صعود به قله کرکس

صعود به قله کرکس: قله کرکس به ارتفاع 3895 متر، بخشی از رشته کوه های مرکزی ایران است و مهم ترین کوه شهرستان نطنز (اصفهان) به شمار می رود.

وجه تسمیه کوه کرکس

وجه تسمیه نام این کوه بخاطر وجود کرکس هایی کوچک و سیاه رنگ است، همچون باز شکاری که بر فراز دامنه آن در پروازند.

روایت دیگری  نیز وجود دارد، اینکه دامنه این کوه شکارگاه شاه عباس صفوی بوده و باز شکاری (کرکسی) در شکار به او کمک می کرده است. روزی شاه قصد داشته است جام آبی را که آغشته به زهر مار بوده را بنوشد و آن باز شکاری (کرکس) با بال زدن و ریختن آب آن ظرف مانع نوشیدنش شده است. شاه با عصبانیت کرکس را کشته و بعد از آنکه از ماجرا آگاه می شود از کرده خود سخت پشیمان شده و بر روی جسد آن کرکس آرامگاهی در دامنه کوه ساخته که تا به حال نیز آثار آن آرامگاه موجود است و به همین علت این کوه را کرکس می نامند.

البته این داستان در مورد کوهی به نام گنبد باز است که شاه عباس بنای یابودی از باز شکاری خود بر فراز این کوه ساخته است و احتمالا روایت کوه کرکس و عباس شاه اشتباه است.

موقعیت جغرافیایی

رشته کوه کرکس از کوه های مرکزی ایران به شمار می رود و پهنه ای به وسعت 3400 کیلومتر مربع را زیر پوشش قرار داده است که در جهت شمال غربی – جنوب شرقی امتداد یافته است. این کوه در استان اصفهان، در شمال غربی شهرستان کاشان، در جنوب شرقی اش شهرستان نطنز، در شرق شهرستان برخوار و میمه و غرب شهرستان اردستان واقع شده است.

مختصات جغرافیایی کوه کرکس عبارتند از: N : 3 , 27 ‘ , 21 و  E : 51 ,47 ‘ , 59

ویژگی های منطقه

رشته کوه کرکس از سنگ های آذرین متوسط از لحاظ اسیدی یا بازی آذر آواری تشکیل شده است. از نظر زلزله خیزی مناطق جنوبی آن پر زیان و مناطق شمالی آن نیمه زیان به حساب می آیند. کوه کرکس حاصل گدازه هایی است که از راه شکاف های موجود در سطح زمین به بیرون راه یافته اند. سطح زیر پوشش کوهستان کرکس در استان اصفهان بالغ بر 300 هزار هکتار است که 98 هزار هکتار آن به عنوان منطقه شکار ممنوع انتخاب و اعلام شده است.

قله های کوهستان کرکس به علت ارتفاع زیادی که دارند تقریبا در نیمی از سال پوشیده از برف بوده و منبع اصلی چشمه های متعددی است که در دامنه های این کوهستان جریان دارند. میزان بارندگی سالانه آن بین 200 تا 300 میلی متر است که این کوهستان را در شمار مناطق خشک تا نیمه خشک قرار داده است. از کوهستان کرکس رودهایی (هر چند که اغلب خشک هستند) سرچشمه می گیرند. سرچشمه رودهای منطقه بیشتر تا اوایل تیر ماه خشک می شوند.

دامنه های کرکس به دلیل وجود منابع آب کافی و نیز اعتدال شرایط اقلیمی و رویش انواع گیاهان مرتعی، زینتی و تجاری در ردیف مراتع نسبتا خوب منطقه و کشور است. پوشش گیاهی منطقه بیشتر شامل گیاهان بوته‌ای (انواع گندمیان، درمنه، گون، گیاهان دارویی و …) و درختچه هایی است که به صورت پراکنده دیده می‌شود.

