منافع گردشگری از نوسازی ناوگان هوایی

نوسازی ناوگان هوایی ایران سبب خواهد شد تا گردشگران خارجی برای سفرهای زمینی شان هواپیما را برای جا به جایی در ایران انتخاب کنند.

عقد قرارداد برای خرید 100 فروند ایرباس به همراه 80 بوئینگ که قرار است در بازه ای 10 تا 12 ساله به ناوگان هوایی کشور افزوده شوند، به عنوان یکی از بزرگ ترین دستاوردهای عملی برجام، نخستین گام در نوسازی سامانه هوایی کشور و تسهیل سفر به ایران پس از چند دهه عنوان می شود.

نوسازی ناوگان هوایی کشور موهبتی بزرگ برای صنعت هوانوردی ایران است و این کار موجب بازگشت اعتماد به سفر هوایی به ایران، جلوگیری از خروج ارز از طریق سفر با ایرلاین های خارجی، افزایش عرضه به تناسب هدف گذاری جذب 20 میلیون گردشگر، بالارفتن قدرت چانه زنی کشور در منطقه، قرار گرفتن ایران در مسیر رقابت با ایرلاین های خارجی و … خواهد شد.

بازگشت اعتماد به ناوگان هوایی ایران

این اتفاق، اثرات قابل توجهی بر صنعت هوایی و گردشگری کشور خواهد داشت. ورود هواپیماهای جدید که به آخرین فناوری های روز دنیا مجهزند، اعتماد از دست رفته به ناوگان هوایی ایران را ترمیم کرده و فصلی تازه برای صنعت هواپیمایی کشور رقم خواهند زد.

حضور ضعیف ایرلاین های ایرانی در منطقه، شرکت های هواپیمایی خارجی به ویژه ایرلاین های کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه را بسیار منتفع کرده است، تحریم های بین المللی علیه ایران تنها شامل فروش هواپیما یا قطعات مربوط به آن نمی شد؛ بلکه سوختگیری، نشستن بر باند بسیاری از فرودگاه ها و بستن قراردادهای مشترک با شرکت های هواپیمایی بین المللی نیز از جمله دیگر محدودیت هایی بود که حضور ایران در این عرصه را محدود می کرد. در این میان، ایرلاین های کشورهای همسایه، با استفاده از این شرایط شروط خود را به مسافران ایرانی تحمیل و با نرخ هایی بالاتر از متوسط جهانی، خدمات خود را به شهروندان ایرانی ارائه می کردند.

ورود اولین هواپیما که به معنای آغاز فرآیند نوسازی ناوگان هوایی کشور است، در کنار برداشته شدن تدریجی دیگر محدودیت ها، قدرت چانه زنی ایران در منطقه را افزایش خواهد داد و به تدریج، شرکت های هواپیمایی خارجی فرصت یکه تازی در این وادی را از دست می دهند. با توجه به ترسیم چشم انداز ورود 20 میلیون گردشگر تا سال 1404 و با در نظر گرفتن نیاز داخلی کشور و همچنین گردشگران خروجی، ایران به 400 فروند هواپیمای پهن پیکر نیاز دارد که این 200 فروند تنها پاسخگوی نیمی از تقاضای پیش بینی شده خواهد بود.

تاثیر نوسازی ناوگان هوایی کشور بر گردشگری در میان مدت و بلندمدت قابل اندازه گیری است، بازسازی اعتماد پیشین به خطوط هوایی ایران، اتفاقی است که در کوتاه مدت محقق خواهد شد و هواپیمایی کشور هم بیش و پیش از هر چیز دیگر به آن نیازمند است. این اعتماد، علاوه بر آنکه در فاصله ای طولانی تر درآمدهای ایرلاین های ایرانی را افزایش می دهد و رشد اقتصادی را به دنبال خواهد داشت، در ورود گردشگران خارجی به کشور در کوتاه مدت موثر خواهد بود.

فرسودگی ناوگان هوایی کشور، تقاضای گردشگران خارجی در استفاده از پروازهای داخلی را تحت تاثیر قرار داده و سبب شده است سفرهای زمینی را برای جا به جایی بین شهرهای ایران انتخاب کنند. همین عامل، یعنی دشواری سفر میان نقاط مختلف کشور، گردشگران زیادی را از سفر به مقاصد داخلی منصرف می کند که با ورود هواپیماهای جدید و رفع نگرانی از سفر با هواپیماهای فرسوده، تقاضا برای سفر درون کشور تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

جلوگیری از خروج ارز ار کشور

در نتیجه ورود هواپیماهای جدید به کشور، روند رو به رشد گردشگری کشور تقویت خواهد شد. نخستین اثرات ورود اولین ایرباس به کشور در کاهش شدید قیمت بلیت های هواپیمایی های کشورهای حاشیه خلیج فارس در این فاصله کوتاه متجلی شد، اگرچه در کوتاه مدت، قیمت ارائه خدمات هوایی در کشور تغییر چندانی نداشته و از این رو با پروازهای خارجی قادر به رقابت نخواهد بود، اما همین افت قیمت ها در پروازهای ایرلاین های خارجی نیز به خودی خود به کاهش خروج ارز منجر خواهد شد.

تا پیش از آنکه ناوگان هوایی کشور از لحاظ قیمتی قادر به رقابت با رقبای منطقه ای خود باشد، آنچه می تواند مسافران را به سوی پروازهای ایرانی متمایل کند، ارتقای خدمات و کیفیت پذیرایی در حین پرواز است.

برخورد نامناسب و غیرحرفه ای برخی مهمانداران در پروازهای داخلی، تجربه مشترک بسیاری از مسافران است که اعتماد آنها به پرواز ایرلاین های ایرانی را خدشه دار کرده است. چیدن یک تیم خبره بازاریابی و البته، آموزش مهمانداران حرفه ای، ازجمله مهم ترین اصولی هستند که ایران ایر باید برای به دست آوردن بازار گذشته خود در دستور کار قرار دهد.

