قله گاشربروم یک، قله پنهان

گاشربروم 1 (به انگلیسی: Gasherbrum I) که با نام کی 5 یا قله مخفی نیز شناخته می شود، در منطقه قراقروم در هیمالیا واقع شده و در همان رشته کوه های گاشربروم جای گرفته است.

“قله پنهان” نامی است که کوهنوردان روی این قله گذاشته اند و مردم محلی نیز آن را Gasha (گاشا) می نامند که معنای آن “کوهستان زیبا” است. این قله دارای ارتفاع 8080 متر است.

معرفی کوتاه

ارتفاع: 8080 متر
موقعیت: 35.43 عرض شمالی و 76.42 طول شرقی
محل قرارگیری: کشمیر، سینک
بهترین ماه های صعود: جولای، آگوست
نزدیک ترین شهر: آسکوله
نزدیک ترین فرودگاه بین المللی: راولپندی
اولین صعود: 1958 هیئت اعزامی از کشور آمریکا
اولین صعود کننده: پت شوئینگ، اندی کوفمن

گاشربروم I جزو دوردست ترین قلل مرتفع منطقه قراقروم است که در شمال شرقی یخچال 36 مایلی بالترو قرار دارد. گاشربرو I بلندترین قله از مجموعه قله های گاشربروم است که بصورت نیم دایره در اطراف یخچال جنوبی گاشربروم ها قرار گرفته اند. قللی تیز با برج های سنگی و خط الراسی بسیار خشن که یال های پر شیب و دیواره ها و برج هایی فراوان آن ها را احاطه کرده اند.

گاشربروم I را هیدن پیک (کوه پنهان) نیز می نامند و این نامی است که در سال 1892 ویلیام مارتین بر روی آن گذاشت که بسیار هم پر معنی بود. زیرا تا قبل از ورود به دره گاشربروم ها امکان مشاهده کوه وجود ندارد.

اما نام گاشربروم به معنای دیواره درخشان است که برگرفته از دیواره طلایی کوه گاشربروم IV است و بدین شکل نام تمامی قلل این خط الراس را هم گاشربروم گذاشتند. نام دیگر این کوه K5 است و این نامیست که مونت گومری در 1856 بر روی آن گذاشت. مونت گومری یک مساح بود و بدون داشتن اطلاعاتی دقیق از نام کوه های منطقه قلل رفیع آنرا به نام های قراقروم 1 تا 7 نامگذاری کرد، و نام کی1 تا کی7 را بر آن ها گذاشت که برگرفته از حرف اول Karakoram بود. اما بعدها تنها نام کی 2 به عنوان تنها کوه مرتفعی که یک مساح آنرا نامگذاری کرده بود بر روی دومین قله مرتقع جهان باقی ماند و سایر نام ها تغییر کرد.

اما توده عظیم گاشربروم ها جزو رفیع ترین قلل مرتفع دنیا به شمار می روند. در واقع اگر قله برودپیک را هم جزوی از این بخش به حساب آوریم سه قله گاشربروم I با 8068 متر یازدهمین، برودپیک با 8047 متر دوازدهمین و گاشربروم II با 8035 متر سیزدهمین کوه مرتفع دنیا به شمار می روند. ضمن آنکه گاشربروم III با 7952 متر به عنوان پانزدهمین کوه مرتفع دنیا شناخته می شود و البته معروف ترین کوه این خط الراس گاشربروم IV با 7925 متر ارتفاع و دیواره درخشانش یکی از صعب العبورترین و مشهورترین قلل دنیا به شمار می رود.

گاشربروم ها در سال 1861 توسط گادوین آستین علامت گذاری شدند. اولین تلاش بر روی گاشربروم I نیز در سال 1934 بوسیله سوئیسی ها و به سرپرستی دیرن فورث صورت گرفت و آندره روش و هنس آرتل تا ارتفاع 6300 متری بالا رفتند. دو سال بعد اعضای یک تیم فرانسوی به سرپرستی فرانسیس هنری تا ارتفاع 7000 متری کوه از مسیر جنوبی بالا رفتند ولی به دلیل فرا رسیدن فصل بارش های موسمی مجبور به بازگشت شدند.

در نهایت در سال 1958 تیمی از آمریکا که از تلاش ناموفق خود بر روی کی 2 به گاشربروم I آمده بود، توانست با صعود دو نفر از اعضایش بر این کوه فایق آید. اما پس از این صعود تا 17 سال بعد هیچ کوهنوردی موفق به صعود قله گاشربروم I نشد تا اینکه در سال 1975 رینهولد مسنر و پیتر هبلر موفق شدند در یک صعود به سبک آلپی بر فراز کوه بایستند و نخستین صعود آلپی بر روی یکی از قلل 8000 متری را انجام دهند.

رینهولد مسنر 9 سال بعد یعنی در 1984 بار دیگر به گاشربروم ها بازگشت و این بار وی به همراه هنس کمرلندر موفق به انجام کار جدید دیگری شدند. این بار آن ها غیرممکن دیگری را با تراورس گاشربروم II به I عملی ساختند. گمان می رود آن ها تراورس گاشربروم ها را از صعود سال قبل ارهارد لرتان، مارسل رودی و سان نویل الهام گرفته باشند که در مدت دو هفته توانستند سه قله گاشربروم I و II و برودپیک را صعود کنند. هرچند بنیو شامو و اریک اسکوفیر کوهنوردان توانمند فرانسوی در سال 1985 توانستند در مدت 20 روز علاوه بر گاشربروم II و I قله کی 2 را هم فتح کنند، که کاری بس درخشان بود. (بعدها اسکوفیر در برودپیک، مارسل رودی در ماکالو و بنیو شامو در کانچن چونگا کشته شدند).

