قله چوآیو، الهه فیروزه

قله چوآیو با ارتفاع ۸۲۰۱ متر، ششمین کوه مرتفع جهان است. این قله در رشته کوه های هیمالیا و ۲۰ کیلومتری غرب کوه اورست در مرز بین چین و نپال قرار دارد.

معنای چوآیو

چوآیو یا چو اویو (به انگلیسی: Cho Oyu) به معنی «الهه فیروزه» است. «الهه فیروزه» از chomo=الهه و yu=فیروزه. این اشتقاق نام قطعی نیست و سایر «ترجمه های» نام شامل «سر توانا» (تیچی) و «سر خدا» (هارر) است. یکی دیگر از ترجمه های جایگزین این نام «خدای طاس» است. این نام بر اساس برخی افسانه های تبتی مرتبط به نظر می رسد. در این افسانه ها آمده است که الهه مادر (اورست) پیشنهاد ازدواج الهه طاس را رد کرد و از آن روی برگرداند.

امروزه این کوه پس از اورست بیش ترین صعود یک ۸۰۰۰ متری را داراست و البته از نظر نسبت آمار کشته ها به صعودها، در رده آخر قلل ۸۰۰۰ متری قرار دارد.

چرا صعود به قله چوآیو آسان است؟

به دلیل شیب نه چندان زیاد قله چوآیو، اکثر کوهنوردان آن را آسان ترین صعود میان قله های هشت هزار متری می دانند. برخی از کوهنوردان ادعا می کنند که چوآیو ساده ترین قله ۸۰۰۰ متری است (اگر قله ای بیش از ۸۰۰۰ متر را بتوان آسان نامید!). هیچ بخش فنی واقعا وجود ندارد و خطرات عینی تقریبا در کار نیست. دسترسی نسبتا آسان آن باعث می شود تا برای افرادی با زمان محدود صعودی جذاب باشد، زیرا می توان آن را در حدود ۶ هفته رفت و برگشت انجام داد. بیس کمپ با جیپ قابل دسترسی است و می توان از بیس کمپ در یک روز بسیار طولانی به کاتماندو رسید.

در غرب چوآیو، تقریبا در محل بیس کمپ پیشرفته، نانگپا لا، یک گذرگاه یخچالی ۵۵۰۰ متری قرار دارد که یک مسیر تجاری اصلی بین شرپاهای خمبو و تبت است. نانگپا لا نیز به دلیل عبور غیرقانونی مرز مشهور است، اما هنوز هم مقامات هر دو طرف اغلب اوقات چشمان خود را بر تجارت می بندند. کاروان های طولانی با یاک ها را می توان در همه زمان های سال در اینجا دید.

این کوه اخیرا به دلیل خطر عینی نسبتا کم و شرایط برفی خوب به ویژه در فصل پاییز در بین کوهنوردان اسکی و اسنوبوردها محبوب شده است. البته دولت چین در سال های مختلف به دلایل گوناگون از حضور تیم ها ممانعت به عمل می آورد که همین امر باعث می شود در سال های اخیر عملا صعودی روی چوآیو انجام نشود.

اولین صعودها به قله چوآیو

در سال ۱۹۵۲ اولین تلاش روی کوه چوآیو انجام گرفت. این تلاش برای آماده سازی صعود به اورست و توسط بریتانیا صورت گرفته بود. سرپرستی توسط اریک شیپتون بود و شامل ادموند هیلاری، تام بوردیلون و جرج لووه بود. حضور نیروهای چینی و دشواری های فنی مسیر در ارتفاع ۶۶۵۰ متری تیم را از ادامه حرکت باز داشت.

