همه برای انجام کارهای پستی به اداره پست مراجعه می کنند اما در کنار تمام نامه ها و بسته های معمولی که هر روز در شبکه پستی جا به جا می شوند فرستادن برخی اشیاء با شبکه پستی امکان پذیر نیست. غیرمجازهایی که ممنوعات پستی خوانده می شوند و از روی قوانین پست جهانی و البته قانون گمرک کشورها تعیین شده اند. اما این ممنوعات چیست؟
مقررات و ممنوعات پستی جهانی برای کمک به سالم و به موقع رسیدن مرسولات پستی وضع شده اند. ادارات پست کشورها در عین حال که از مقررات جهانی پست تبعیت می کنند، تابع سیاست گذاری کشورهای متبوع خود نیز هستند. اما سیاست هایی که پست در قبول یا عدم قبول مرسولات اعمال می کند در واقع سیاست های گمرک کشور است و برای پی بردن به ممنوعات پستی هر کشور باید دید که از نظر گمرک آن کشور وارداتی چه اقلامی ممنوع است.
از آنجایی که شبکه پست با گمرک در ارتباط کاری است، سیاست های گمرک توسط پست به اجرا در می آید. از سوی دیگر مردم برای ورود و خروج مرسولات خود از طریق گمرک از درگاه پست اقدام می کنند و به این دلیل سیاست های گمرک را به سیاست های پستی قلمداد می کنند.
از این رو پست در تمام کشورها بر اساس قوانین و مقررات کشور خود و مقررات پستی، ممنوعیت هایی را برای پذیرفتن مرسولات پستی اعمال می کنند.
هر کشور مختار است به مقررات پایه ممنوعات پستی جهانی چیزهایی را اضافه کند و این ممنوعات در کشورهای مختلف دارای تفاوت هایی است. قوانین ممنوعات داخلی و خارجی پستی در زمان مراجعه به دفاتر پستی برای ارسال مرسوله به مشتری اطلاع داده می شود.
اما در ایران این ممنوعیت ها چیست؟
مهم ترین ممنوعات پستی در ایران شامل موارد زیر است:
1. قرار دادن مکاتبات دارای جنبه شخصی، در داخل مرسولات با نرخ مخفف (امانات، بسته های کوچک، مطبوعات، مرسولات نابینایان و …)
2. قرار دادن اشیای قیمتی مانند طلا و نقره و جواهرات، قطعات پول و اوراق بهادار جوف پاکت های غیربیمه پستی.
3. مرسولاتی که ماهیت و یا لفاف بندی آن ها می توانند برای کارکنان پست ایجاد خطر نمایند و یا دیگر مرسولات و تجهیزات پستی را کثیف و ضایع کنند.
4. پست نامه ها به غیر از نامه های بیمه شده (با ارزش اظهار شده) نمی توانند حاوی وجه نقد، اوراق بهادار مانند چک، سفته، چک های مسافرتی، چک های بانکی و تضمینی باشند.
5. نوشته مخصوص نابینایان، نمی تواند حاوی ضمائم یا یادداشت هایی باشد.
6. وسایل قمار که در آن ها برد و باخت مطرح است، نظیر تخته نرد، ورق و …
7. پوست حیوانات حرام گوشت
8. وسایل موسیقی (در صورت کسب مجوز ترخیص بلامانع است)
9. مشروبات الکلی
10. اسلحه
11. مواد رادیواکتیو
12. مواد منفجره
13. مواد مخدر و مواد پسیکوتروپ (روان گردان)
14. مجلات مد و منافی عفت و اخلاق
15. کتب خطی، عتیقه و کتب مرجع
16. حیوانات زنده به استثنای زنبور عسل، زالو، کرم ابریشم، انگل ها و موجودات دافع حیوانات موذی که توسط مؤسسات رسما شناخته شده اند.
17. جوهر خشک یا محلول و رنگ های خشک یا مایعی که در داخل آن ها جوهر باشد.