موقعیت جغرافیایی و شرایط زیستی منطقه کرکس به گونه ای است که امکان وجود انواع جانوران وحشی اعم از خزندگان، پرندگان و پستاندارانی نظیر کل و بز، قوچ و میش وحشی، آهو، گراز (خوک وحشی)، گرگ، شغال، روباه، کفتار، گربه وحشی، پلنگ، تشی، پایکا (نوعی موش صحرایی که در ارتفاعات زیست می کند) و غیره در آن وجود دارد.

کوه های منطقه

کرکس با ارتفاع 3895 متر
کمرسیاه با ارتفاع 3630 متر
زیرپل با ارتفاع 3630 متر
گرگش  با ارتفاع 3588 متر
غلبه شاه  با ارتفاع 3493 متر
لالیوان  با ارتفاع 3350 متر
هشاش با ارتفاع 3210 متر
ارشد با ارتفاع 3199 متر
ریزنده با ارتفاع 2980 متر
قلعه تایین با ارتفاع 2700 متر
کش قبله با ارتفاع 2600 متر

پیش بینی آب و هوا

صعود به قله کرکس در چهار فصل امکانپذیر است فقط در فصل زمستان، سرمای بسیار شدیدی در این منطقه وجود دارد و صعود به این قله نیازمند به تجهیزات زمستانی است. پیش بینی 6 روزه وضعیت آب و هوا قله کرکس توسط سایت Mountain Forecast در ارتفاع های گوناگون میسر است. ارتفاعات کرکس در زمستان خطرناک است و حوادث کوهنوردی در این کوهستان قبلا بسیار رخ داده است.

صعود به قله کرکس

مسیر جنوبی: روستای کشه، متوسط زمان صعود بین 5 تا 7 ساعت (متداول ترین مسیر صعود)
مسیر شرقی: روستای طامه، متوسط زمان صعود بین 7 تا 8 ساعت
مسیر شمال شرقی: روستای اوره، متوسط زمان صعود 6 ساعت
مسیر شمال غربی: روستای بیدهند، متوسط زمان صعود 6 ساعت
خط الراس: مسیر چشمه لاعشه از طریق چشمه اصفهانی ها
خط الراس: مسیر گله از مسیر طامه

مسیر جنوبی (کشه)

این مسیر از «طرق رود» که در فاصله 25 کیلومتری نطنز است شروع می شود. «طرق رود» نیز در جاده نطنز – اصفهان قرار دارد و تا کشه که آخرین آبادی در مسیر است 5 کیلومتر فاصله دارد. از کشه بایستی به طرف چشمه اصفهانی ها که در مجاورت یک مرکز توریستی (مرغداری سابق) است بروید و بعد از چشمه در راه مالرو به طرف شمال رفته، تا به چشمه لیاسن برسید که تا اینجای کار شیب مسیر کم است.

از مشخصات این چشمه درختان گردو است، از اینجا به بعد مسیر دارای شیب تندتری است. در مسیر باید از کنار آبشاری بگذرید و با پشت سر گذاشتن آبشار پناهگاه نمایان می شود.

پناهگاه کرکس

پناهگاه کرکس در سال 1384 به همت هیئت کوهنوردی استان اصفهان ساخته شده است و تنها پناهگاه موجود در منطقه کرکس است. پناهگاه کرکس شامل سه اتاق و یک سالن بزرگ است که گنجایش دست کم 60 کوهنورد را دارد. اتاق های تمیز، چشمه در کنار پناهگاه و سرویس بهداشتی از امکانات دیگر پناهگاه کرکس هستند.

مسئول پناهگاه آقای محمد حوض ماهی، فارغ التحصیل رشته تربیت بدنی از دانشگاه اصفهان است که از بعدازظهر چهارشنبه تا جمعه شب در آنجا حضور دارند. برای صعود در روزهای دیگر هفته و استفاده از پناهگاه، باید قبلا با هیئت کوهنوردی استان اصفهان هماهنگی لازم صورت بگیرد. جانپناه فلزی و قدیمی کرکس کمی بالاتر از پناهگاه جدید قرار دارد و هنوز قابل استفاده است.

