کوهنوردان گاهی تمام وقت و هزینه خود را در راه حوادث صرف می کنند که دیگر جایی برای هزینه دادن به اشتباهات وجود ندارد. در این راستا باید تفاوت اشتباهات و حوادث را بدانیم تا که از اشتباه دوری کرده و خود را برای مواجه با حوادث آماده کنیم.
کوهنوردی باید به سمتی حرکت کند که اشتباهات در کوهنوردی محلی از اعراب نداشته باشند.
راهکاری که برای دوری از اشتباه در کوهنوردی می خواهم ارائه کنم رابطه تنگاتنگی با مفهوم “شناخت” در کوهنوردی دارد و از خوانندگان محترم خواستارم تا دقت وافری در درک مفهوم “شناخت” صرف کنند.
اشتباه و حادثه فی النفسه امری مثبت و مناسب تلقی نمی شوند و هر دو، موقعیت فرد را به مخاطره می کشانند و شاید اینها جزء معدود شباهت های بین این دو مفهوم به شمار رود، اما تفاوت عمده ای که می توان در باب این دو بیان کرد نقش انسان و محیط در ایجاد آن ها است. به عبارتی در خلق حوادث، عوامل محیطی دخیل بوده ولی اشتباه امری است که در تبع رفتارهای فردی انسان خلق خواهد شد.
در این راستا می توان با یک مثال ملموس کوهنوردی این تعاریف و تفاوت ها را صریح تر بیان کرد. فرض کنید فردی با شناخت (شناخت در کوهنوردی) کامل وارد یک محیط کوهستانی می شود تا کوهی را صعود کند. وی با شناخت کامل مسیری صخره ای را برای صعود انتخاب می کند. اما در حین صعود سنگی ریزش کرده و طناب کوهنورد را پاره کرده و کوهنورد سقوط می کند. این فرد در این صعود آسیب می بیند. اما آیا این آسیب دیدگی محصول اشتباه خود او بوده و یا حاصل حادثه ای که ریشه ای محیطی داشته است؟
بار دیگر فرض کنید که کوهنوردی بدون شناخت (شناخت در کوهنوردی) وارد منطقه ای کوهستانی شده و کوهی را از مسیر صخره ای برای صعود انتخاب می کند. طناب حمایت کوهنورد در این صعود بر استهلاک بیش از حد (به خاطر نگهداری نامناسب و استفاده غلط) دچار پارگی شده و فرد نیز سقوط می کند. آیا این اتفاق را باید حادثه بنامیم یا اشتباه؟
بنابراین، این دو مفهوم را می توان چنین تعریف کرد:
اشتباه اتفاق بدی است که ریشه در عوامل فردی از قبیل کوتاهی، نقصان، بی توجهی و … داشته و فرد توان کنترل آن را دارد.
حادثه اتفاق بدی است که ریشه در عوامل محیطی داشته که فرد توان کنترل آن را ندارد.
می توان گفت که در وقوع اتفاقی که بر روی افراد موثر واقع می شود، نمی توان به طور مطلق عوامل فردی یا محیطی را به تنهایی لحاظ کرد. به عبارت دیگر در هر اتفاق نشانی از هر یک از عوامل مذکور را می توان یافت حال در درصدهای متفاوتی از تاثیر که نام اتفاق را از حادثه تا اشتباه می تواند تغییر دهد.
نویسنده: آرش عبادی
