سفر انگیزشی یک ابزار مدیریت جهانی است که از تجربه سفر استثنایی برای انگیزه دادن به نمایندگان فروش، کارگران تولیدی، بخش پشتیبانی و در برخی مواقع مردم، در حمایت از هدف سازمان استفاده می کند.بازار سفر انگیزشی در اروپا و ایالات متحده به کمال رسیده و در آسیا مخصوصا سنگاپور و ژاپن در حال توسعه است؛ همچنین در تایلند که نقش توسعه صنعت سفر تشویقی آن را انجمن مجمع و تشویق تایلند (TICA) بر عهده دارد و نقشی فعال در میزبانی و هماهنگ سازی سفرهای آشناسازی در این کشور ایفا می کند.
در سال های اخیر، هزینه کردن برای سفر تشویقی در تایلند 20 درصد کل هزینه ها در صنعت MICE را تشکیل داده است. درآمد تولید شده از صنعت سفر تشویقی در تایلند به طور متوسط نرخ 4.3 درصد رشد را نشان می دهد و این درحالی است که تعداد مسافران تشویقی به طور متوسط سالانه 4 درصد رشد داشته است.
سفر تشویقی شخصی یکی از سریع ترین روندها در صنعت تشویق، جایزه و شناسایی است. این سفرها در گذر زمان طراحی می شوند و با توجه به سیاست های عملکردی سازمانی نیاز به تعیین اهداف و مقصودهایی دارند که کارمندان برای ارتقای فرهنگ سازمانی مثبت باید به آنها دست یابند. سفرهای تشویقی پتانسیل القای حس شناخت و پذیرش از سوی سازمان را برای شرکت کنندگان دارا هستند؛ تا آنجا که به عنوان مرحله ای برای کارمندان عمل کرده و چشم اندازهای کارمندان و مدیریت را برای نزدیک شدن بین خودشان و همچنین با مدیریت وسعت می بخشند. برنامه های سفر تشویقی همچنین می توانند تصمیم برای باقی ماندن با کمپانی را تحت تاثیر قرار دهند و با برنامه ریزی های مناسب در این زمینه می توان به گونه ای عمل کرد که همکاری بین نخبه های ارشد کمپانی ارتقا یابد. از سوی دیگر، سفرهای تشویقی شخصی می توانند انتخاب های جذاب و منعطفی را ارائه کنند که به با ارزش ترین کارمندان الهام و انگیزه می دهند.
کارشناسان معتقدند سفرهای تشویقی به عنوان موثرترین ابزار انگیزشی، باید برای کارمندانی که راندمان کاری مناسب یا بالایی متناسب با معیارها، سنجش ها و پروسه ارزیابی طراحی شده دارند در نظر گرفته شود؛ زیرا برنامه های جایزه ای و شناسایی صلاحیت کارمندان، از جمله مسائل بسیار حساسی است که به راحتی می تواند نتیجه معکوس داشته و باعث اختلاف و بروز احساسات ناخوشایندی بین کارمندان شود؛ بنابراین معیارها برای یک کاندیدای موفق باید واقع گرایانه و قابل حفظ باشند و به طور جامع، روشن و به همراه همه جزئیات درباره طرح تشویقی و مقصدی که کمپانی آنجا را برای برنامه سفر تشویقی در نظرگرفته است برای همه افراد دخیل، شناسانده و معرفی شود.
ویژگی ها و انواع سفرهای انگیزشی
معمولا سفرهای انگیزشی سه روز طول می کشند و شامل اقامت هتل، مجموعه تور و فعالیت های برنامه ریزی شده از جمله میهمانی ها و بازی ها هستند. همچنین برنامه های سفر تشویقی به دو صورت برنامه تشویقی باز و برنامه تشویقی بسته درنظر گرفته می شوند. در برنامه تشویقی باز، هیچ محدودیتی برای تعداد کارمندان مجاز یا تعداد جوایزی که می توانند حاصل کنند، نیست؛ بنابراین انگیزه بیشتری ایجاد می شود زیرا هر کسی که به هدف از پیش تعیین شده می رسد، قادر خواهد بود سفر تشویقی دریافت کند. اما اینکه نمی تواند بودجه از پیش تعیین شده داشته باشد، از معایب آن است.
در برنامه های تشویقی بسته، با وجود اینکه بودجه از پیش تعیین شده و تعداد کارمندان با صلاحیت برای سفر مشخص است، امکان ایجاد بی میلی کادر کارمندان وجود دارد. همچنین برندگان تکراری ممکن است اکثر برنامه های تشویقی را تصرف کنند. از نظر زنجیره ارزش در صنعت سفر تشویقی، بخش مهم سفر تشویقی زمانی است که کمپانی و سازمان تشویقی شروع به همکاری می کنند. در واقع یک ارتباط دو طرفه بین کمپانی و سازمان تشویقی، زمانی که مکان حوزه و زمینه سفر تشویقی خاصی را تعیین می کنند، ایجاد خواهد شد.
آماده سازی سفر خودش معمولا در اختیار تنظیم کننده سفر تشویقی است که باید بر همه جنبه های مدیریتی نظارت داشته باشد و از همزمانی همه کارها در برنامه اطمینان حاصل کند. در بسیاری از کمپانی ها، برنامه های تشویقی توسط پیمانکاران خارجی مدیریت می شوند و برای طراحی و اجرای برنامه ها در نمایندگی کمپانی ها معمولا قسمت های مختلف بیشتر خدمات را به دیگر ارائه کنندگان خدمات از جمله هتل ها، خطوط هوایی، حمل و نقل زمینی و تورهای محلی محول می کنند؛ زیرا ارائه کنندگان خدمات در سفرهای تشویقی، وظایفی را انجام می دهند که برای ارائه شان شناخته شده هستند و عملکردشان برای کیفیت سفر تشویقی حیاتی است و در موفقیت نهایی نقش بسزایی دارند.
ارائه کنندگان خدمات باید تجربه بی نقصی برای مسافران ارائه کنند که منعکس کننده موارد از جمله متفاوت بودن، تجربه های فانتزی و هیجان انگیز، انحصاری بودن، اصیل بودن، توجه به جزئیات و برابری در رفتار باشد. در نهایت همچنان که حاصل اجرای سفرهای تشویقی در ایجاد نتایج سازنده از جمله خلق خاطرات مشترک میان اعضای سازمان و افزایش انگیزه برای کارکنان یک سازمان موثر است، تاثیرات مثبت این سفرهای انگیزشی در صنعت گردشگری نیز از لحاظ اجتماعی و اقتصادی به ویژه رونق گردشگری داخلی، انتقال سفرها به زمان های خارج از روزهای پیک سفر در طول سال و پویایی بخش های خدماتی حائز اهمیت است.
نویسنده: امین پیرمحمدزاده، مدرس دانشگاه گروه گردشگری و هتلداری