در پائیز ۱۹۵۴ هربرت تیچی اتریشی به همراه «سپ جوچلر» و «هلموت هوبرگر» به همراه ۷ شرپا به چوآیو رفتند. این کوهنوردان کمپ ۴ خود را در ارتفاع ۶۹۸۰ متری برپا کرده بودند. روز صعود در ساعت ۶ بامداد تیچی به همراه جوچلر و شرپا پاسانگ صعود طولانی خود به سمت قله را آغاز کردند. آن ها در ساعت ۳ بعد از ظهر به فلات بزرگی رسیدند که قله چوآیو را تشکیل می داد، جایی که به گفته آن ها بر روی آن جا برای بازی های توپی هم وجود داشت! این صعود نخستین صعود یک ۸۰۰۰ متری پس از فصل مونسن بود. از نکات جالب این صعود تلاش پاسانگ داوا لاما بود، وی در مدت تنها سه روز از ۴۲۵۰ متری خود را به تیم حمله رسانده و به اتفاق آن ها قله را صعود نکرده بود.

در فوریه 1988 فرناندو گاردیو نخستین صعود انفرادی یک ۸۰۰۰ متری در زمستان را با صعود به قله چوآیو انجام داد. همچنین در سپتامبر ۸۸ مارک باتارد فرانسوی که در بهار این سال اورست را در مدت ۲۴ ساعت از مسیر جنوبی صعود کرده بود، توانست به همراه «شرپا سونگدار» چوآیو را در زمان حیرت انگیز ۱۸ ساعت از کمپ اصلی صعود کند.

تاریخ نگاری صعودهای چوآیو

۱۹۵۲ اولین تلاش برای صعود به قله از مسیر شمال غربی.
۱۹۵۴ اولین صعود به کوه توسط تیم اتریشی.
۱۹۵۸ دومین صعود توسط هیات اعزامی هند. اولین مرگ گزارش شده در کوه.
۱۹۷۸ صعود از رخ دشوار جنوب شرقی کوه. توسط ادی کوبلمولر و آلویس فورتنر از اتریش.
۱۹۸۳ چهارمین صعود کوه توسط رینهولد مسنر، هانس کامرلندر و میشل داچر.
۱۹۸۴ صعود اولین زن به چوآیو. دینا استربوا از چکوسلواکی سابق.
۱۹۸۵ اولین صعود زمستانی به کوه. توسط ماسیژ بربکا و ماسیژ پوالیوکوسکی. از طریق مسیر جدید. بعد از سه روز این مسیر توسط یرزی کوکوچکا و آندرژ هنریخ دوباره صعود شد.
۱۹۸۸ صعود رخ شمالی کوه. توسط ایزتوک تومازین، رومان روباس، بلز جرب، رادو نادوشنیک، مارکو پرزلیج و خوزه روزمن.
۱۹۹۴ صعود سرعتی توسط کارلوس کارسولیو. صعود از بیس کمپ تا قله چوآیو در ۱۸ ساعت و ۴۵ دقیقه.
۱۹۹۴ اولین صعود انفرادی از طریق رخ جنوب غربی توسط یاسوشی یامانوی.
۲۰۰۴ اولین صعود با دوپای مصنوعی. مارک اینگلیس.

صعود ایرانیان به قله چوآیو

۷ عضو تیم ملی کوهنوردی ایران در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۷۹ موفق به صعود قله چوآیو از مسیر نرمال شمال غرب شدند. دو شرپا این کوهنوردان را در فتح قله همراهی و یاری می کردند.

عظیم قیچی ساز هیمالیانورد ایرانی در ۴ مهر ۱۳۹۲ بدون استفاده از اکسیژن مصنوعی این قله را صعود کرد.

دسترسی به چوآیو

اگر قصد صعود به چوآیو از طریق تبت را داشته باشید، دو راه وجود دارد.

از کاتماندو به لهاسا، تبت پرواز کنید. پرواز به لهاسا از روی اورست و برخی از قله های ۸۰۰۰ متری دیگر عبور می کند. در یک روز صاف، پروازی دیدنی است. پس از هم هوایی در لهاسا، به مدت دو روز از طریق شیگاتسه به سمت تینگری از طریق زمین با اتومبیل طی خواهید کرد. از تینگری یک سفر دو ساعته با جیپ تا بیس کمپ در پیش است. این مسیر راهی عالی برای دیدن لهاسا و سایر بخش های تبت و همچنین فرصتی برای هم هوایی است.

