اند، شاهراه هایی در دل این کوه سترگ وجود دارد: گرچه تعدادی از مسیره های دیواره تقریبا کمی بالاتر از حاشیه جاده بیستون، کرمانشاه عملا شروع می شود (مانند مسیرهای قرارگاه، نگین، شیرین، کل و فرهاد و مسیرهای دیواره فرهاد تراش تا شن اسکی) شاهراه ها (بلوارها) ی منتهی به محل شروع مسیرهای دیواره بیستون را به راحتی از مسیر جاده می توان تشخیص داد. این بلوارها را می توان چنین برشمرد:
1. شاهراه مرکزی: ما را به ابتدای مسیرهای واقع در بخش ستون مرکزی مانند مسیرهای سیمرغ، قوش، شریف زاده، اسکندر، سختون، دولومیت ها، یوسف و عقاب ها می رساند.
2. شاهراه دوم: به ابتدای مسیرهای عقاب ها، دانشکده، مهر، میانی و داریوش می رسد.
3. شاهراه سوم: شاه راهی که به ابتدای مسیرهای لول سخت، یال سخت و علیپور رهنمون می شود.
4. شاهراه چهارم: شروع معبر معروف به سه پله است.
5. شاهراه پنجم: مسیری است که بخش عمده آن توسط کوهنوردان بومی «کچک لق» نام گرفته و پس از رسیدن به محلی بنام شن اسکی ما را به ابتدای بسیاری از مسیرهای جبهه جنوب شرقی از جمله کلیه مسیرهای قیف کل کش، ایمان، خانه کوهنوردان، هاری رست، گرده و جانپناه می رساند. این شاهراه در بخش شرقی دیواره قرار دارد.
مسیرهای فنی، نفس گیر، دلهره آور، ترسناک، زیبا، بکر، مرتفع، لذتبخش و معنوی این کوه، بیستون را از دیگر رقبایش متمایز می کند. با سنگ نوردی در این مسیرهاست که به عظمت بی نهایت و فنا ناپذیر هستی و لذت آزادی در اوج بلندی ها ایمان پیدا می کنید. آری در بیستون همه عاشق می شوند. اینک این مولود قدیمی، دیده به هر عاشق دیواره، صخره و سنگی دارد که بیاید با او در آمیزد، در گذر از او خویشتن را بهتر دریابد و لذت حاصل از این شناخت را با پیوندی ناگسستنی بر دفتر خاطرات ایام خود ثبت کند.
66 مسیر (جبهه جنوبی) معروف این دیواره شامل: غربی، کاوه، آهنگر، دامون، علیپور، یال سخت، لول سخت، داریوش (گشایش 15 خرداد 1375 نخستین مسیری که با قله هم آغوش می شود)، میانی، مهر (2 مسیر)، دانشکده، سایه، عقاب ها، یوسف، دولومیت ها، دولومیت ها (تراورس فراز)، پیتون، سختون، آدرنالین، اسکندر، شریف زاده، قوش، ستون مرکزی، سیمرغ، قرارگاه (کام اژدها)، نگین، فرهاد، کل، شیرین، گربه وحشی، لول قلیان، موش موش لالا، مجاور، کنگاوری ها، کرمانشاهی ها، مستقیم، په راو، شرقی، قدیمی، زردی ها، شرقی فرهاد تراش، ابر مرد (هاری روست)، مستانه، 3 مسیر بدون نام (ناتمام)، کتیبه، سب، مشترک، خانه کوهنوردان، ایمان، کرکس همدان (ناتمام)، گرده، داوودی، امام علی، گذشت، نجاح، اسماعیل زاده، مادر، شصت و هشت، مقابل قیف همدانی ها، متینی صدر، مهر خو، اجل، قیف همدانی ها، فردا، آذربایجان و چند مسیر دیگر در دست گشایش.
گشایش این مسیرها حاصل زحمت ها، تلاش ها، خستگی ها، عشق ورزی ها، شب نخوابی ها، آسیب دیدن ها و در نهایت داشتن اراده های پولادین بزرگان زیادی در این عرصه بوده است و چه جوان ها در این امر خطیر جان شان را از دست داده اند و یادشان برای ما گرامی و محترم است.
تعداد 4 جانپناه در محل های مختلف دیواره نصب شده است:
1. جانپناه یال سخت که در وسط بر سر راه مسیر های یال سخت، علیپور و آهنگر قرار دارد و متمایل به غرب دیواره است. ارتفاع حدود ششصد متری، ارتفاع از سطح دریا 2500 متر و 8 نفر گنجایش.
2. جانپناه قرارگاه (کام اژدها) که در نزدیکی انتهای مسیر قرارگاه و در بخش مرکزی دیواره قرار دارد. ارتفاع حدود پانصد متری، مسیر قرارگاه، ارتفاع از سطح دریا 1800 متر و 8 نفر گنجایش.
3. جانپناه اول دیواره بیستون که بلافاصله بعد از مسیرهای تراورس هاری رست و خانه کوهنوردان و در بخش شرقی دیواره قرار دارد. ارتفاع حدود چهارصد متری
4. جانپناه دوم دیواره بیستون که بلافاصله صد متر ارتفاع مستقیم در بالای سر جانپناه اول قرار داشت که متاسفانه سال ها پیش توسط عده ای ناشناس و ناسپاس منهدم و به پائین پرتاب شد.
گفتنی است، سال ها پیش آقای محمدباقر عیوضی از پیشکسوتان بزرگ کوهنوردی کرمانشاه با نگارش تاریخچه ای در وصف بیستون این دریای پر تلاطم سنگ و صخره نگاشته اند که در خور ستایش و تقدیر است. برخی از مطالب عنوان شده در این پست با تغییر برگرفته از جزوات اداره کل تربیت بدنی کرمانشاه بوده که نگارنده کلیه حقوق آن را رعایت و از درج عین جمله خودداری کرده است.
نویسنده: حامد محبی
