بازاریابی الکترونیک | بازاریابی اینترنتی | بازاریابی آنلاین

به طور خلاصه هرگونه خرید و فروش کالا و خدمات از اینترنت و هر آنچه مرتبط با آن است را تجارت الکترونیک گویند.

امروزه جامعه بشری بیش از هر زمان دیگری با کمبود منابع و نیازهای متنوع مواجه است. مدیریت مجموعه مهارت ها و دانسته ها، برای استفاده بهینه از منابع محدود و تشخیص نیاز و رفع آن از طریق تبادل منابع، اهمیت بسزایی یافته است. به دنبال انقلاب دیجیتالی بار دیگر مفهوم و روشهای بازاریابی سراپا دگرگون خواهد شد و اصول تازه‌ای بر همه جنبه‌های بازاریابی حکم‌فرما می‌شود. در دنیای جدید خرید و فروش به صورت خودکار و بسی راحت‌تر انجام می‌‌شود و شرکت ها و کسب و کارهای گوناگون و نیز گروه های مشتری در شبکه‌های بدون سیم به هم پیوند می‌یابند. به طور خلاصه بازرگانی به روش سنتی رفته رفته از صحنه جهان محو خواهد شد.

تعریف بازاریابی الکترونیک: بازاریابی الکترونیک تحت عنوان اداره ارتباط متقابل مشتری در یک محیط پیشرفته رسانه‌ای به منظور کسب سود برای شخص یا سازمان تعریف شده است. بنابراین بازاریابی الکترونیکی یک عملکرد مجزا که منحصرا با فروش محصولات و خدمات ارتباط دارد نیست. بلکه فرآیندی مدیریتی است برای اداره کردن ارتباط ایجاد شده میان سازمان و مشتری.

به طور خلاصه هرگونه خرید و فروش کالا و خدمات از اینترنت و هر آنچه مرتبط با آن است را تجارت الکترونیک گویند. از این‌رو برخی بازاریابی الکترونیک را یکی از ابعاد کسب و کار الکترونیک می‌دانند و برخی دیگر بازاریابی الکترونیک را به عنوان یکی از شاخه‌های کسب و کار الکترونیک قلمداد می‌کنند. آنچه مسلم است پل ارتباطی بین بازاریابی و کسب و کار الکترونیک، فناوری اطلاعاتی (IT) است.

بازاریابی الکترونیک: عبارتست از بکارگیری کانال های الکترونیکی ارتباط با مشتریان به منظور نشر پیام‌های بازاریابی. بازاریابی اینترنتی اصطلاحی است که عموما بدین معنی است: دستیابی به اهداف شرکت از طریق برآوردن و فراتر رفتن از نیازهای مشتریان به نحوی بهتر از رقبا با استفاده از فناوری های دیجیتالی اینترنت.

بازاریابی اینترنتی: عبارتست از فرایند ایجاد و حفظ روابط مفید متقابل با مشتریان از طریق فعالیت های اینترنتی به منظور تسهیل تبادل ایده‌ها کالاها و خدمات به نحوی که اهداف هر دو طرف را محقق سازد. این تعریف شامل بخشهای زیر است: فرایند، ایجاد و حفظ روابط مفید متقابل با مشتریان، استفاده از اینترنت درانجام فعالیت های بازاریابی، مبادله، تحقق اهداف طرفین.

بازاریابی آنلاین: به شرکت های عضو شبکه‌های لجستیک بازاریابی که حاوی جریانی از اطلاعات کالاها خدمات، تجارب و پرداخت‌ها و اعتبارات می‌باشند اشاره دارد.

تاریخچه بازاریابی الکترونیک: در سال 1989 اولین مبادلات تجاری از طریق شبکه‌های کامپیوتری صورت گرفت. پنج سال بعد تعداد کامپیوترهایی که به اینترنت پیوستند به طور فزاینده‌ای افزایش یافت و این فرصت را برای شرکت ها و مشتریان فراهم آورد تا در محیط دیجیتالی تجارت به دنبال کسب ارزش بیشتر باشند. اینترنت اولین محیط دیجیتالی تجارت نبود بلکه در سال 1981 دولت فرانسه پروژه تله تل را اجرا کرد که هدف اصلی آن بهبود خدمات مخابراتی بود که بعدها با توسعه فناوری کاربران اجازه یافتند کالا و خدمات مورد نیاز خود را به صورت آنلاین خریداری کنند.