ارزش آن را دارد که چند روز در لهاسا بگذرانید تا گردش کنید، پوتالا و دیگر صومعه های محلی را ببینید و حس کنید تبت چگونه است. اگرچه لهاسا در طول سال ها به دلیل نفوذ چینی ها بسیار تغییر کرده است (ساختمان هایی با پنجره های آبی رنگ وجود دارد)، تلاش هایی برای حفظ برخی از بقایای فرهنگ تبتی انجام می شود. هنوز هم شهری جذاب است.

رانندگی از لهاسا به تینگیری به دلیل شرایط جاده با تأخیر همراه است. اگرچه تاخیرهای جاده معمولا به بدی رفتن از کاتماندو به تینگری نیست، اما شرایط جاده می تواند بسیار «متغیر» باشد، به خصوص در زمان باران های موسمی این تغییرات بیشتر است.

از کاتماندو تا اورلند و چوآیو

حرکت از کاتماندو و رانندگی از طریق کداری (سمت نپال از مرز تبت) و زانگمو (سمت چینی مرز) به تینگیری خواهد بود. رانندگی از کاتماندو تا تینگری معمولا حداقل دو روز طول می کشد، اما توصیه می شود در راه توقف کنید. نیالام تنها شهر بزرگ بین زانگمو و تینگری است که زمان خود را برای هم هوایی با آن سپری می کنند. شما تمام مسیر را از حدود ارتفاع ۸۰۰ متر به ۵۱۵۰ در یک حرکت طی می کنید.

تاخیرهای چند سال قبل در رانندگی بین کاتماندو و تینگری رایج بود زیرا جاده اغلب شسته شده و در حال تعمیر بود. اغلب لازم بود تجهیزات را در سراسر مناطقی که جاده آسیب دیده، حمل کنید. جاده در حال حاضر در بسیاری از بخش ها ارتقا یافته است و خطرات تاخیر کمتر است. گفته می شود، در اواسط زمستان ممکن است برای چند روز توسط برف مسدود شود و در دوره های بارانی یا ذوب شدن، ممکن است تاخیر در اثر لغزش گل و ریزش سنگ ایجاد شود.

رانندگی بین تینگری و بیس کمپ می تواند با مناظری عالی از بخش های بالایی شمال اورست و مناظر عالی چوآیو داشته باشد.

مسیر صعود چوآیو

بسیاری از کوهنوردان این سوال را دارند که صعود به کوه چوآیو چقدر سخت است؟ این که صعود به هر قله هشت هزار متری چقدر آسان یا دشوار است را فقط می توان از طریق مقایسه بیان کرد. همچنین به سن کوهنورد، آمادگی جسمانی، تجربیات قبلی کوهنوردی، آب و هوا و فصل صعود بستگی دارد. کوه چوآیو، یکی از چهارده کوه ۸۰۰۰ متری جهان، به عنوان یک سفر ۸۰۰۰ متری آسان و ایمن برای صعود در نظر گرفته می شود، جایی که نرخ موفقیت احتمالا بالاست.

کمپ پیشرفته چو اویو در ارتفاع ۵۷۰۰ متری قرار دارد که پس از مسیر شمالی اورست، دومین بیس کمپ پیشرفته مرتفع در بین تمام ۸۰۰۰ متری هاست. پس از چند روز استراحت و آماده سازی در بیس کمپ، به طور معمول برای هم هوایی راهی ارتفاعات بالاتر خواهید شد.

پس از دو ساعت راهپیمایی در مسیر با شیب ۱۵-۲۰ درجه اولین چالش های مسیر آغاز می شود. با بالا رفتن از مسیر شیب دار به سمت راست و عبور از مسیر صخره های سنگی در اندازه های مختلف، به پای کمپ یک می رسید.

