کوه شیشاپانگما (Shishapangma) با 8013 متر ارتفاع بعنوان چهاردهمین کوه هشت هزار متری و تنها 8 هزار متری مستقل در تبت شناخته می شود، که به طور کامل در داخل خاک کشور چین (در تبت مرکزی) قرار دارد، اما به طرز عجیبی نزدیک ترین 8000 متری به کاتماندو، پایتخت نپال است و تنها هشت هزار متری است که از این شهر دیده می شود.
شیشاپانگما در زبان تبتی به معنای “قله ای بر فراز دشت های پوشیده از چمن” است.
قله شیشاپانگما آخرین کوه هشت هزار متری صعود شده است (به دلیل بسته بودن مرزهای تبت بر روی خارجی ها صعود به آن توسط دیگران امکانپذیر نبود) در نهایت در سال 1964 این کوه توسط کوهنوردانی از تبت و چین صعود شد. پس از اشغال تبت توسط چینی ها تلاش شد تا نام “کوسنگ تسان فنگ” بر روی کوه نهاده شود. اما این تلاش شکست خورد و در نهایت همان نام تبتی شیشاپانگما رسمیت یافت.
نخستین صعود
کوه شیشاپانگما نخستین بار در 1921 از فاصله حدود 45 کیلومتری توسط هیئت شناسایی انگلستان دیده شد، پس از آن هم مورد توجه تمامی هیئت هایی که برای صعود اورست به بخش جنوبی فلات تبت پای گذاردند قرار گرفت. در سال 1945 اشنایدر و هارر که از کمپ زندانیان جنگ دوم جهانی گریخته بودند این کوه را نقشه برداری کردند. سپس در 1945 بیل تیلمن انگلیسی تیمی کوچک را در جبهه غربی شیشاپانگما رهبری کرد. در این تیم تنسینگ نورگی که بعدها به همراه سر ادموند هیلاری نخستین صعود اورست را انجام داده بود نیز عضویت داشت. تا سال 1961 این کوه که در منطقه ممنوعه تبت بود تنها از دور توسط تعدادی زمین شناس عکسبرداری شد.
اما در 1961، زمانی که سایر هشت هزار متری ها فتح شده بودند، چینی ها تیمی را برای شناسایی عازم بخش شمالی کوه کردند. در 1963 تیم شناسایی تا 7160 متری کوه بالا رفت. یکسال بعد یعنی در 1964 چینی ها با گروهی متشکل از 200 نفر شامل کوهنورد، باربر و البته تعدادی دانشمند علاقمند به محیط به منطقه بازگشتند. کوهنوردان این تیم از زمستان قبل در اردو بسر می بردند و نوعی کمپ نظامی از جمله اجازه گرفتن از مافوق و شنا کردن در آب سرد را تحمل نموده بودند. آنها برای حمل راحت تر بار تا 5900 متر جاده احداث کردند و البته کار خود را با احداث یک سینما در کمپ 5900 کامل کردند. تیم تا ابتدای تیغه 3 کمپ برپا کرد. دو کمپ نیز روی تیغه و تا 7700 متر برقرار شد. در 2 می 10 کوهنورد از جمله وانگ فوزو از اعضای تیم سال 1960 جبهه شمالی اورست که البته کمی بالاتر از کمپ 20 متر روی یخ سقوط کرد توانستند پس از 4.5 ساعت به قله برسند. آنها قله را هرمی برفی توصیف کردند که روی تیغه ای شرقی-غربی قرار گرفته. بعدها و با صعودهای بی شمار غربی ها به این کوه، صعود چینی ها همانند ادعای 1960 صعودشان در شب به اورست و قرار دادن نیم تنه مائو روی قله و البته با توجه به نداشتن عکس صعود، با شک روبرو شد. البته آنها عکسهایی داشتند که تنها کوهنوردان به همراه آسمانی آبی در آن مشخص بود. با این حال شرح صعودشان نشان می داد آنها حداقل تا انتهای تیغه صعود کرده اند. با اینحال امروزه همچنان این صعود بعنوان نخستین صعود شیشاپانگما شناخته می شود.
نخستین قربانی
سال 1983 شیشاپانگما نخستین قربانی خود را گرفت. “فریتز لوشینگر” اولین فاتح لوتسه در 1954 که کسی که در 59 سالگی دائولاگیری را هم صعود کرده بود، در سن 62 سالگی بر اثر خیز ریوی در شیشاپانگما کشته شد. در 1999 همچنین مرگ الکس لو بهترین کوهنورد آمریکا و دیوید بریجدر بر اثر سقوط بهمن بار دیگر نام شیشاپانگما را بر سر زبان ها آورد. کنراد آنکر (کسی که موفق شد پس از 75 سال جسد مالوری را در اورست بیابد) دیگر عضو این گروه بود که از این حادثه جان سالم به در برد.
بدون شک امروز شیشاپانگما بعنوان یک هشت هزار متری محبوب، کوهنوردان و گردشگران را به تبت جذب می کند. در نتیجه تیم های تجاری زیادی نیز به این کوه روی آورده اند و احتمالا این کوه پس از اورست، چوآیو، گاشربروم2 محبوب ترین و پر صعودترین 8 هزار متری است.
تیم ملی کوهنوردی ایران در بهار 1379 پس از فتح چوآیو به شیشاپانگما رفت و سه عضو این تیم در 7 خرداد موفق به فتح قله شدند.
عظیم قیچی ساز که قصد دارد به عنوان اولین کوهنورد ایرانی به باشگاه هشت هزاری های دنیا بپیوندد، هدف بعدی اش را شیشاپانگما ذکر کرده است. قیچی ساز برای دستیابی به این افتخار بزرگ سه قله ‘شیشاپانگما‘، ‘لوتسه‘ و ‘چوآیو’ را در پیش دارد. این کوهنورد تبریزی تاکنون موفق به فتح قله های اورست در سال 2005، برودپیک در سال 2008، دائولاگیری و نانگاپاربات در 2010، کانچن چونگا، گاشربروم 1 و 2 در 2011، آناپورنا و کی 2 در 2012 و ماناسلو و ماکالو در سال 2013 شده است.
منبع: ویکی پدیا
جالب بود آقا ميثم. كلی اسم كوه ياد گرفتم