حساب اقماری اصطلاحی است که توسط سازمان ملل متحد توسعه داده شده تا بتوان اندازه بخش های اقتصادی را که به خودی خود در حساب های ملی شامل نشده اند، اندازه گیری کرد.
یک محصول گردشگری می تواند در بخش های مختلفی از حساب های ملی محاسبه شود. اینکه برخی شرکت ها منحصرا به گردشگران و برخی دیگر علاوه بر گردشگران به بومی ها نیز خدمات ارائه می کنند، سنجش اهمیت واقعی گردشگری را دشوار می کند. همه این ها لزوم وجود به یک حساب اقماری گردشگری (TSA) را متذکر می شود.
کنفرانس بین المللی سفر و گردشگری که توسط سازمان جهانی جهانگردی (WTO) در سال 1991 در اتاوا برگزار شد، اوج تلاش هایی بود که در دهه های 70 و 80 میلادی توسط سازمان های بین المللی نظیر سازمان ملل متحد، سازمان تجارت جهانی و سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه، همچنین متخصصان گردشگری از کشورهایی مانند کانادا و فرانسه برای اندازه گیری میزان تاثیر اقتصادی گردشگری صورت گرفت.
سازمان ملل متحد (از طریق کمیسیون آمار)، سازمان آماری اروپا، سازمان جهانی گردشگری، و سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه از جمله سازمان های بین المللی هستند که مجموعه ای از تعاریف و طبقه بندی ها را تحت عنوان حساب اقماری گردشگری برای این صنعت برقرار کرده اند. برای این کار دو هدف وجود داشت؛ نخست، دستیابی به قابلیت قیاس بین المللی، و دوم اینکه کشورها بتوانند از آن به عنوان یک راهنما برای ایجاد یک سیستم آماری گردشگری استفاده کنند.
کشورها فعالیت های اقتصادی خود – تولید ناخالص داخلی، اشتغال و تقاضا – را بر پایه استانداردهای توافق شده بین المللی برای حساب های ملی اندازه گیری می کنند. پیش از این گردشگری به عنوان بخشی از کل اقتصاد که عنوان و محصولات مربوط به آن توسط کارپردازان تولید و توسط بازدیدکنندگان خریده می شد نیز در حساب های مرکزی گنجانده می شد. این حساب ها به خودی خود چندان شفاف نیستند. چون گردشگری به عنوان یک فعالیت مجزا شناخته نشده است و محصولاتی که توسط تقاضای گردشگری تولید و مصرف می شوند در زیر دیگر المان های حساب های مرکزی پنهان می شوند. در چارچوب حساب های ملی کل، فضای کمی برای تحلیل بر اساس فعالیت وجود دارد.
برای غلبه بر این مشکل، حساب های اقماری پیشنهاد شده اند که به صورت مفهومی بر اساس همان حساب های مرکزی هستند که در عین حال می توانند جنبه ویژه ای از اقتصاد را مشخص کنند. مفاهیم پایه حساب های ملی به گردشگری نیز وارد شده اند؛ با در نظر گرفتن آن دسته از صنایعی که محصولات گردشگری را تامین می کنند و آنهایی که در حساب تولید مشخص شده اند. این صنایع به صورت همزمان خصوصیات تقاضای گردشگری را (بازدیدکنندگان)، که توسط فعالیت مشخص شده اند، تعیین می کنند.
در مجموع حساب اقماری اصطلاحی است که توسط سازمان ملل متحد توسعه داده شده تا بتوان اندازه بخش های اقتصادی را که به خودی خود در حساب های ملی شامل نشده اند، اندازه گیری کرد.
ترجمه: احسان طالبی