در این قسمت کوه چوآیو، یک صعود شیب دار به مدت یک و نیم ساعت (حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ متر) در حدود ۷۵ درجه از شیب به کمپ ۱ می رسید که در ارتفاع ۶۴۰۰ متری قرار دارد. اگر برف تازه نبارد کوهنورد و راهنمای شرپا نیازی به بستن طناب ندارند. اما اگر به دلایل ایمنی برف تازه باریده باشد، معمولا شرپاها ثابت کشی می کنند. اصولا در صورت عدم بارش برف تازه، نباید از تجهیزات و ابزار کوهنوردی مانند تبر یخ، کرامپون در این قسمت ها استفاده کرد.

کمپ یک در مکانی تپه مانند بین دو حوضچه کوچک واقع شده است که در آن می توان حدود ۱۵ چادر را برپا کرد و معمولا از بهمن یا لغزش سنگ در امان است.

کمپ ۱ به ۲

از کمپ ۱، اگر کوهنوردی با استقامت متوسط هستید، حدود چهار ساعت و نیم طول می کشد تا به کمپ ۲ برسید. این به هم هوایی، شرایط آب و هوایی، آمادگی جسمانی و سرعت راه رفتن شما بستگی دارد. پس از ۲ ساعت سربالایی در شیب ۳۰-۳۵ درجه، به بخش هایی می رسید که برای برخی از کوهنوردان چالش هایی ایجاد می کند. در این قسمت از یک دیواره یخی چند متری باید بگذرید.

پس از عبور از این دیوار یخی، حدود نیم ساعت بالاتر از شیب مسطح پیاده روی می کنید و ۲ ساعت بعد با شیب ۵۰ درجه به کمپ ۲ می رسید. کمپ ۱ و کمپ ۲ هر دو مکان های کاملا امنی به شمار می روند.

کمپ ۲ به ۳

صعود به قله چوآیو از کمپ ۲ (C2) به کمپ ۳ (C3) یک صعود ایمن و آسان است. حدود سه ساعت و نیم طول می کشد تا کوهنوردان با استقامت متوسط از این بخش صعود کنند. پس از یک ساعت پیمایش در قسمت های با شیب ۲۰ درجه به قسمت ثابت کشی خواهید رسید. بعد از حدود ۲-۳ ساعت صعود از یک قسمت با شیب ۵۰-۵۵ درجه به کمپ ۳ می رسید که درست در زیر نوار زرد واقع شده است و نسبتا ایمن است.

کمپ ۳ به قله

اکثر کوهنوردان حدود ساعت ۲۳:۰۰ برای قله چوآیو شروع می کنند تا در حدود ساعت ۰۷:۰۰ صبح به قله برسند. این بدان معناست که فاصله بین کمپ ۳ تا قله چوآیو به طور متوسط هشت ساعت صعود است.

با حدود ۱۵ دقیقه صعود از کمپ ۳ به نوار زرد می رسید. دو مسیر برای عبور از نوار زرد از سمت شمال شرقی و شمال غربی وجود دارد. مسیر سمت راست یا شمال شرقی چوآیو، مسیری کوتاه اما با خطر ریزش بهمن بیشتر است. مسیر سمت چپ یا مسیر شمال غربی مسیر طولانی برای عبور اما کاملا ایمن است. بنابراین تقریبا ۹۵ درصد از کوهنوردان از این مسیر کوهنوردی استفاده می کنند. تقریباً از اینجا تا قله چوآیو با سرعت متوسط حدود ۵ ساعت طول می کشد.

شیب صعود تقریبا ۵۰-۵۵ درجه است و کوهنوردان ابتدا به قله کاذب می رسند. پس از حدود دو ساعت صعود در شیب نسبتا مسطح حدود ۱۰ درجه و مسافت حدود ۹۰۰ متر، به قله اصلی چوآیو خواهید رسید. اگر کوهنوردی با استقامت قوی هستید، می توانید در همان روز تا کمپ ۲ یا حتی کمپ ۱ پایین بروید. اگر یک کوهنورد با استقامت متوسط هستید، به کمپ ۳ و روز بعد به کمپ ۱ و روز بعد به بیس کمپ باز خواهید گشت.

منابع: satoriadventuresnepal / summitpost