واژه ژئوتوریسم از مفاهیم طبیعت گردی و یکی از رشته های تخصصی اکوتوریسم است که به معرفی پدیده های زمین شناسی به گردشگران با حفظ هویت مکانی آن ها می پردازد و هدف آن حفاظت از منابع گردشگری در مقاصد است که نه تنها محیط زیست را شامل می شود، بلکه منظر و میراث فرهنگی و بومیان را نیز در بر می گیرد.
ژئوتوریسم زیرمجموعه توریسم پایدار و نوعی گردشگری فرهنگی-زیست محیطی است که در مناطقی که دارای یادمان ها و آثار خاص زمین شناسی است، با جاذبه های خود می تواند در گستره جهانی شدن، با ایجاد رابطه ای پویا و خلاق بین طبیعت و فرهنگ یک منطقه با گردشگران، جریان های جدیدی را در آینده برای توریسم جهانی، صلح و توسعه پایدار فراهم کند.
عوامل پیدایش پدیده های ژئوتوریسم
در ژئوتوریسم، طبیعت دائم توسط فرسایش آبی و بادی در حال تنوع و دگرگونی است. این دگرگونی توسط خود عوامل فرسایش شکل می گیرد نه انسان، مهم ترین عوامل پیدایش رخنمون ها، اشکال و جلوه های زمین که موجب جلب گردشگران علاقه مندان به پدیده های طبیعی می شود، عبارتند از:
– فرسایش ها
– آتشفشان ها
– چین خوردگی ها و گسله ها
– گنبدها و بلورهای نمکی
– تپه های مرجانی
در جریان فعالیت های ژئوتوریسمی، بازدیدکنندگان ضمن بازدید از پدیده های زیبا و ویژه زمین شناسی، با مبانی پیدایش آن ها آشنا شده و اهمیت وجودی آن ها را در می یابند. ژئوتوریسم امروزه به عنوان یکی از منابع مهم و مطمئن درآمد برای کشورهای جهان محسوب می شود. این واژه جدید، دولت های در حال توسعه و یا کم توسعه را که چه بسا درآمد و یا جاذبه تاریخی کافی ندارند، به تکاپو و تلاش وادار کرده است.
در تمام کره زمین می توان پدیده هایی را مشاهده کرد که در نوع خود بی نظیر و بکر هستند و به راحتی و با مدیریت و برنامه ریزی صحیح می توانند تبه عنوان یک منبع مطمئن و با ثبات برای کشورها تلقی شوند. از این رو تمامی کشورهای جهان سعی خود را برای به ثبت رساندن آثار مربوط به حیطه زمین شناسی در سازمان یونسکو را دارند. سازمان علمی فرهنگی یونسکو، ژئوپارک را یک محدوده معین جغرافیایی تعریف می کند که شامل چند پدیده خاص و زیبای زمین شناسی است. در این محدوده ممکن است علاوه بر جاذبه های زمین شناسی تعدادی جاذبه هی طبیعی، فرهنگی، هنری و تاریخی هم وجود داشته باشد.
آمریکا با برنامه ریزی صحیح توانست جایگاه اول دنیا برای کسب درآمد از این صنعت نوپا را دارا باشد.
نمونه هایی از معروف ترین نقاط دنیا در زمینه ژئوتوریسم
– جزیره تیکا در مالزی معروف ترین محل برای غلت زدن در گل
– کوهستان آبی (Blue Mountain) در استرالیا
– ناحیه کارستی از غارها و برش های سنگی در اسلووانی
– Silver Rush واقع در نوادا در ایالات متحده آمریکا
– غارهای عظیم در پارک ملی Sarawak در جزیره برنئو در مالزی
– زمین های کارستی و آتشفشان های گلی در کنار جنگل های استوایی