برخی از مواد و اشیاء به دلیل حفظ امنیت پرواز شرکت های هواپیمایی جزء ممنوعات هوایی (کالاهای خطرناک) محسوب می شوند که قبول و ارسال آن ها از طریق خطوط پستی هوایی ممنوع است که عمده ترین آن ها عبارتند از:
الکل، استن، مایعات آتش زا، انواع اسپری ها، مایعات حلال، مواد سفیدکننده، دستگاه فرزنی مو (دارای گاز هیدروکربن، باتری تر، ژنراتور شیمیایی، اکسیژن، مواد شیمیایی پزشکی، مواد اکسیدکننده و …
تفاوت ممنوعات پستی در کشورها
هر کشور مختار است به مقررات پایه ممنوعات پستی جهانی چیزهایی را اضافه کند و این ممنوعات در کشورهای مختلف دارای تفاوت هایی است. ماحصل این تفاوت لیست های بلندبالا از ممنوعات پستی مخصوص هر کشور است که چند نمونه از تفاوت ها در زیر بیان شده است.
آلمان: در فهرست اقلام ممنوعه وارداتی (یا ترانزیتی) به کشور آلمان آمده: همه حیوانات زنده، به استثنای زنبورها، زالو، کرم ابریشم، انگل ها و نابود کننده های حشرات گزنده به منظور کنترل آن حشرات و مبادله شده بین موسسات رسما شناخته شده، مگس های خانواده دراسوفیلیدا جهت تحقیقات زیستی پزشکی، مبادله شده بین موسسات رسما شناخته شده.
اتریش: در فهرست اقلام ممنوعه به عنوان واردات یا ترانزیت کشور اتریش قید شده که: پشم و موی خوک، گراز یا گراز وحشی و ضایعات آن ها، موی گورکن و سایر موهای مخصوص ساخت برس، پرداخت نشده. موی اسب و ضایعات آن، پرداخت نشده. روده، سیراب و معده حیوانات (به جز ماهی)، کل و قطعات آن ها، تازه، سرد،منجمد، نمک سود، با آب نمک، خشک شده یا دود داده شده، ممنوع است.
انگلستان: قوانین کشور انگلستان برای واردات یا تزانزیت حیوانات زنده کمی متفاوت است. این کشور ضمن ممنوعیت واردات همه حیوانات زنده برخی استثناها نیز قائل شده است. همچنان که واردات زنبور عسل را مشروط دانسته و قید کرده: محموله زنبورهای زنده باید فقط حاوی زنبورهای ملکه و زنبورهای کارگر باشد. کولونی ها مجاز نیستند. هر محموله باید یک مجوز ورود، صادره توسط وزارت کشاورزی و یک گواهی سلامت، صادره توسط وزارت کشور مبداء به همراه داشته باشد.
بنابراین همان طور که دیده شد قوانین ممنوعات پستی یا همان قوانین گمرکی در کشورهای مختلف در عین حال که در بسیاری موارد دارای شباهت است، تفاوت هایی نیز دارد.
ممنوعات پستی وارداتی به ایران
اما براساس قوانین و مقررات گمرک ایران نیز ارسال برخی اقلام به ایران ممنوع است. لیست کامل ممنوعاتی وارداتی به ایران عبارتند از:
1. لباس دست دوم.
2. سیستم های رادیویی مجهز به انواع باندهای جانبی (Single Upper Lower)، اوسیلاتور (نوسان ساز) با فرکانس ضربه ای، موج پایدار (فرکانس ثابت)، باند هوایی، باند پلیس.
3. سیستم هایی رادیویی مجهز به باند FM دارای فرکانس طیف 76 تا 87 MH2.
4. عدم قبول وجه رایج اعم از اسکناس و سایر اوراق بهادار در مرسولات عادی و سفارشی.
5. مواد مخدر و روانگردان.
6. اقلام غیراخلاقی یا منافی عفت.
7. اقلام جعلی و سرقتی.
8. اقلامی که به لحاظ ماهیت یا بسته بندی، می توانند مأموران یا عامه مردم را در معرض خطر قرار دهند یا موجب آلودن یا خرابی سایر مرسولات شوند.
9. مواد منفجره، قابل اشتعال یا رادیواکتیو و کالای خطرناک.