پس از اینکه وب توسط تیم برنرزلی معرفی شد و مرورگرهایی توسط مایکروسافت و نت اسکیپ تولید شدند امکان جستجوی سریع تر وآسان تر در اینترنت برای کاربران فراهم شد و شرکت های زیادی به ثبت قلمرو و طراحی و راه اندازی وب‌گاه اقدام نمودند. مهندس محمود بشاش و مهندس توماج فریدونی جز فعال ترین افرادی هستند که در ایران مبحث بازاریابی الکترونیک را به صورت علمی مورد تحقیق و بررسی و استفاده در پروژه قرار دادند. توماج فریدونی در کتاب دویست و هشت صفحه ایِ پورتال، اعتبار نهان، ضمن اشاره به بازاریابی الکترونیکی نحوه استفاده عملی از آنرا در یک پروژه وب پورتال به جز و دقت شرح داده است.

چهار سطح استفاده از اینترنت

ـ سطح اول که ساده‌ترین شکل حضور در اینترنت است، نمایش حضور نام دارد. در این حالت نوع ارتباط با مشتری فقط به صورت یکطرفه بوده، در حد ارائه برخی اطلاعات تعیین شده از طرف شرکت است.
ـ در سطح دوم ارتباط بین مشتری و شرکت در سطح تعامل و رد و بدل کردن اطلاعات از طریق e-mail است.
ـ در سطح سوم علاوه بر رد وبدل کردن اطلاعات، امکان تبادلات مالی بین مشتری و شرکت نیز، وجود دارد.
ـ در سطح چهارم ماهیت محصولی که رد و بدل می‌شود نیز ماهیت الکترونیک پیدا می‌کند.

عملکرد بازاریابی الکترونیک را می توان در سه بخش زیر دسته بندی کرد:

1. یکپارچگی: بازاریابی الکترونیکی تمامی مراحل فروش توسط شرکت و همچنین فروش از طریق نمایندگیهای شرکت را به صورت یک فرآیند یکپارچه دربر می‌گیرد.
2. تعادل: بازاریابی الکترونیک میزان نیاز و خواسته مشتریان شرکت را با میزان تولید و ظرفیت ارائه خدمات توسط شرکت کنترل می‌کند.
3. واسطه‌گری: بازاریابی الکترونیک میان بخشهای مختلف شرکت از جمله بخشهای مالی و سرمایه گذاران خارجی نقش واسطه را ایفا می‌کند.

اهداف بازاریابی الکترونیک:

– فقط حضور در اینترنت
– استفاده از خدمات شرکت های ارائه دهنده خدمات تجاری آنلاین
– فروش از طریق سایر سایت ها
– راه اندازی سایت های مخصوص به خود
– پاسخ به سئوالات رایج مشتریان
– حفظ جایگاه در بازار و یا موقعیت رهبری در یک بازار خاص
– تاکید بر فعالیت در سطح فراملی
– صرفه جویی در زمان و آموزش به مشتریان