بعد از پناهگاه که چشمه ای روبروی آن دائما جریان دارد راه مالرو با شیبی تند در کنار شن اسکی ادامه می یابد تا به آسمان گدار می رسد و قله نمایان می شود. راه بازگشت از شن اسکی است متوسط زمان صعود از این مسیر 5 ساعت است.

مسیر شرقی (طامه)

این مسیر صعود به قله کرکس از نطنز شروع می شود. که باید از جنب هتل سرابان به روستای طامه در غرب نطنز بروید. این جاده حدود 4 کیلومتر است. از طامه باید به طرف باغ هایی که در غرب ده به نام دراش هستند، بروید. در اینجا دو دره واقع است یکی پاپول که در امتداد باغ های ده قرار دارد و در انتهای آن آبشار زیبایی وجود دارد و دره دیگر به نام پاکدار که در جنوب باغ ها قرار دارد و مسیر از این دره شروع می شود که باید تا گردنه آن مسیر را ادامه بدهید و سپس از کمرکش کوه به طرف غرب حرکت کنید.

مشخصه صحیح بودن این مسیر تک درخت سپیدار بلند است که بایستی از کنار آن بگذرید و سپس با گذشتن از دره ای فرعی به دره ای طولانی برسید که به قله منتهی می شود. این مسیر بسیار زیبا است آب تا یک ساعت مانده به قله جریان دارد به همین دلیل آبشارهای متعددی در مسیر دیده می شود. آب های دره های دیگر نیز به این دره می پیوندند که این نیز صحیح بودن مسیر را نشان می دهد. قسمت های آخر این دره سنگی می شود که باید این سنگ ها را دور زد تا به قله رسید زمان طی شده در این مسیر 6 الی 7 ساعت است.

مسیر شمال شرقی (اوره)

پس از خروج از نطنز به میدانی که تابلوی روستای اوره را دارد می رسید و باید به سمت کاشان مسیر را ادامه دهید تا به جاده جدید تاسیس شده که تابلوی امامزاده سلطان گروه آباد را دارد، برسید. این جاده از بالای روستا اوره می گذرد. تا ده اوره حدود 5 کیلومتر فاصله است و شما با خودروهای خود می توانید تا امامزاده سلطان گورآباد بروید.

سپس مسیر را از پایین امامزاده ادامه داده و دره اصلی را که همواره جریان آب بیشتری دارد ادامه بدهید. پس از ورود به دره در حدود 30 دقیقه بعد، از کنار آبشار گذشته و در انتها به یک شیب تند شنی می رسید که به قله منتهی می شود. این مسیر نیز یکی مسیرهای زیبای صعود به قله کرکس است و پیمایش آن حدود 6 ساعت طول می کشد.

مسیر شمال غربی (بیدهند)

برای رسیدن به بیدهند بعد از طی 18 کیلومتر از جاده نطنز – کاشان (جاده قدیم) به پل هنجن می رسید از این پل جاده فرعی دو قسمت می شود که یکی به ابیانه منتهی می شود و جاده دیگر پس از گذشتن از روستای هنجن – چیمه – لوجر به دو راهی بیدهند – فریز هند می رسد که جاده سمت چپ به بیدهند منتهی می شود این جاده تا روستای چیمه آسفالت است. در بیدهند امامزاده ای واقع است که برای شب ماندن مناسب است.

از روستا به طرف جنوب بروید تا به آخر بیشه ده برسید. راه صعود از این محل شروع می شود که با طی کردن راه مالرو در کنار آب به دو راهی می رسید که در کنار آغل سنگی ساخته شده است و با ادامه دره سمت چپ و راه مالرو به طرف جنوب و تا سرچشمه آب پیش بروید و سپس با صعود از دامنه شرقی دره به طرف جنوب شرقی ادامه مسیر دهید تا به صخره ای مواجه شوید که نباید با آن درگیر شوید، باید از کنار آن و باز هم به طرف جنوب شرقی حرکت کنید تا به قله برسید. زمان صعود حدود 5 ساعت طول می کشد.

منابع

ویکی پدیا، دنیای سفر، گروه کوهنوردی شاهین نطنز