توجه به زنجیره تامین و مدیریت آن باعث اقدامات و سیاست های پایدارتر در گردشگری می شود و منفعت های فراوانی را برای جوامع محلی و همچنین مصرف کننده به دنبال دارد.
زنجیره تامین گردشگری با بررسی نقاط ضعف و قوت یک مقصد، ارزیابی مسائل مربوط به گردشگری پایدار و در نظر گرفتن جنبه های مختلف از جمله کمک به مسائل زیست محیطی، توسعه اقتصادی و رفاه جوامع محلی، حفظ هویت فرهنگی، احترام به حقوق جوامع محلی و حقوق مردم بو می همچنین جنبه های زیست محیطی شامل توسعه حمل ونقل پایدار و استفاده پایدار از منابع، کاهش و به حداقل رساندن و جلوگیری از آلودگی و تولید زباله به عنوان مثال زباله های جامد و مایع و تولید گازهای گلخانه ای، حفظ گیاهان، حیوانات، اکوسیستم و مناطق حفاظت شده (تنوع زیستی) و حفظ مناظر میراث فرهنگی و طبیعی به دنبال راه حل های عملی برای صنعت گردشگری و مصرف کنندگان است.
بر همین اساس، توجه به زنجیره تامین و مدیریت آن باعث اقدامات و سیاست های پایدارتر در گردشگری می شود و منفعت های فراوانی را برای جوامع محلی و همچنین مصرف کننده به دنبال دارد.
از طرف دیگر صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت چندبعدی شناخته می شود و بر خلاف سایر بخش های اقتصادی از مجموعه ای از ارائه کنندگان خدمات شامل دفاتر خدمات مسافرتی و تورگردانی، عاملان حمل و نقل هوایی، ریلی، جاده ای و دریایی، هتل ها، مهمانسراها و مهمان پذیرها، متصدیان جاذبه گردشگری، رستوران ها، فروشگاه های محصولات صنایع دستی، اقلام سوغاتی، پوشاک، کفش، اشیای چرمی و سایر اقلام مورد علاقه گردشگران تشکیل شده است که عمده این ارائه دهندگان در بخش خصوصی و در یک بازار اقتصادی آزاد رقابت می کنند.
در فضای گردشگری، بهره وری و صرفه جویی در هزینه دو عامل بسیار مهم برای هر مقصد گردشگری هستند و در نتیجه کسب و کارهای گردشگری ناچارند مدیریت تامین و موجودی را در استراتژی های توسعه محصولات و خدمات خود مدنظر قرار دهند. در مقاله امروز به این دو امر بسیار مهم می پردازیم.
مدیریت تامین
در تحقیقات بسیاری مدیریت تامین کنندگان یکی از عوامل کلیدی در افزایش کیفیت در زنجیره تامین برشمرده شده است. مدیریت تامین می تواند تاثیر بسیار زیادی بر عملکرد کیفیت کسب و کارها داشته باشد. از آنجا که تامین کنندگان به عنوان یک عامل کلیدی در کیفیت محصولات و خدمات گردشگری مطرح هستند، مدیریت تامین به عنوان یک عامل مهم می تواند منابع قابل اعتماد و با کیفیت را در اختیار شرکت ها قرار دهد.
مدیریت تامین در زنجیره تامین گردشگری به صورت یک رشته از فرآیندها و جریان هایی است که درون و بین مراحل مختلف تولید تا ارائه آن به کسب وکارها قرار می گیرد تا نیاز یک کسب وکار را با بهترین کیفیت برآورده کند. تامین کنندگان می توانند تاثیر بسیار زیادی روی عملکرد شرکت ها در مقوله های قیمت، کیفیت، تکنولوژی و تحویل داشته باشند. به طور کلی یکی از مهم ترین عوامل در مدیریت تامین، انتخاب تامین کننده است که به طور اساسی به دو نوع تقسیم می شود:
1. انتخاب تامین کننده هنگامی که هیچ محدودیتی ندارد. به عبارتی هر کدام از تامین کنندگان به تنهایی قادرند نیازها و احتیاجات خریدار را از جمله نوع و میزان تقاضا، کیفیت، زمان تحویل و … برآورده سازند؛ به عنوان مثال یک هتل می تواند تمام خدمات مورد نیاز خود را از یک تامین کننده فراهم آورد.
2. انتخاب تامین کننده در حالتی که محدودیت هایی در ظرفیت تامین کننده، کیفیت محصول تامین کننده و … وجود دارد. به تعبیری یک تامین کننده به تنهایی قادر به برآوردن احتیاجات خریدار نیست و خریدار به اجبار باید بخشی از تقاضای خود را از یک تامین کننده و بخش دیگر تقاضایش را از تامین کننده دیگر به منظور جبران کمبود ظرفیت یا کیفیت پایین تامین کننده اول برآورده سازد.
مدیریت موجودى
اما زنجیره تامین گردشگری به طور کلی به دو دسته تقسیم مى شود:
1. زنجیره تامین کششی
2. زنجیره تامین فشارى
در زنجیر تامین فشارى، تولید محصول بر اساس پیش بینى هاى تقاضا و در راس آن پیش بینی میزان خرید مشتری تنظیم مى شود. تقاضاى محصولات توسط مصرف کنندگان نهایى را مى توان از روى موجودى به دست آورد. در مقابل، در زنجیر تامین کششى، مونتاژ نهایى اجزاى محصول مبتنى بر سفارش های خرید مشترى است.
در زنجیره هاى تامین کششى موجودی بهینه، در شرایطی است که کمترین میزان موجودی در انبار وجود داشته باشد؛ به عنوان مثال از مجموع اتاق های یک هتل کمترین میزان ممکن خالی باشند. در زنجیره تامین گردشگری ظرفیت پاسخگویی به نوسان تقاضا امری بسیار ضروری است. از آنجا که محصولات گردشگرى فسادپذیرند و در طول زمان کیفیت، اثربخشى و ماهیت محصولات گردشگرى ممکن است تضعیف شود و کاملا از بین برود و هزینه هاى ثابت نسبتا بالایى براى ایجاد ظرفیت ثابت صرف مى شود، هزینه هاى متغیر ایجاد شده در اجزای تولید و ارائه خدمات گردشگری نسبتا پایین است.
این امر به دلیل ظرفیت تولید متغیر، کار مدیران گردشگرى در ایجاد تعادل عرضه و تقاضا را در کوتاه مدت دشوار مى سازد. علاوه بر این، بسیارى از محصولات گردشگرى اغلب قبل از وجود تقاضا تولید مى شوند و تقاضا معمولا با موجودى مشخص مى شوند.
بر این اساس، نوسان و عدم قطعیت مى تواند با توجه به موجودى هایى که نشان دهنده هزینه هاى مالى است، کنترل شود. در نتیجه در گردشگرى به این دلیل که معمولا کالاها مبتنى بر پیش بینى تقاضا می باشند، زنجیره تامین گردشگری مى تواند به مثابه یک سیستم فشارى طبقه بندى شود. بنابراین موجودى کالا نقشی کلیدی در یک زنجیره تامین گردشگری ایفا مى کند.
از این رو، توسعه استراتژى هاى مدیریت اثربخش تامین و موجودى براى دستیابى به مدیریت زنجیره تامین گردشگری که دارای کارآیی مطلوبی باشد، اقدامی ضرورى به شمار می رود.
نویسنده: پژمان حاتمی فر، کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری
