هیمالیا رشته کوه بسیار وسیعی است که کوه های مرکزی آن در نپال، کوه های شرقی در مرز سیکیم و بوتان و غرب آن تا پاکستان کشیده شده است. نانگاپاربات در گوشه غربی این رشته کوه قرار دارد. خط الراس این کوه مجزا از سایر قلل رشته کوه هیمالیا است و قلل آن به وسیله رودهای ایندوس و آستوری محاصره شده اند.
نانگاپاربات یا نانگاپارواتا به معنای کوه عریان است، که نامی بسیار با معنا برای کوه است. هر چند آن را دیامیر نیز می نامند که سلطان کوه ها معنا می دهد. ارتفاع آن 8126 متر از سطح دریا و نهمین قله بلند روی زمین است که در پاکستان قرار دارد.
نخستین تلاش ها: نانگاپاربات در قرن نوزدهم توسط اروپائیان رویت شد. برادران شلانتوئیت که اهل مونیخ بودند در 1854 به این سوی از کره خاکی گام نهادند. آنها تصویری از کوه را ترسیم کردند که امروزه به عنوان نخستین عکس از نانگاپاربات شناخته می شود. اما با کشته شدن یکی از دو برادر در سال 1857 در کاشگار نفرین های نانگاپاربات آغاز شد که تا امروز نیز ادامه داشته و کوه عریان هر سال کوهنوردانی را اسیر نفرین های خود می کند و زمانی که در نخستین تلاش های کوه 16 نفر از جمله 7 کوهنورد و 9 باربر بر روی کوه جان شان را از دست دادند لقب زشت کوه قاتل بر روی نانگاپاربات نهاده شد.
در واقع داستان صعودهای این کوه در همین زمانی آغاز شد که باز می گردد به سال 1895 که یک هیئت انگلیسی به رهبری ای.اف.مومری بر روی جبهه های جنوب و غربی کوه شروع به تلاش برای پیدا کردن راهی جهت صعود قله کرد. بهمنی عظیم کوهنوردان را در دل کوه قاتل مدفون کرد و آن ها اولین قربانیان درون کوهستان بودند.
آمار کشته ها: صعود به نانگاپاربات از مشکل ترین صعودهای هیمالیانوردی است. هم اکنون «نانگاپاربات» با بیش از 60 کشته پس از آناپورنا دارای بیشترین کشته ها (به نسبت صعودها) در میان کوه های 8000 متری هیمالیا است.
دشواری صعود: نانگاپاربات دارای سه رخ پهناور است. جبهه «راکیوت» که بر بخش شمالی کوه مسلط گشته، جبهه نقره فام جنوبی و فلات گسترده آن و رخ پر عظمت دیامیر که با بخشی صخره ای آغاز و بعد به شکل یخشار (آبشار یخی) کوه را در بر گرفته است. جبهه «روپال» نیز که در بخش جنوبی قرار گرفته را می توان بزرگ ترین جبهه صخره ای کوه های جهان نامید، که با حدود 4500 متر ارتفاع از سطح دره ها قد برافراشته است. رینهولد مسنر اولین فاتح این جبهه روپال را کاری فراتر از دشوارترین صعودهای آلپ می داند.
در مطالعات صورت گرفته از سوی اداره جغرافیای پیشاور به همراه گروهی از زمین شناسان آمریکایی پیدایش نانگاپاربات را مربوط به 400000 سال قبل و درست زمانی که شبه قاره هند به قاره اوراسیا برخورد کرد می دانند. آن ها معتقدند در میان کوه های جهان نانگاپاربات سریع ترین رشد را داشته و این کوه همچنان در حال بالا رفتن است.
دسترسی به کوه از طریق بزرگراه قراقروم بسیار راحت است. گرچه صعود آن چنان راحت نیست. سال ها پیش از اولین صعودها، نانگاپاربات را راحت ترین کوه 8000 متری دنیا می دانستند. اما نخستین تلاش ها خلاف این را ثابت کرد. یخچال های ناپایدار و طوفان های یکنواخت و دائمی در کنار بهمن های هولناک جشن کوچک نخستین فاتح کوه بودند. هرمان بول با موفقیت کوه را فتح کرد اما این صعود به بهای از دست رفتن 31 کوهنورد و باربر در تلاش های قبلی امکان پذیر شد.
کشتار 2013: در ژوئن 2013 مردانی که لباس شبه نظامیان پاکستانی را به تن داشته با آتش گشودن به روی گردشگران خارجی در کوهپایه «نانگاپاربات» دست کم 9 نفر از آن ها و یک پاکستانی دیگر را کشتند. در آن زمان روزنامه نیویورک تایمز و برخی دیگر رسانه های آمریکایی با اعلام 10 کشته گفتند: در میان کشته شدگان 5 اوکراینی، 2 چینی، یک نپالی، یک شهروند با گذرنامه آمریکایی و راهنمای پاکستانی آن ها قرار دارند؛ طالبان پاکستان که یکی از اعضایش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته است می گوید آن را برای گرفتن انتقام از حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی به این گروه و کشتن ولی الرحمان، از مقام های بلندپایه آنها، انجام داده است.
صعودهای ایران: لیلا اسفندیاری، اولین زن ایرانی به همراه کاظم فریدیان، سهند عقدایی، محمد نوروزی، حسین ابوالحسنی، احسان پرتوی نیا در سال 1387 این قله را صعود کرد. در حین صعود به این قله سامان نعمتی جان خود را از دست داد.
عظیم قیچی ساز دیگر کوهنورد ایرانی در سال 1389 این قله را صعود کرد.
رضا شهلایی کوهنورد کرمانشاهی نیز در روز 21 خرداد 1396 قله نانگاپاربات را بصورت آلپی صعود کرد.
نام کوه: نانگاپاربات، دیامیر
ارتفاع: 8126 متر، 26.658 فیت
موقعیت جغرافیایی: 35.14 عرض شمالی – 36.74 طول شرقی
محل قرارگیری: پاکستان، ایالت بالتیستان
بهترین ماه های صعود: ژوئن، جولای، آگوست، سپتامبر
نزدیک ترین شهر: چیلاس
نزدیک ترین فرودگاه بین المللی: راولپندیشناشن
اولین صعود: 1953 هیئت آلمانی، اطریشی
اولین صعود کننده: هرمان بول
افسانه ای محلی: هنگام طلوع خورشید دودی غلیظ آن جا را فرا می گیرد. گویی خدایان در حال طبخ نان هستند.
منابع: ویکی پدیا و کوه قاف