گاه شمار صعودهای برجسته گاشربروم 1

1934 – اکسپدیشن بزرگ بین المللی سوئیس، دو کوهنورد این گروه به ارتفاع 6300 متر صعود کردند.
1936 – اعضای اکسپدیشن فرانسه به ارتفاع 6900 متر صعود می کنند.
1958 – یک تیم آمریکایی اولین صعود قله گاشربروم 1 (8080 متر) با موفقیت انجام می دهد.
1975 – رینهولد مسنر (Reinhold Messner) و پیتر هابلر (Peter Habeler) از یک مسیر جدید (مسیر شمال غربی) به قله صعود می کنند. در یک صعود 3 روزه به سبک آلپی (اولین صعود یک قله 8000 متر با این روش). یک روز بعد، سه اتریشی به رهبری هانس شل (Hanns Schell) از مسیر آمریکا به قله می رسند.
1977 – چهارمین صعود موفق توسط دو اسلونیایی Nejc Zaplotnik و Andrej Stremfelj، دوباره از مسیر جدید.
1980 – کوهنوردان فرانسوی برای اولین بار موفق صعود قله از طریق خط الراس جنوب می شود.
1981 – ششیمن صعود موفق ژاپنی ها.
1982 – G. Sturm ،M. Dacher و S. Hupfauer از هیات اکسپدیشن آلمانی از طریق یک مسیر جدید بر روی جبهه شمالی. در همان سال، Marie-José Valençot فرانسوی، اولین زنی بود که به قله رسید. شوهر او، Sylvain Saudan سوئیسی تبار، برای اولین بار با اسکی از بالای یک قله 8000 متری به کمپ اصلی پایین آمد.
1983 – جرزی کوکوشکا (Jerzy Kukuczka) و Wojciech Kurtyka از لهستان، از یک مسیر جدید، به سبک آلپی بدون کمک از کپسول اکسیژن به قله صعود کردند.
1983 – تیم های سوئیس و اسپانیا موفق به صعود قله شدند.
1984 – رینهولد مسنر و Hans Kammerlander، تراورس گاشربروم II و گاشربروم I را بدون بازگشت به کمپ اصلی انجام دادند.
1985 – صعود انفرادی Benoît Chamoux در تاریخ 14 ژوئیه و صعود انفرادی Giampiero Di Federico ایتالیایی از یک مسیر جدید در رخ شمال غرب قله انجام گرفت.
2003 – صعود 19 کوهنورد به قله و درگذشت 4 نفر، از جمله محمد اوراز.
2011 – در 21 ژوئیه در حالی که 3 کوهنورد اسپانیایی تلاش می کردند به قله 8080 متری گاشربروم 1 صعود کنند، ناپدید شدند.
2012 – 9 مارس، آدام بیلیکی (Adam Bielecki) و یانوس گلاب (Janusz Gołąb) از تیم لهستان برای اولین بار صعود زمستانی این قله را با موفقیت انجام دادند. این صعود بدون کمک کپسول اکسیژن صورت گرفت. در همان روز، سه کوهنورد از قالب تیم بین المللی های گرفرید گوشل (Gerfried Goschl) از اتریش، سدریک هالن (Cedric Hahlen) از سویس، نثار حسین (Nisar Hussain) کوهنورد پاکستانی بروی یک مسیر سخت و جدید (مسیر جنوبی) در زمستان فعالیت می کردند که ناپدید شدند و گروه جستجو آن ها را نیافتند.

ایرانیان و گاشربروم I

امروزه گاشربروم I به عنوان یکی از قلل مرتفع و خطرناک منطقه قراقروم مورد توجه کوهنوردانی است که تنها به قصد مبارزه به کوهستان می روند. کوهنوردان ایرانی دو بار بر روی گاشربروم I تلاش های ناموفقی را صورت دادند.

– سال 1356 تیمی از کلوپ کوهنوردی دماوند بر روی این قله تلاش کرد که به دلیل مشکلاتی که یکی از همراهان داشت، ناموفق به کشور بازگشتند.
– سال 1382 هنگام صعود تیم ملی کوهنوردی ایران به قله گاشربروم I (صعود تا ارتفاع 7800 متر)، به دلیل ریزش بهمن محمد اوراز یکی از بهترین کوهنوردان خود را از دست داد و همچنین مقبل هنرپژوه آسیب دید. حسن نجاریان یکی از بازماندگان حادثه گاشربروم I است.

صعود کوهنوردان ایرانی به گاشربروم I

– سال 1386 مهدی اعتمادی فر اولین ایرانی بود که این قله را صعود کرد.
– سال 1390 صعود محمود هاشمی، ایرج معانی، حسین مقدم، عظیم قیچی ساز و کوروش نگهبان.
– سال 1391 صعود موفقیت آمیز صحبت اله بهادرانی و رضا بهادرانی از کرمانشاه.