در این مطلب به معرفی کاروانسراهای سمنان، کاروانسرای شاه عباسی ده نمک، کاروانسرای لاسجرد، رباط انوشیروانی، کاروانسرای میاندشت میامی و کاروانسرای شاه سیلمانی آهوان می پردازم.
کاروانسرا ساختمانی است که در گذشته کاروان ها به آن پناه می بردند. در آن دوران راه ها پرخطر و راهزنان در کمین افراد کاروان بودند بدین ترتیب کاروانسراها تبدیل به محلی برای گذراندن شبی امن گشتند. در تاریخ ایران می توان دوران حکومت صفویان را پر رونق ترین زمان برای ساخت کاروان سرا دانست چرا که آن ها تصمیم به احیای جاده ابریشم داشتند و مهم ترین عامل برای استفاده از آن تامین امنیت کاروان ها بود. استان سمنان نیز در این مسیر قرار داشت و این امر موجب شد کاروانسراهای استان سمنان پر تعداد شوند.
کاروانسرای شاه عباسی ده نمک
هنگام سفر به شهر گرمسار سپری کردن شبی در کارونسرای شاه عباسی ده نمک می تواند خاطره ای به یاد ماندنی را برای شما رقم بزند. در این اقامت تصور می کنید به گذشته سفر کرده اید و زیر آسمان پرستاره آن دوران شب را به صبح می رسانید. اقامتگاه بوم گردی کاروانسرای صفوی با معماری خاص و باشکوهش یکی از یکی از کارونسراهای استان سمنان است که اگر کمی خوش شانس باشید و چهارشنبه ها میهمان اقامتگاه بوم گردی کاروانسرای صفوی شوید می توانید با تیم حرفه ای رصد ستاره گان آسمان بی نظیرش شب را رصد کنید.
این کاروانسرا دارای ۲۴ اتاق است که هر اتاق به صورت تخت و همچنین کف خواب سنتی ایرانی است که ظرفیت هر اتاق بین ۳ تا ۴ نفر است. این کاروانسرا همچنین دارای سالن های بزرگ، رستوران، چایخانه و نیز سالن تورها و اجتماعات گروهی است. این مجموعه دارای شترخانی زیبا است که دورتا دور آن کشیده شده است همچنین دارای شاه نشین در قسمت شمالی و چهار برج در خارج از آن است. از داخل این کاروان سرا می توان چشم اندازی به آب انبار قدیمی و زیبای کنار آن داشت. فاصله روستای ده نمک تا سمنان ۷۵ کیلومتر، تا گرمسار ۳۵ کیلومتر و تا شهر تهران ۱۴۴ کیلومتر است.
آدرس کاروانسرای شاه عباسی ده نمک: سمنان، گرمسار، بعد از آرادان، روستای ده نمک، کاروانسرای شاه عباسی ده نمک
کاروانسرای لاسجرد
کاروانسرای لاسجرد در روستای لاسجرد سمنان قرار دارد و از بناهای دوره شاه عباس اول صفوی است. کاروانسرا دو ایوانی با حیاط وسیع است که در اطراف حیاط آن ۲۴ حجره ساخته شده است. دو ایوان بلند و بزرگ در غرب و شرق کاروانسرا وجود دارد که با درگاه کوتاه و چند پله به دالان های چهارگانه پشت متصل می شوند. سقف این ایوان ها طاق ضربی بزرگی است که تزئینات مربع شکل تودرتو دارد.
در چهار گوشه کاروانسرای لاسجرد، چهار مدخل ورودی با طاق های قوس دار، حیاط را به دالانی متصل می کند که در تقاطع و روبروی آن ها باراندازهایی طراحی و اجرا شده است. مصالح کاروانسرا از آجر، سنگ، ملات گچ و ساروج و خاک گچ است. این کارونسرا بارها مرمت شده است. با توجه به این که امروز نیز این کاروانسرا در مسیر زائران شهر مشهد قرار داد هنوز هم میزبان گردشگران زیادی از نقاط دور و نزدیک است.
آدرس کاروانسرای لاسجرد: ۱۳ کیلومتری شهرستان سرخه، استان سمنان در مسیر زیارتی شرق به غرب جاده ابریشم در جاده سمنان به تهران
رباط انوشیروانی
رباط انوشیروانی یکی از کهن ترین رباط های ایران و استان سمنان است که پیشینه آن به پیش از اسلام و دوره ساسانی باز می گردد. پلان این کاروانسرا که در ۳۶ کیلومتری جاده سمنان دامغان واقع شده، چهار ایوانی و ابعاد آن ۷۵ در ۷۵ متر است. قدمت این مورد از کاروانسراهای استان سمنان به دوران ساسانی می رسد اما در دوران صفوی بازسازی شده و تعمیراتی از اوایل اسلام تا عصر ایلخانی در بنا انجام شده است که گاه تغییراتی را نیز به دنبال داشته است. جمعا ۲۶ اتاق برای اسکان مسافران در پیرامون حیاط مرکزی این کاروانسرا ساخته شده است.
در حال حاضر از ساختمان رباط فقط دیوار های اطراف و قسمتی از دالان ورودی بزرگ جلو به جا مانده و بقیه به صورت تل کوچکی از سنگ های ریز و درشت درآمده است. به هر روی رباط انوشیروانی که در نزدیکی کاروانسرای دیگری که به کاروانسرای آهوان معروف است، واقع شده و به نظر می رسد با ساخت این کاروانسرای که در دوره صفویه بنا شده، کم کم رونق خود را از دست داده باشد.
کاروانسرای میاندشت میامی
مجموعه کاروانسرای میاندشت میامی از کاروانسراهای استان سمنان است که تشکیل شده از سه کاروانسراست که یکی باقی مانده از دوران صفوی ا ست و دو مورد دیگر در دوران قاجار ساخته شده اند و مجموع آن ها بزرگ ترین مجموعه کاروانسرایی ایران را تشکیل می دهند. این مجموعه زیبای آجری از چند آب انبار، اتاق های اقامتی، برج و بارو و ایوان و قلعه ساخته شده است. این بنا که چند سال پیش مرمت شده و پذیرای مسافران و زائران است، در سال های دورهم میزبان و مآمن مسافران و تاجران و زائران امام رضا (ع) بوده است.
از سال ۱۳۹۳ حمید مختاریان این مجموعه را تبدیل به یک اقامت گاه بوم گردی کرد و امکانات لازم برای سفری به یاد ماندنی را در آن برای مسافران فراهم آورده است.
کاروانسرای شاه سیلمانی آهوان
این کاروانسرا که در روستای آهوان، در ۴۲ کیلومتری شرق سمنان واقع شده است، در سالل ۱۰۹۷ هجری قمری در زمانن شاه سلیمان صفوی برای استراحت زائران امام هشتم که از سمنان و آهوان به مشهد مشرف می شدند، ساخته شد. اما به اشتباه کاروانسرای شاه عباسی نام گرفت. کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان دارایِ حیاط وسیع مستطیل شکل به طول ۴۰ متر و عرض ۳۲ متر و چهار ایوانی است. جمعا در اطراف حیاط ۲۴ اتاق احداث شده است که ابعاد آن ها به ترتیب ۳.۳۵ و ۲.۹۰ متر است.
آهوان نام گردنه ای است میان سمنان و دامغان که یک منطقه ییلاقی و سرد محسوب می شود. راه های این منطقه در زمستان به دلیل سرما و باد و کولاک بسته می شدند و عبور و مرور مسافران را غیرممکن می کردند به همین جهت مسافران تا مساعد شدن هوا در کاروانسراها اتراق می کردند.
