به منظور افزایش توجه جهانی به موضوع اهمیت پرندگان مهاجر، از سال 2006 میلادی توافقنامه پرندگان مهاجر آبی آفریقا-اوراسیا (AEWA) اقدام به نامگذاری و برگزاری روز جهانی پرندگان مهاجر کرده است. روز جهانی پرندگان مهاجر در سال جاری مصادف با 21 اردیبهشت است. در هر سال شعار بر روی هدف و عنوان بخصوصی متمرکز می شود: شعار سال 2016 میلادی عبارت است از: «با کشتار، صید و تجارت غیر قانونی پرندگان مهاجر مبارزه کنیم».
دولت ها در راستای بهره مندی نسل های آتی از مزایای منابع طبیعی در دو سطح داخلی و بین المللی قوانینی را وضع کرده اند. آنها در نظر دارند با این قوانین پایداری و حفاظت از حیات وحش و از جمله پرندگان مهاجر را با محدود کردن و یا ممانعت از شکار آن ها تضمین کنند.
حفاظت از پرندگان مهاجر در سطح بین المللی از ابتدای قرن بیستم شکل گرفت؛ در گذشته پرندگان مهاجر مترادف با فراوانی بوده و به عنوان هدیه ای از آسمان نگریسته می شدند. به صورت تاریخی مردم به دلایل گوناگونی مبادرت به شکار حیات وحش می کردند که عمده ترین آنها غذا و سپس تفریح بود، اما میزان شکار به اندازه ای بود که پایداری آن را تضمین می کرد؛ در حالی که امروز وضعیت همانند گذشته نیست.
در امتداد ساحل شمالی آفریقا هر ساله میلیون ها پرنده کشته می شوند و این تنها نمونه ای از میان مواردی بسیاری است که هر ساله شاهدیم. شیوه ها و تعداد پرندگانی که شکار می شوند نیز نسبت به گذشته تغییرات زیادی داشته و بقای گونه هایی که ناچارند خود را با فشارهای مختلفی نظیر تخریب یا از دست دادن زیستگاه تطبیق دهند محل شک و تردید است.
در بسیاری از کشورها قوانین سفت و سختی برای حفاظت وجود دارد و در برخی نیز یا قانون مشخصی ندارد و یا مقامات به واسطه کمبود منابع یا اراده لازم نسبت به این مقوله حساسیت چندانی به خرج نمی دهند. بی توجهی نسبت به این مقوله موجب شد به عنوان مثال مرغ کتان (Linnet) پنجاه درصد جمعیت خود را در سال 1980 از دست بدهد. از این روست که تغییر نگرش به عنوان ضرورت در این مقوله مطرح شده و نمی توانیم بیش از این بر روی کسانی که قانون را زیرپا گذاشته و میراث طبیعی سیاره زمین را به مخاطره می افکنند چشم ببندیم.
در حال حاضر طیف گسترده ای از توجیهات برای کشتار، صید و تجارت غیرقانونی پرندگان مهاجر وجود دارد که شامل معیشت، فعالیت های تفریحی، جرایم سازمان یافته، آیین های سنتی و مواردی از این قبیل می شود. اشکال متفاوتی از تعریف قانونی و غیرقانونی بودن کشتار و تجارت پرندگان مهاجر نیز در کشورهای مختلف وجود دارد، در برخی کشورها قانونی در این زمینه وجود ندارد و در برخی دیگر این قوانین به چشم می خورد اما نیازمند بهبود در شیوه های اجرای آن هستند. فعالیت های غیرقانونی تنها بر جمعیت پرندگان تاثیر نمی گذارد بلکه آنها همچنین می توانند به جامعه و همچنین منابع طبیعی و حیات ما نیز آسیب بزنند.
بخش حفاظت از محیط زیست، کشاورزی و گردشگری از جمله بخش هایی هستند که از این فعالیت های غیرقانونی تاثیر منفی می گیرند. این روند همچنین می تواند شکار قانونی را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد به این ترتیب که شکارچیان غیرقانونی، خوش نامی شکارچیان قانونی که با اطمینان از پایداری تنها برای معاش و تفریح به تعداد محدود شکار می کردند را نیز از بین می برند. از این رو لازم است برای حفاظت از پرندگان مهاجر در دو سطح محلی و ملی قانون به عنوان یک ابزار کلیدی و نه تنها در یک منطقه بلکه در امتداد راه هوایی پرندگان مهاجر ورود پیدا کند.
تقویت همکاری و آگاهی بخشی برای مقابله با کشتار غیرقانونی پرندگان مهاجر از دیگر راهکارهایی است که باید در پیش گرفته شود. دبیرخانه کنوانسیون حفاظت از گونه های مهاجر قوانینی را در این زمینه وضع کرده است. فعالیت آتی نیز می تواند به همکاری های سازمان های بین المللی، دولت ها و جامعه مدنی و به اشتراک گذاشتن مباحث مربوط شود. تصمیمات اتخاذ شده توسط دولت ها و یا سازمان های بین المللی در واقع عملی نمی شوند اگر از سوی جامعه هدف آنها رعایت نشوند. از این جهت نقش جامعه مدنی به ویژه در سطح محلی اهمیت دارد؛ بنابراین بیایید با همکاری یکدیگر برای حفاظت از پرندگان مهاجر در مقابل کشتار غیرقانونی، گرفتن و تجارت اقدام کنیم.
منبع: با کشتار، صید و تجارت غیرقانونی پرندگان مهاجر مقابله کنیم