مزایای بازاریابی الکترونیک

برخی از مهمترین مزایای بازاریابی الکترونیک به شرح زیر است:
– ایجاد فرصت های تجاری جدید برای صنایع و بنگاههای بازرگانی.
– افزایش ثبات دسترسی به بازارها ناشی از بکارگیری قواعد متحدالشکل در تمامی کشورهای عضو سازمانهای جهانی.
– جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش ترددهای بی‌مورد.
– کمک به محیط زیست و مصرف بهینه منابع انرژی.
– کاهش هزینه‌های تبلیغات و سربار و ایجاد رقابت در سطح بین المللی.
– دسترسی سریع به اطلاعات.
– حضور نداشتن واسطه و در نتیجه کاهش قیمتها.
– ورود به بازارهای فرامنطقه‌ای در جهت بازاریابی جهانی.
– گسترش دامنه کسب و کار و به تبع آن افزایش فروش و درآمد.
– پشتیبانی بهتر، سریعتر و موثرتر.
– توان بازاریابی با در نظر گرفتن علایق مشتریان.
– بازاریابی فرد به فرد (تک به تک).
– توان تبلیغاتی چند رسانه‌ای.
– افزایش توان ارتباطی با استفاده از وب سایت و …
– امکان توسعه مناطق کمتر توسعه یافته و دسترسی آسان به منابع مناطق توسعه یافته.
– افزایش میزان آگاهی و افزایش حق انتخاب مشتریان که به مشتریان امکان می‌دهد که در کمترین زمان، بهترین و مناسب‌ترین انتخاب در خرید خود را داشته باشند.

چرخه بازاریابی الکترونیک

چرخه بازاریابی الکترونیک شامل چهار مرحله اصلی است. این مراحل عبارتند از:
1. تهیه و تدارک
2. ارتباط با مشتری
3. نقل و انتقال (تحویل محصول و دریافت وجه)
4. خدمات پس از فروش

عوامل موفقیت در بازاریابی الکترونیک

چهار عامل مهم در کسب موفقیت بازاریابی الکترونیک عبارتند از:
– سود رسانی به مشتری.
– توانایی در ارائه خدمات و اطلاعات مورد نیاز مشتری به صورت «برخط».
– توانایی کنترل و هدایت وب سایت.
– ایجاد یکپارچگی میان فعالیت های بازاریابی الکترونیک با سایر فعالیتها.
به این ترتیب و بر اساس مطالب گفته شده، توسعه فعالیتهای بازاریابی در محیط برخط نه تنها امری مفید و شایسته است، بلکه در دنیای رقابتی جدید و بر اساس پارادایم‌های نوظهور، امری است ضروری و اجتناب ناپذیر.

چالشهای بازاریابی الکترونیک:

– ترغیب مشتریان بیشتر
– ویژگیهای روانشناختی و جمعیت شناختی مختلف کاربران
– بی نظمی و ازدحام
– امنیت
– ملاحظات اخلاقی

برنامه ریزی بازاریابی الکترونیک: نقطه شروع برای کسب موفقیت در بازاریابی الکترونیک مانند راهبرد بازاریابی یا کسب و کار خلق یک فرایند راهبردی است که به خوبی تعریف شده باشد تا اهداف بازاریابی را از طریق ارتباطات بازاریابی پیوندداده و روش هایی را برای کسب اهداف مورد نظر طراحی کند.

چستون. و چیفی و همکاران پیشنهاد می‌کنند که تدوین راهبرد بازاریابی الکترونیک باید شامل عناصر و عوامل مشابهی با راهبرد بازاریابی سنتی باشد. برای این منظور می‌توان از مدل SOSTAC که توسط پل اسمیت ارائه شده است استفاده کرد. این مدل شامل مراحل زیر است:

تجزیه و تحلیل موقعیت: اکنون کجا قرار داریم؟

– تجزیه و تحلیل موقعیت
– تجزیه و تحلیل تقاضا
– تحقیقات کیفی مشتریان
– تجزیه و تحلیل رقبا
– جمع آوری اطلاعات مربوط به رقبا (CI)
– تجزیه و تحلیل واسطه ها
– ممیزی داخلی بازاریابی
– اثربخشی کسب و کار
– اثربخشی بازاریابی

تعیین اهداف: می خواهیم کجا باشیم؟

– تدوین راهبرد: چگونه می خواهیم به وضعیت مطلوب برسیم؟
– تاکتیکها: با چه وسیله‌ای به وضعیت مطلوب می رسیم؟
– اجرا: چه برنامه‌ای داریم؟
– کنترل: آیا به اهدافمان دست یافته ایم؟