«در هوای رقیق»، گزارش دست اول فاجعه 1996 اورست است که به یک کتاب پر فروش تبدیل شد و اکنون با اجرای آن در قالب تئاتر جاودانه شده است.
کتاب «در هوای رقیق» ماجرای گرفتار شدن جان کراکائور در کولاکی است که 8 نفر در آن کشته شدند. او 5 ماه بعد از فاجعه اورست، گزارش دست اول خود را به رشته تحریر در آورد که در سال 1997 موفق به کسب جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعاتی شد.
داستان کتاب فاجعه مرگبارترین روز اورست تا قبل از کشته شدن 16 شرپا در بهمن 2014 را روایت می کند. این کتاب آن قدر قلم قوی و رسایی داشت که موضوع پنج کتاب غیرداستانی دیگر، یک مستند و یک فیلم سینمایی در هالیوود شد.
اکنون فاجعه اورست در قالب یک تئاتر روایت شده است.
تئاتر اورست که در فوریه 2015 در سالن تئاتر Winspear شهر دالاس (نهمین شهر بزرگ آمریکا) اجرا شد، نسخه ای 70 دقیقه ای از آن داستان معروف است. هسته ی اصلی این تئاتر عاطفی است و ارزشمندی هر نفس و گام را به نمایش می گذارد. همانطور که در فاجعه اورست تاثیر کوچک ترین تصمیم ها و یک گام رفتن یا نرفتن به سمت قله را دیدیم. حس جاه طلبی یا تشویق های جمعی که در بی رحم ترین نقطه جهان (منطقه مرگ اورست) ما را احاطه می کند.
کسانی که ماجرای «جان کراکائور» را در کتابش خوانده اند با متن تئاتر آشنا هستند. «راب هال» (با بازی Andrew Bidlack)، کوهنورد معروف نیوزلندی که مجری صعود اورست است، همراه مشتری خود هاگ هانسن (با بازی Craig Verm) در مسیر برگشت گرفتار کولاک می شوند. راب بعد از صعود قله اورست با هانسن روبرو می شود، هانسن در تلاش قبلی خود موفق به صعود نشده است و از راب می خواهد تا مانع صعود او نشود چون دیگر پولی برای برگشت به اورست ندارد. آن ها به قله می روند و همین بازگشت دوباره به قله باعث می شود تا آن ها در مسیر برگشت از قله در یک طوفان سهمگین گیر کنند و جان خود را از دست دهند.
راب قبل از مرگش – روز بعد از کولاک – موفق می شود با همسر خود، جان (با بازی Sasha Cooke) از طریق تلفن ماهواره ای ارتباط برقرار کند. همچنین موسیقی Beck Weathers اثر Kevin Burdette زیبایی این تئاتر را دوچندان کرده است.
در حالی که برخی از منتقدین به بخش هایی از تئاتر اورست – مثل صحنه مرگ هانسن که البته جسد او هرگز پیدا نشد و علت دقیق مرگ او ناشناخته مانده – ایراد گرفته اند اما تئاتر اورست بر اساس واقعیت ساخته شده است.
روی صحنه نمایش ممکن است زبده ترین کوهنوردان مثل افرادی بی دست و پا به نظر برسند اما این حالت در پی اثرات ارتفاع در منطقه مرگ است.
تئاتر اورست دراماتیک تر و احساسی تر از زندگی روزمره است. جن شیر (Gene Scheer) نویسنده ی اشعار تئاتر اورست می گوید: «ماجرای فاجعه اورست یک داستان برجسته است؛ بسیار تند و تلخ. چیزیست که من همیشه دنبال آن بودم. تماشاچی این شانس را دارد که تصمیم گیری در زمان واقعی و اثرات آن بر ادامه زندگی خود و خانواده را ببیند.»
جالب است بدانید که «شیر» برای تولید اورست غرق فاجعه 1996 اورست شده است. او کتاب در هوای رقیق و سه کتاب دیگر را مطالعه کرده و فیلم و مستندهای مربوط به اورست را تماشا کرده؛ تحقیق در زندگی جورج مالوری و دیگر افرادی که در اورست مرده اند بیش از قبل «شیر» را در اورست غرق کرده است. او حتی با بازماندگان تیم صعود و خانواده ی قربانیان اورست نیز صحبت کرده است.
با این حال «شیر» زمان بیش تری را در تگزاس می ماند و ماجرای زنده ماندن بک ودرز (Beck Weathers) از بازماندگان فاجعه اورست را از خودش می شنود. او بینی، یک دست و انگشتان دست دیگرش را در فاجعه اورست از دست داده است.
در نهایت اجرای این تئاتر بعد از ماه ها برنامه ریزی، طراحی و تمرین انجام شد. روی صحنه با چیدمان انباشه و پراکنده بلوکه های سفید مکعب شکل فضای نپال و اورست نمایان شد. در پایان اجرای زیبای تئاتر اورست، مطرح شدن نام کوهنوردانی که در فاجعه 1996 اورست جان خود را از دست داده اند، دور از انتظار نبود. تماشاگران این تئاتر، با تشویق بی وقفه بازیگران تئاتر و عوامل اجرایی، ارزشمندی این اثر را تایید کردند.
ترجمه: فاطمه تیموری