بازیابی بازارهای از دست رفته

به دلیل تحریم های بین المللی، هواپیمایی ایران بسیاری از بازارهای خود را از دست داده و ورود هواپیماهای جدید و برداشته شدن دیگر تحریم ها، امیدها به احیای صنعت هوایی کشور را زنده کرده است. حمایت دولت از صنعت هوایی کشور، نرخ پروازها را کاهش می دهد و ایرلاین های ایرانی را در مسیر رقابت با شرکت های هواپیمایی خارجی حمایت خواهد کرد.

چشم گردشگری به آسمان

ایران که در بدو راه اندازی خطوط هوایی اش، صاحب یکی از مجهزترین و بزرگ ترین خطوط هوایی دنیا بود، در سال های پس از انقلاب به واسطه تحریم های بین المللی، رفته رفته در این عرصه افول کرد؛ در این میان، کشورهایی همچون ترکیه و امارات با بهره گیری از خلأ حضور ایران، بازار هوایی منطقه را به تسخیر خویش درآوردند. حالا اما در نتیجه برجام و حضور دوباره ایران در عرصه های جهانی، ناوگان هوایی ایران به سمت بازسازی در حرکت است. خروج سالانه 4 میلیارد دلار ارز از کشور در نتیجه این تحریم ها، افزایش هزینه های سفر به ایران در نتیجه نبود پرواز مستقیم به کشور که ورود گردشگران خارجی را با دشواری مواجه می کرد و همچنین شمار بالای تلفات ناشی از حوادث پروازی که گردشگری داخلی را نیز به نوعی متاثر می کرد، از جمله مشکلاتی بودند که دولت را در نخستین اقدامات اساسی پس از برجام متوجه نوسازی ناوگان هوایی کشور کردند. بستن قرارداد با ایرباس و بوئینگ و آن گونه که در خبرها آمده، عقد قرارداد خرید 20 فروند هواپیمای 70 نفره با شرکت فرانسوی-ایتالیایی ای.تی.آر در آینده ای نزدیک، همگی در نتیجه قرار گرفتن احیای صنعت هوایی کشور در صدر برنامه های اقتصادی دولت است که از دی ماه پارسال با مذاکرات مستقیم ایران و شرکت های سازنده هواپیما آغاز شد.

بر پایه این قرارداد، ایران ایر 46 فروند هواپیمای 321 از ایرباس خریداری کرد که در مجموع بیش از 8300 صندلی را به ظرفیت هما اضافه می کند. همچنین این هواپیمایی 38 فروند ایرباس از نوع 330 تحویل می گیرد که با افزودن 2533 صندلی، در مجموع شمار صندلی های این سری از هواپیماها برای ایران ایر بیش از 11 هزار و 400 صندلی ظرفیت ایجاد خواهد کرد. در همین حال، ایران ایر طبق این قرارداد 16 فروند هواپیمای 350 ایرباس را برای پروازهای دوربرد خود متشکل از پنج هزار و 600 صندلی در آینده از ایرباس تحویل می گیرد تا بتواند در پروازهای بین المللی از این هواپیما استفاده کند. اینها به علاوه خرید 80 هواپیمای دیگر از شرکت بوئینگ، فرصت های اشتغال زایی مستقیم را برای بیش از 20 هزار نفر در داخل فراهم می کند. از سوی دیگر در این قراردادها افزون بر خرید هواپیما، موضوعات دیگری چون آموزش خلبانان و تعمیر و نگهداری، حمایت از توسعه خدمات ناوبری هوایی، عملیات فرودگاهی و هواپیمایی، انتقال فناوری و هماهنگی مقررات رگولاتوری برای ایران ایر منظور شده است. خرید این هواپیماها به صورت اجاره به شرط تملیک است و ایران 85 درصد منابع مالی آن را از فاینانس خارجی و 15 درصد آن را از منابع داخلی خود تامین می کند.

با این همه، در پی روی کار آمدن ترامپ، نگرانی ها از تداوم تعهدها به مفاد برجام افزایش یافته و گرچه ایران نخستین هواپیمای خود را از ایرباس تحویل گرفته است، بیم آن می رود که تا بیش از 10 سال دیگر که موعد تحویل آخرین هواپیما توسط بویینگ و ایرباس به ایران است، اتفاقات پیش بینی نشده، مانع از وفای به عهد این شرکت ها شود. در همین باره اما، مدیرعامل ایرباس اعلام کرده که این شرکت بدون نگرانی از انتخاب ترامپ، در حال آماده سازی هواپیماهای ایران ایر است و این موضوع قرارداد را تهدید نمی کند. بنا به گفته برژیر، قرارداد هما یکی از بزرگ ترین قرارداد ها در تاریخ صنعت هوایی است. وی همچنین ابراز امیدواری کرده با تحویل این هواپیماها توسعه اقتصادی ایران با سرعت بیشتری دنبال شود. او یادآوری کرده که طبق قراردادی که با ایران ایر امضا شده است، هواپیماهای بعدی نیز به تدریج به شرکت ایران ایر تحویل می شود. برژیر همچنین تاکید کرده که قرارداد ایران ایر با ایرباس برای خرید این هواپیماها با مجوز خزانه داری آمریکا و قوانین بین المللی امضا شده است. حالا بدنه صنعت گردشگری کشور، بیش از هر صنعت دیگری در ایران، چشم به خرید این هواپیما های نو دوخته تا بتواند به بخشی از پیش بینی های تداوم رشد توریست های ورودی جامه عمل بپوشاند.

منبع: دنیای اقتصاد